Uitgangspunten niet veranderd

Op 27 november 1935 werd in Utrecht opgericht de Hervormde Bond voor inwendige zending op g. g. De vergadering, uitgeschreven door het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond, stond onder leiding van ds. G. Lans te Huizen (N-H). Uitgenodigd waren kerkeraden, godsdienstonderwijzers en predikanten. Het motief was kerkeraden bijeen te brengen, die inwendige zending beoogden.

Veertig mensen gaven zich op als lid. Ds. B.N.B. Bouthoorn werd de eerste voorzitter, ds. J. C. Terlouw de eerste secretaris. De nieuw gevormde bond bundelde de evangelisatiecommissie van de Gereformeerde Bond — een cie. die contacten onderhield met evangelisaties — , de centrale voor de regio Noord-Holland, een orgaan los van de Gereformeerde Bond, en de vereniging voor hervormd gereformeerde godsdienstonderwijzers. Het meest wezenlijke van het werk was overigens: de begeleiding van orthodoxe gemeenteleden, die in de noordelijke provincies terecht waren gekomen.

Ds. J. Vroegindewey, de huidige predikantdirecteur van de IZB, merkt op dat daarachter zat 'de drang tot bekendmaking van het Evangelie uit liefde voor verloren mensen in streken waar die boodschap onvoldoende doorklonk'

Men accepteerde dan ook alleen evangelisatieposten in 'moderne' gemeenten. De evangelisaties, die onder de bond vielen waren Oude Pekela, Stadskanaal, Tolbert (Leek), Kibbelgaren, Vledder, Wormerveer, Kollum, Winterswijk, Wieringerwaard en Culemborg.

Na de Tweede Wereldoorlog kwam er een andere opzet van het werk. In de Hervormde Kerk kwam in de naoorlogse jaren het opbouwwerk, het herstelwerk op gang met daarbij de 'apostolaire beweging'. De IZB ging evangelisten aanstellen in de grote steden, zoals Rotterdam, Den Haag, Amsterdam en Utrecht. Wel geschiedde zulks in samenwerking met of op uitnodiging van de hervormde gemeente ter plaatse of een hervormd-gereformeerde wijkgemeente. Momenteel zijn zo 18 evangelisten in dienst van de IZB met verder nog 7 landelijke medewerkers. Van de oude evangelisatieposten vallen alleen Wieringerwaard en Oude Pekela thans nog onder de IZB.

Sterke nadruk kreeg verder het toerustingswerk van de gemeenten. Het gaat om de missionaire bewustmaking en verdere begeleiding tot de missionaire taak van de gemeenten. Hiernaast treffen de lezers de gegevens uit een folder 'Wat doet de IZB?'.

Aard van het werk

Met ds. J. Vroegindewey en dr. A. Noordegraaf, de huidige voorzitter van de IZB, voerden we een gesprek over de doelstelling en de aard van het werk.

Ds.J.Vroegindewey formuleert de doelstelling aldus: 'de mensen opzoeken met het Evangelie om hen te bewegen tot het geloof in Christus en ze er toe te brengen deel te hebben aan Zijn gemeente.'

Het heil in Christus is dan wél 'totaal', zowel betrekking hebbend op de relatie met God alsook op de verhoudingen tussen de mensen. Het gaat — aldus dr. Noordegraaf — om een comprehensive approach, een samenhangende benadering van de mens in zijn geestelijke en lichamelijke bestaan. Hoewel in de praktijk van het werk de prioriteiten, de eerste vereisten, wel eens kunnen verwisselen blijft de noodzaak van verkondiging principieel voorop gaan. 'De prioriteiten zijn wel ver-wisselbaar maar niet in-wisselbaar'.

In de begeleiding van medewerkers en gemeenten wordt verder benadrukt dat het momenteel gaat om 'één zendingsroeping in zes continenten'. Vandaar dat door IZB en GZB samen ds. C. Snoei benoemd werd voor de toerusting van de gemeenten. Aangezien de gemeente moet 'worden wat ze is', namelijk missionaire gemeente (Noordegraaf) is bewustmaking blijvend nodig. De gemeenten moeten het werk óver-nemen. Wel blijft de evangelist de stimulerende kracht.

Artikel VIII

Artikel VIII van de kerkorde van de Nederlandse Hervormde Kerk handelt over het apostolaat. Het apostolaat is naar drie zijden gericht. Het gaat om het gesprek met Israël, het werk van de zending en 'de verbreiding van het Evangelie en de voortdurende arbeid aan de kerstening van het volksleven in de zin der Reformatie'. Toen ds. J. Vroegindewey nog synodelid was heeft hij herhaaldelijk gepleit voor kerkordelijke inpassing van de IZB, teneinde een kerkelijk erkende status te krijgen.

Hoe kijkt de IZB tegen dit artikel VIII van de kerkorde aan?

Dr. Noordegraaf merkt op dat het apostolaat niet los mag staan van het belijden — 'je moet weten wat je te zeggen hebt' — maar het belijden zélf heeft ook een missionaire dimensie. Daarom wil hij zich niet vastleggen op de volgorde van artikel VIII van de kerkorde en artikel X (over het belijden). Wat verder de taakstelling van de IZB in het apostolaat betreft, het werkveld is slechts één sector daarvan. Het gaat om het brengen van de boodschap aan de mens die van het Evangelie is vervreemd. Anderzijds mag men deze sector niet zo verzelfstandigen dat er geen raakvlakken zijn met de andere sectoren. Momenteel wordt — als gezegd — beseft dat het gaat om één zendingsroeping in zes continenten. Maar ook over 'het gesprek met Israël' zal méér en méér moeten worden nagedacht. En wat betreft de zinsnede in artikel VIII, dat de kerk zich tot volk en overheid wendt om het leven naar Gods beloften en geboden in te richten: de IZB ziet hier geen directe taak maar wel een indirecte, namelijk in ( toerusting van de gemeente inzake problemen, die in staat en maatschappij spelen, in het licht van het Woord van God. Want het gaat ook om 'de sociale relevantie' van het Evangelie. Daarom is de IZB ook actief op het terrein van hulp aan drugsverslaafden, en in de stichting 'Evangelie en moslems'. Ds. J. Vroegindewey: ' het gaat om het concrete leven van de mens maar dan wél in relatie tot het Evangelie van Gods liefde!'.

Enkele jaren geleden speelde de kwestie 'Zending in Nederland'. Tegenover de eenzijdige benadering van het vraagstuk toen, namelijk uitsluitend gericht op maatschappijvernieuwing, stelde de IZB — met name in een door ds. C. Snoei opgesteld geschrift — met nadruk: dat het ook en in de eerste plaats moet gaan om de verkondiging van het Evangelie aan de van God vervreemde mens.

Intussen leeft bij de IZB het verlangen tot verantwoording naar de breedte van de kerk toe. De IZB fungeert als een 'orgaan van bijstand' maar is het niet. Zou de IZB zulk een kerkelijk orgaan wórden dan zou men weinig moeite hebben met de formuleringen van het huidige artikel VIII. Er zijn intussen samensprekingen van de Hervormd Gereformeerde Jeugd Bonden de landelijke Hervormde Jeugdraad, het Hervormd Evangelisatorisch Beraad en de IZB met het moderamen van de synode om te beraadslagen over een meer kerkelijke erkenning.

Ds. J. Vroegindewey merkt terzake nog op dat — gezien de huidige discussies over het apostolaat — de IZB niet graag het woord evangelisatie voor apostolaat wil inruilen. Hoewel als het goed is in apostolaat het hele 'apostolisch getuigenis' doorklinkt.

De IZB en de gemeenten

'Hoe landt de IZB in de gemeenten?' Ds. J. Vroegindewey: 'in een steeds breder deel van de kerk wordt gebruik gemaakt van de arbeid van de IZB. Anderzijds moet ook erkend worden dat het in bepaalde gemeenten moeilijker ligt. Er is soms ook sprake van een zekere introvertie, een naar binnen-gekeerdheid. Men wil dan meer bewaren en behouden dan verbreiden'. Niet altijd is er begrip voor de noodzaak om 'met wijsheid te wandelen bij degenen die buiten staan'. Zo wordt het blad Echo, het evangelisatieblad van de IZB, vaak als 'een binnenkerkelijk blad' gelezen. Maar dat is het niet. Men behoort in de evangelisatiearbeid de Joden een Jood en de Grieken een Griek te zijn. Hoe vertolken we de boodschap voor de mens van vandaag? De moeilijkheid is wel om 'eigentijdse vertolking' en de 'dieptedimensie' bijeen te houden.

Schrijf maar — aldus ds. Vroegindewey — dat we ons bij elk nummer van Echo afvragen: zitten we op de goede weg?

Dr. Noordegraaf: 'weliswaar heeft de mens van alle tijden dezelfde nood voor God maar hij leeft in de constellatie van zijn eigen tijd. Het gaat er derhalve om de 'sola's' van de Reformatie eigentijds te vertolken voor de mens van vandaag. Het gaat dan wel om wat God ons heeft geopenbaard en niet om het nemen van ons uitgangspunt in de mens'.

De verkiezing en het evangelisatiewerk

'Zijn de gebondenheid aan de confessie en het geloof in de verkiezing niet een rem op de evangelisatiearbeid?'

Dr. Noordegraaf merkt op dat de confessie altijd weer terugvoert tot de Schrift en dat aandachtige studie van de Schrift tot de verrassende ontdekking brengt hoezeer het Nieuwe Testament een missionaire dimensie heeft. Daarom is het confessionele — wat iets anders is dan confessionalisme — bepaald geen rem voor het evangelisatiewerk, eerder een sterke motivatie daartoe. Het geloof in de verkiezing betekent 'dat alle hoogmoed van de mens de nek afgesneden wordt — genade, genade alléén — en dat het onmogelijke mogelijk wordt gemaakt omdat de verkiezende God bij machte is door alle weerstanden heen te breken'.

Evangelisatie hoort bij de kerk

Binnen de IZB leeft de diepe overtuiging dat evangelisatiearbeid bij de kerk behoort. Weliswaar wordt geparticipeerd in de Evangelische Alliantie, waarbinnen ook niet-kerkelijke componenten aanwezig zijn maar dat betekent geen 'vereenzelviging'. Men kijkt b. v. kritisch aan tegen het 'Instituut voor Evangelisatie', gezien de activiteiten daarin in (binnen) kerkelijke gemeenten. En verder geeft de visie op de doop aanleiding tot kritische relaties met andere evangelisatiebewegingen.

Dr. Noordegraaf merkt overigens op dat de evangelische bewogenheid in allerlei evan­ gelische kringen ons tot zelfontdekking brengen mag. Hij voegt er intussen aan toe dat het de vraag is of massa-evangelisatie — a la Louis Palau — in onze tijd nog wel kan. 'Bereikt men zó de geseculariseerde mens wel echt?'

Al met al heeft de IZB een zekere ambivalentie ten opzichte van de evangelische beweging. Enerzijds zijn er raakvlakken. Er zijn dan ook in het kader van de IZB publicaties verschenen over evangelische verschijnselen of bewegingen in het buitenland, met name over conferenties in Thailand, Wheaton en Lausanne (de wereldconferentie van evangelicals). Maar anderzijds gaat de IZB hier toch liever een voorzichtige weg.

Ter afsluiting

Het gesprek afrondend merkt dr. Noordegraaf nog op dat in het algemeen in de prediking zending en evangelisatie te weinig aandacht krijgen. Vindt het evangelisatiewerk niet vaak vooral steun bij een aantal 'bevlogen' gemeenteleden?

Ds. Vroegindewey legt nog de nadruk op de noodzaak van een 'bewogen gemeente'. Bij alle problematiek in de gemeente hebben we elkaar hard nodig. Opdat degenen, die buiten zijn, zeggen zullen: 'wat is toch het geheim van de gemeente?

Hebben we overigens geen behoefte aan een hervormd-gereformeerd missiologen? Met dankbaarheid wordt gewag gemaakt van het werk van mensen als Bavinck, Verkuyl, Overduin en niet te vergeten Van Ruler. Maar een écht hervormd-gereformeerd missioloog... Laat het werk van genoemden ons een stimulans zijn.

Viering

Op 22 November a. s. herdenkt de IZB-het vijftig-jarig bestaan in De Flint in Amersfoort. Intussen wordt een actie gevoerd 'Laat doorgaan'. Het ledenbestand — momenteel ongeveer 30.0000— kan best met 5000 omhoog.

Hoewel we elkaar voor kerkelijke arbeid maar niet al te veel moeten feliciteren, omdat we slechts deden wat we móésten doen, is dankbaarheid op z'n plaats voor het feit dat het de IZB gegeven werd om vijftig jaar het vaak moeilijke en soms ook niet-begrepen of gewaardeerde werk van evangelisatie te verrichten. Moge het intussen de IZB gegeven zijn om nog verder met vrucht werkzaam te zijn om aan hen, die van het evangelie vervreemd zijn, toe te (laten) roepen: 'wij bidden u van Christuswege, laat u met God verzoenen'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen