Boekbespreking

Handelingen van de Synode der Christelijke Gereformeerde Kerk in Nederland, 1872-1892, 2 delen, totaalprijs ƒ 135, - , Uitgave Kok, Kampen.

De tachtiger jaren hebben sterk in het teken gestaan van de herdenkingen van de Afscheiding (1834) en de Doleantie (1886). Een commissie Herdenkingen 1834, 1886, 1892 werd ingesteld (ds. G. Mak, voorzitter en C. J. de Kruijter, secretaris). Eén van de doelstellingen van die commissie was het opnieuw uitgeven van alle notulen, handelingen en acta van de landelijke synodale vergaderingen van de kerkelijke groeperingen, die voortgekomen waren uit Afscheiding en Doleantie. Er zijn reeds drie delen ver­

schenen, t.w. over de Kruisgemeenten (1844-1869), de Christelijk Afgescheidene Gereformeerde Kerk (1836-1869) en van het Synodaal Convent (1887) en de voorlopige synode van de Nederduitsche Gereformeerde Kerken (1888-1892). Nu zijn in 2 kloeke banden verschenen de acta van de synoden van de Christelijke Gereformeerde Kerk, die in 1869 ontstond uit de vereniging van de Christelijk Afgescheidene Gereformeerde Kerk met de Gereformeerde Kerk onder het Kruis en die zich in 1892 (grotendeels) verenigde met de Nederduitsche Gereformeerde Kerken. Deze uitgave bevat de handelingen van een tiental synoden, met daarbij gevoegd de acta van de eerste gezamenlijke vergadering van synoden van 17 juni 1892.

Verder zijn als bijlagen toegevoegd het Reglement van 1869, met toelichting van ds. H. Bouma; de agenda van de algemene synode van 1872; stellingen voor de conferentie van deputaten van het Synodaal Convent met de docu­

menten van de Theologische School te Kampen (17 nov. 1887); memorie van toelichting bij de concept-acte van ineensmelting van de Christelijke Gereformeerde Kerk en de Nederduitsche Gereformeerde Kerken; notulen van besloten zittingen; uitgaven betreffende de synodale bepalingen uit vroeger en later tijd; publicaties in relatie tot de acta. Foto's van kerkgebouwen, waar de synoden gehouden werden, sieren het geheel. Een register van persoonsnamen en een register van plaatsnamen sluiten dit kapitale werk af Deze acta bevatten intussen zo'n grote variëteit van onderwerpen, gegeven met een geordend kerkelijk leven, dat er proefschriften van onderscheiden aard aan zouden kunnen worden gewijd. In ieder geval blijkt uit dit omvangrijke oeuvre dat dr. J. Woelderink gelijk had toen hij bij het eeuwfeest van de Afscheiding schreef dat de separatie het separatisme had ingedamd, door een geordend kerkelijk leven op te roepen en daarin kerkelijke wildgroei tegen te gaan. Als zodanig hebben deze acta ook vandaag een boodschap.

v.d.G.

Dr. J. Hoek: Zonder opstand tegen de genade. Serie Bij-tijds Geloven 3, Kok, Kampen, 1988, 87 biz., ƒ 13, 50.

Verheugend mag het heten dat na een langdurige onderbreking de serie Bij-tijds Geloven een vervolg heeft gekregen in de studie van dr. J. Hoek, getiteld: Zonde: opstand tegen de genade. Dit derde deel in de serie mag er naar mijn gevoelen goed zijn. Stijl en inhoud beantwoorden precies aan hetgeen de redactie zich in haar Ten Geleide ten doel stelt.

De inzet van het boek is een actuele. Hoek vraagt daarin waar het woord 'zonde' heden nog op slaat. Vervolgens behandelt hij wat de Bijbel over zonde zegt. In hoofdstuk III gaat het over Gereformeerd zicht op Zonde. Daarna volgen nog zeven hoofdstukken met o.a. vragen als: Wat is zonde eigenlijk? en: Hoe weet ik van zonde?

In het kort bestek van 87 (overigens grote) bladzijden wordt door Hoek heel veel geboden. De beknoptheid doet aan de diepgang geen afbreuk, evenmin als de goede leesbaarheid afbreuk doet aan de wetenschappelijkheid. Merkbaar is dat Hoek als ethicus bijzonder geïnteresseerd is in de moderne literatuur en de typisch ethische probleemstellingen. Toch behandelt hij ook de zondeleer van dogmatici als Barth en Berkhof De eigenlijke oriëntatie vindt echter plaats allereerst aan de Heilige Schrift, en vervolgens aan de gereformeerde traditie: De Belijdenisgeschriften, maar ook Calvijn.

De titel van het boek heeft mij enigszins verwonderd. Zij doet sterk denken aan een uitspraak van Barth, die de zonde 'verzet tegen de genade' noemde (zie blz. 46). Had Hoek, die Barth's zondeleer afwijst, niet een betere titel kunnen vinden, die ook beter de inhoud van zijn boek zou dekken?

Van harte beaam ik wat Hoek schrijft over de kennis van de zonde en over de verhouding tussen wet en evangelie (blz. 58 en hoofdstuk VIII). Toch zou ik het hebben gewaardeerd als hij in zijn boek reeds van het begin af aan in zijn betoog de functie van de wet zou hebben betrokken. Zonde is toch primair overtreding van Gods wet? En daarom staan ook de heidenen die de 'genade' niet kennen tóch schuldig, zoals Paulus leert in Rom. 2.

Omdat mogelijk een lezer er over struikelt wijs ik op een storende drukfout. Op blz. 78 zal men naar ik meen Christen moeten lezen in plaats van Christus en zonden in plaats van zonen.

Graag beveel ik deze studie aan. Zij verdiept onze bezinning op een heel moeilijk en raadselachtig, niet aantrekkelijk maar wel zeer reëel onderwerp, waarmee elk christenmens dagelijks niet weinig te stellen heeft.

K. Exalto

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen