... Hiervan breder te onderwijzen (3)

Hebben we er zicht op?

Het zou heel eenvoudig zijn om in dit laatste artikel te volstaan met het geven van enkele heel praktische suggesties om in de plaatselijke gemeente meer aandacht te schenken aan opvoedingsvragen. Deze formule vind ik te smal. Je kunt ook te praktisch bezig zijn. Vandaar dat hieronder nog eens heel in het kort wordt aangeduid waar de opvoeding plaatsvindt en hoe deze 'opvoedingskringen' in elkaar moeten grijpen als het goed is. Het zal duidelijk zijn dat we dan met name de godsdienstige opvoeding op het oog hebben. Heel veel zaken die worden genoemd zullen bekend zijn. Ik heb ook niet de ülusie volstrekt nieuwe dingen te zeggen. Het gaat erom dat we nog eens op een rijtje voor ons zien wat er in de (godsdienstige) opvoeding allemaal gebeurt.

Opvoeding: een kring die steeds groter wordt

In de meeste gevallen is het eerste krin­ getje, waar het kind mee te maken krijgt, het gezin. Daar vindt de eerste ontwikkeling plaats, daar wordt spelen geleerd en noem maar op. Kortom, in het gezin begint de opvoeding. Maar het kringetje wordt al heel snel groter! De peuter komt in aanraking met kinderen uit de buurt, ontmoet andere kinderen in een crèche, enz. enz.

Deze uitbreiding wordt nog sterker als het kind naar school gaat. Dan komt het ineens in allerlei nieuwe groepen terecht: de klas, het schoolplein, het groepje kinderen dat tegelijk naar school gaat e.d. Al deze 'kringen' zullen ook de opvoeding beïnvloeden en de ontwikkeling mede bepalen. Naarmate het kind ouder wordt zal het aantal 'opvoedingskringen', waarin het terecht komt, toenemen. We noemen er maar enkele: de sportclub, een vaste vriendenkring, de catechisatiegroep, de jeugdvereniging. Het is onmogelijk om in het bestek van dit artikel al deze 'opvoedingskringen' uitvoerig te behandelen. Dat hoeft ook niet, want dat is de bedoeling van deze artikelen niet. We beperken ons tot enkele opmerkingen over het gezin, de kerk en de school, plaatsen die bij de godsdienstige opvoeding van grote betekenis zijn, omdat zij — om het Doopformulier nog eens te citeren — bezig zijn met het 'doen en helpen onderwijzen' van de kinderen.

Het gezin

Augustinus heeft het gezin 'een vluchtheuvel' iii de wereld genoemd. Deze uit-'" spraak kunnen we ter harte nemen. Elk kind heeft zorg nodig in een beschermend müieu, waarbinnen het tot volledige ontwikkeling kan komen. Dat geldt voor de gewone dingen van elke dag, het geldt evenzeer voor de godsdienstige vorming, de geloofsopvoeding. Al eerder is geschre-, ven dat het gezin de plaats is, vraar de kin-i; deren mogen vertellen van Gods handelen met deze wereld en de mens. Het gezin is ook de aangewezen plaats om met onze kinderen in gesprek te komen en om in te gaan op hun vragen. Vragen waar je niet altijd meteen een antwoord op hebt. Dat hoeft ook niet. Het voornaamste is dat we open en eerlijk over de dingen van het koninkrijk van God spreken. Tenslotte is het gezin heel belangrijk voor de ouders wanneer het gaat om het 'voorleven' van onze kinderen. Wanneer ouders aan hun kinderen laten zien in de levenspraktijk van elke dag, dat het Woord van God hen niet zoveel zegt, dan moeten zij er zich ook niet over verbazen dat het ook op de kinderen weinig indruk maakt. Juist in deze tijd is het zo belangrijk dat kinderen in het leven van hun ouders iets gaan ontdekken van het geloof als een levende werkelijkheid. '

De kerk

Ook de kerk, of wellicht beter nog de gemeente waartoe we behoren, heeft een belangrijke functie bij de opvoeding. Allereerst door middel van de kerkdienst met haar prediking en liturgie. Graag willen we hier de grote waarde van de kerkdienst als gezinsdienst nog eens benadrukken. Meteen vsdllen we daarbij twee vragen stellen. Eén in de richting van de predikanten: 'Functioneert de dienst ook echt als een gezinsdienst? Worden kinderen en jongeren bij de preek betrokken? ' Ook een vraag aan de ouders: 'Nemen we 's zondags de tijd en de moeite om na te praten over de kerkdienst of gaan we meteen over tot de orde van de dag? ' Een tweede terrein waar de gemeente een opvoedende taak heeft is de catechese. Het is van groot belang dat jongeren vanuit het Woord van God en vanuit de belijdenis van de kerk worden gevormd op weg naar de volwassenheid, op weg naar de belijdenis van het geloof. Het is daarom nodig dat door predikant en kerkeraad heel veel aandacht aan dit onderwijs wordt besteed. Maar omgekeerd mag de kerkeraad ook reke-5 nen op hartelijk meeleven van de ouders met de catechese! Naast de kerkdienst en M de catechese heeft de kerk nog andere taken in dit opzicht. We denken aan het zondagsschoolwerk, het jeugdwerk, kringwerk voor jongvolwassenen e.d. Zonder het andere tekort te doen, willen we hier de betekenis van het jeugdwerk nog eens onderstrepen. In het jeugdwerk kunnen kinderen en jongeren iets ontdekken en

beleven van de gemeenschap die er mag en moet zijn binnen de christelijke gemeente.

De school

Over het belang van christelijk onderwijs, als een geweldige steun bij de opvoeding, kunnen we kort zijn. In andere artikelen wordt daar in dit blad regelmatig aandacht voor gevraagd. We volstaan met nog eens te onderstrepen de uitspraak: 'Gezin, kerk en school zijn de pijlers van de maatschappij'. Het is goed om ons als ouders af te vragen of we onze verantwoordelijkheid verstaan als het gaat om schoolkeuze, inbreng in het schoolgebeuren, belangstelling voor wat er op school plaatsvindt enz. Laten we niet de weg van de minste weerstand kiezen en ons afzijdig houden, maar ons inzetten met onze krachten en gaven!

Opvoeden is samenwerken

Het kan toch niet waar zijn dat we in deze tijd als we beicig zijn mei opvoeding van kinderen en jongeren bij onszelf denken: ieder moet het maar voor zichzelf uitzoeken, de ouders, de kerk, de school? In deze tijd waarin we als christenen steeds meer in een minderheidspositie terecht komen, hebben we elkaar heel hard nodig. Het minste wat we voor elkaar kunnen opbrengen is belangstelling. Ouders die zich verdiepen in de vragen van de predikant, de catecheet, de jeugdleider en het onderwijzend personeel. Maar ook omgekeerd, echte belangstelling vanuit onze kerk en de school voor de gezinnen met alle grote en kleine zorgen en vragen. Laat het echter bij belangstelling alleen niet blijven. Echte belangstelling loopt uit op betrokkenheid. Die betrokkenheid groeit naarmate we meer van eikaars werk te weten komen. We gaan nog een stapje verder. Betrokkenheid kan leiden tot samenwerking. Hoe maak je dat concreet? Door te laten zien wat er wordt gedaan en door de handen ineen te slaan als het gaat om opvoedingsvragen. Wat zou het goed zijn om deze vragen in een brede kring te bespreken.

Enkele praktische suggesties

Hieronder geven we enkele mogelijkheden aan die vanuit de gemeente kunnen worden ter hand genomen om bezig te zijn met de vragen van opvoeding, jongeren en ouderen in de gemeente, e.d.

— Het kringwerk is al uitgebreider aan de orde geweest; we noemen het nog een keer. Laat er in het kringwerk ruimte zijn voor het bespreken van de vragen rond de opvoeding.

— De gemeente-avond (of wijkavond). Ook al eerder genoemd. Een goed platform om te spreken over b.v. 'Jongeren en gemeente', 'Kind en geloof, e.d.

— Een gespreksavond, waarbij allen die in catechese en jeugdwerk betrokken zijn zich samen met de kerkeraad bezinnen rond één van de eerder genoemde thema's.

— het aanreiken van een eenvoudige brochure (bijv. 'Kinderen, een erfdeel des Heren') bij het afspreken van huisbezoek. Tijdens het huisbezoek kan er over worden doorgepraat.

— Het zoeken naar mogelijkheden voor uitgebreid(er) dooponderricht (wellicht ook aan de hand van een brochure).

— Tijdens groot-huisbezoek het thema 'Geloofsopvoeding' (of dergelijk thema) aan de orde stellen.

Dit lijstje is uiteraard, aan te vullen. Denk er eens over als ouders, als predikant, als kerkeraad, als jeugdraad. Het is belangrijk genoeg, want de kinderen van vandaag vormen als het goed is de gemeente van straks!

Waarom deze artikelen?

Wellicht een aardige vraag om mee te besluiten. Wat willen we met deze drie artikelen? Dat is in enkele zinnen gezegd. Allereerst nog eens heel nadrukkelijk de vinger leggen bij het belang van de godsdien­ stige opvoeding. Vervolgens allen die leiding geven in de gemeente aansporen om niet voorbij te gaan aan de vragen die ouders hebben ten aanzien van de opvoeding van hun kinderen. En tenslotte duidelijk maken dat de HGJB als jeugdorganisatie ook heel nadrukkelijk met deze vragen bezig is. Mag ik besluiten met een oproep aan ieder gemeentelid? Een oproep tot voorbede! Voor onze kinderen en onze jongeren die aan onze zorgen zijn toevertrouwd én voor alle ouders (en andere opvoeders), die gehouden zijn hun kinderen, in het opwassen, hiervan breder te onderwijzen!

A. J. Terlouw (HGJB)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen