Boekbespreking

W. J. van Asselt, Amicitia Dei, Een onderzoek naar de structuur van de theologie van Johannes Coccejus (1603-1669), Ede, 1988, 257 hlz.

De zeventiende-eeuwer Johannes Coccejus werkt nog altijd als een magneet. Zijn theologische inzichten waren zo opvallend dat zij ook huidige dogmenhistorici niet met rust laten. Er zijn weinig tijdgenoten van Coccejus die onder theologen zoveel 'proefschriften' en 'monografieën' op hun naam hebben staan als hij.

Collega W. J. van Asselt, sinds 1983 als predikant verbonden aan de Hervormde Gemeente te Bennekom, promoveerde 19 mei jl. aan de Rijksuniversiteit te Utrecht met de verdediging van het proefschrift dat wij hier aankondigen. Wij wensen hem van harte geluk met het behaalde succes. .

Promotor was prof Graafland. Ook hem zal deze dag een grote voldoening hebben gegeven.

Van Asselts studie is van dogma-historische aard. Daarbij valt het accent meer op 'dogma' dan op 'historisch'. Twee werken van/Coccejus, beide van dogmatische aard worden geanalyseerd en geëvalueerd. Het beheersende gezichtspunt daarbij is Coccejus' verbondsleer, toegespitst in de formule amicitia Dei (de vriendschap Gods).

Van Asselt neemt een bepaalde positie in ten aanzien van het vroegere Coccejus-onderzoek. Daarin ziet hij twee modellen, het ene is het 'evolutiemodel' en het andere het 'synthesemodel'. Voor geen van beide kiest Van Asselt. Zijn model is het 'vriendschapsmodel'. Daarin kan volgens hem meer recht worden gedaan aan Coccejus' pneumatologie (leer aangaande de Geest).

Men heeft vaak van Coccejus uit een lijn willen trekken naar het heden. Hij zou de theologie van een abstract eeuwigheidsdenken hebben willen bevrijden en het thema van de 'geschiedenis' erin opgenomen hebben, en zo een wegbereider zijn geweest voor het moderne theologische denken. Ook Van Asselt trekt een lijn van Coccejus naar het hedert, maar doet dat op een eigen wijze. Ik heb daarbij mijn vragen. Een stelling bijvoorbeeld als: 'Coccejus' theologie biedt onverwachte mogelijkheden voor een gesprek tussen het gereformeerde belijden en bepaalde vormen van feministische theologie', lijkt mij rijkelijk speculatief Vanuit een bepaalde persoon lijnen trekken naar het heden is zeer verleidelijk, maar ook riskant. Coccejus was met al zijn 'afwijkingen' naar mijn gevoelen toch een typische zeventiende-eeuwer.

Van Asselts studie vereist nog al wat concentratie. Alleen wie dat op kan brengen, kan aan dit boek veel hebben. Wij denken daarbij vooral aan min of meer geschoolden in de theologie; en dat zijn heden niet alleen maar de predikanten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen