Over Creationisme en Geologie (1)

In den beginne...?

'Mag ik u vragen, hebt u meer aanwijzingen in de Nederlandse bodem gevonden die gebruikt kunnen worden in de opzet van een creationistisch model over de opbouw en volgorde van de aardlagen?' De vraag werd gesteld door een bescheiden jongeman op het congres 'Creationisme en Geologie', waar ik een lezing over de vorming van aardlagen verzorgde. Genoemd congres werd van 18 tot en met 20 december 1985 gehouden op Oud-Zandbergen, de theologische Akademie van de kerk der Zevendedags Adventisten te Huis ter Heide. De vraag van de jongeman was het begin van een reeks gesprekken. Hij vertelde op dit congres bemoedigd te zijn door het idee dat er toch meer mensen zijn die nog in God de Vader als Schepper van hemel en aarde geloven.

Zijn verhaal was eigenlijk best triest. Na de middelbare school wilde hij geologie gaan studeren. Het probleem schepping-evolutie kende hij. Hij volgde eerst het basisjaar aan de Evangelische Hogeschool in Amersfoort; goede tijd, fijne vriendschappen en een versterking van het persoonlijk geloof. Vol goede moed begon hij aan de studie. Toen kwamen de problemen, de vragen, de twijfels. Hij stond helemaal alleen. Het leek alsof er niemand was die hem begreep. De conflicten werden groter en zicht op beter ontbrak. Na twee moeilijke jaren besloot hij de geologiestudie af te breken. Hij kon niet verder. Daarom was hij blij mensen te ontmoeten die er toch net zo over dachten als hij.

De leeuw loslaten

Onwillekeurig moest ik denken aan het artikel van Ds. C. G. Geluk dat enige tijd geleden in dit blad verscheen. Onder de titel 'De leeuw loslaten' en de ondertitel 'Met het oog op jongeren', stelde hij het probleem: Schepping of evolutie, compact aan de orde. Hij gaf ouders het advies om het artikel aan de kinderen te laten lezen en er samen over te praten. De voorbeelden, die ds. Geluk van Spurgeon doorgaf mochten in bovengenoemd gesprek worden doorgegeven. Want het Woord van God hoef je niet te verdedigen met wetenschappelijke argumenten, nee het Woord van God daar mag je van getuigen en dan wordt het als in het voorbeeld van Spurgeon: 'Een leeuw verdedig je niet, die laat je los'. De Heere God heeft immers zelf beloofd dat Zijn Woord niet ledig weer zal keren!

Praktijk

De problematiek, die ds. Geluk beschreef blijkt dus uit het leven gegrepen. Jongeren, maar ook ouderen, worden alom met de evolutie geconfronteerd. Zo bijvoorbeeld de aardrijkskundeleraar, die vertelde dat bij het eindexamen op een school voor middelbaar onderwijs de kandidaten vragen over de ouderdom van aardlagen moesten beantwoorden. Tegen deze vraagstelling werd beroep aangetekend, met uiteindelijk positief resultaat. Zo zijn meer voorbeelden te noemen. Dat neemt niet weg dat in de meeste leer- en leesboeken, ook die op Christelijke scholen worden gebruikt, de evolutie als vaststaand wordt beschreven. Evolutie is een feit. Een feit is een gebeurtenis waarvan de werkelijkheid vaststaat (Koenen).

Er is bijna geen levensterrein te noemen waarin de evolutiehypothese niet is doorgedrongen, dat is veel ingrijpender dan veelal wordt gedacht.

Vroeger werden ons weleens sprookjes voorgelezen en dat begon dan met: 'Er was eens...'. De sprookjes van de twintigste eeuw beginnen nogal eens met: 'Miljoenen jaren geleden...'. Zelfs in veel kinderboeken is dit doorgedrongen.

Bij boekbesprekingen komt het ook nogal eens voor dat de recensent tot de conclusie komt, dat het een prachtig en leerzaam boek is, maar met onderscheid moet worden gelezen vanwege de evolutionaire aanpak en zienswijze. Moeten we stilzwijgend toezien dat deze dingen gebeuren en ons en onze kinderen vergiftigen?

Niet nieuw

Zijn deze vragen nieuw? Stellig niet! Er zijn scholen waar veel aandacht aan de problematiek van schepping en evolutie wordt geschonken en waar voldoende argumenten worden aangereikt. Maar biologie- en aardrijkskunde boeken waarin God als de Schepper van hemel en aarde wordt genoemd zijn spaarzaam. Op het gebied van de wetenschapsbeoefening wordt het een en ander aan voorlichting gedaan. Het blad 'Bijbel en wetenschap', een uitgave van de Evangelische Hogeschool, het boek: 'Schepping en wetenschap' van J. A. van Delden en 'Het ontstaan van de wereld' een uitgave van de Evangelische Omroep zijn goede gidsen en het bestuderen meer dan waard.

Toch lijkt het alsof de oplettendheid de laatste jaren is afgenomen; weinig reacties worden meer gehoord. Soms vraag ik me af of de kerkverlating van met name jongeren niet voor een belangrijk deel wordt veroorzaakt door datgene wat zondags in de kerk wordt geleerd en doordeweeks op school. Begrijpen we als ouders inderdaad wel welke problemen zich op dit gebied voordoen? Weten wij werkelijk wat onze kinderen op school op het gebied van schepping-evolutie te verwerken krijgen? De oproep van ds. Geluk is wel zeer terecht!

Creationisme

Het is een lofwaardig initiatief geweest van twee studenten in de biologie en sedimentologie (A. P. v. d. Wolf en T. Zoutewelle) om een congres te organiseren over de relatie tussen creationisme en geologie. Doel van het congres was om de deelnemers een dieper inzicht en beter begrip bij te brengen over een aantal onderwerpen die met creationisme en geologie te maken hebben. Tijdens het driedaags congres is belangwekkend feitenmateriaal gepresenteerd door wetenschappers uit de Verenigde Staten en Nederland.

Het creationisme (niet te verwarren met fundamentalisme) is de stroming in de wetenschapsbeoefening die ervan uitgaat dat God de wereld in zes dagen heeft geschapen met alles wat zich daarop en daarin bevindt. Er is dus geen sprake van evolutie, want God schiep elke soort naar zijn aard. In het creationisme wordt er voorts vanuit gegaan, dat de aarde een geweldige catastrofe (de zondvloed) heeft meegemaakt en dat de gevolgen van de zondvloed in de opbouw en ligging van de aardlagen is waar te nemen en te herkennen. De creationist wil door datgene wat hij waarneemt God de Vader als Schepper van hemel en aarde eren.

Aan het creationisme zijn best vragen te stellen. Het creationisme moet bijvoorbeeld niet gebruikt worden om het geloof in het Woord van God te onderbouwen. Geloof en wetenschap zijn van ongelijke orde. Vermenging kan spoedig leiden tot het simpelweg onderuit halen van onderzoeksgegevens met een bijbeltekst of anderzijds het gaan twijfelen aan de betrouwbaarheid van de Schrift op grond van de resultaten van wetenschappelijk onderzoek. Laten we toch niet vergeten dat alleen de Heilige Geest ons kan overtuigen van de Waarheid Gods!

Geologie

Geologie - ook wel aardkunde genoemd - is de wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de processen die zich in de aardkorst afspelen of een rol hebben gespeeld bij de vorming van aardlagen.

Tot begin 1800 werd uitgegaan van een aarde die niet ouder was dan ongeveer 6000 jaar. De zondvloed werd als een wereldomvattende gebeurtenis beschouwd. Veel aardlagen zouden door deze catastrofe zijn ontstaan; verplaatst van de ene plek op aarde naar een andere.

De engelsman James Hutton (1726-1797), stelde dat de vorming van de aarde veel langer moest hebben geduurd dan de genoemde 6000 jaar. Charles Lyell (1799-1875) nam dit idee over en werkte het verder uit. Lyell stelde dat de processen die we nu waarnemen ook in het verleden onveranderlijk hebben plaatsgevonden. De vorming moest daarom veel tijd in beslag hebben genomen. Van hem is de bekende slogan: 'Het heden is de sleutel tot het verleden'. Deze zienswijze wordt de leer van het Uniformitarianisme (alles verloopt uniform) genoemd. Lyell publiceerde zijn ideeën in een driedelig boekwerk tussen 1830 en 1833.

Evolutie

Charles Darwin (1809-1882) bestudeerde de boeken van Lyell en paste dit vervolgens toe op het biologisch onderzoek dat hij uitvoerde, onder andere op de Galapagos eilanden. Op grond van de uniformiteitshypothese en zijn vele biologische waarnemingen stelde Darwin tenslotte de evolutiehypothese op. Deze hypothese gaat ervan uit dat er sprake is van opeenvolgende ontwikkelingen. Het gaat van amoebe tot mens en de amoebe ontstond bij toeval uit het niets.

Door acceptatie van de evolutiehypothese kwam het geloof in God als Schepper van hemel en aarde ter discussie. Het pleit is in het voordeel van de evolutiehypothese beslist en heeft inmiddels haar duizenden verslagen. Ook binnen het Christelijk volksdeel is ze grotendeels gemeengoed geworden. De betrouwbaarheid van de hoofdstukken 1 tot en met 11 van het boek Genesis, wordt betwijfeld. Een twijfel die zich steeds verder over de Schrift heeft uitgestrekt. Het uiteindelijk resultaat is een 'God is dood'-theologie. Het bovennatuurlijke heeft bij de rationeel denkende mens geen plaats meer en schamper wordt in populair wetenschappelijk werk gewezen op dit soort achterlijke scheppings- en ouderdomsideeën. De wetenschappelijke ontwikkeling met name van geologie en biologie zou hierdoor aanzienlijk zijn vertraagd.

In de naoorlogse jaren is de evolutietheorie meer en meer geaccepteerd in christelijke kring. Ook in het christelijk onderwijs heeft de evolutieleer een plaats gekregen.

Toch valt op deze theorie in wetenschappelijke zin af te dingen. Men kan de evolutietheorie bestrijden op zuiver wetenschappelijke gronden. Anderzijds ontstond een tégenleer m.b.t. de evolutietheorie, het zogeheten Creationisme. Ook daarover is het laatste woord niet gezegd. De heer C. van der Louw zond ons een bijdrage over dit thema n.a.v. een congres over de onderhavige materie. We plaatsen deze bijdrage in drie afleveringen ter oriëntering en bezinning.

Red.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen