Palestijnse staat roept om nieuwe strijd

Toen Mosje Dajan, Israels grote generaal, in 1967 bij de klaagmuur stond aan het eind van de zesdaagse oorlog, toen Jeruzalem in haar geheel in joodse handen was gekomen, zei hij: wat er ook in de toekomst gebeuren zal, deze stad geven we nooit meer uit handen. Tegelijkertijd zei hij dat de vrijheid voor de drie grote godsdiensten moest blijven, omdat zowel het christendom als de islam als het jodendom in Jeruzalem hun eigen geschiedenis hebben. Ieder zou gastrecht hebben in de stad, waarin de religies en de culturen zich samenballen.

Jaren later werd Jeruzalem door de Israëlische Knesseth uitgeroepen tot 'eeuwig ongedeelde stad'. Maar de ambassades van vrijwel alle landen ter wereld werden overgebracht van Jeruzalem naar Tel Aviv. Ook Nederland zwichtte voor de oliesheiks.

In Jeruzalem botst intussen telkens de oude stad, met de palestijnse bevolking, op de nieuwe, met name door terreurdaden, die vanuit de Palestine Liberation Organisation (PLO) worden gedirigeerd.

De PLO heeft in haar statuut opgenomen uit te zijn op de vernietiging van Israël, op het in de zee drijven van de Israëli's. In 1948 hebben de arabische leiders niet bewilligd in het verdelingsplan van de Verenigde Naties (een palestijnse staat naast een joodse staat). Daarmee, en daardoor alleen is het vluchtelingenprobleem van het palestijnse volk in het leven geroepen. Het palestijnse volk werd misleid door zijn leiders, met alle deerniswekkende gevolgen daarvan voor tienduizenden van het palestijnse volk. Elke oorspronkelijke bewoner mocht in "Palestina' blijven wonen onder zijn wijnstok en zijn vijgeboom. Maar velen 'vluchtten'. Jordanië heeft daarna geen hand uitgestoken om iets voor de palestijnse vluchtelingen te doen.

De oorlogen van de omringende volken met Israël kwamen, de ene na de andere. Het gevolg is geweest dat Israël overwinning op overwinning behaalde en dat o.a. de westelijke Jordaanoever (met daarin de oude stad Jeruzalem) in joodse handen kwam. Het gebied, dat oorspronkelijk door Jordanië was bezet (of was het soms aan Jordanië door de Verenigde Naties toegewezen? !) werd toen door Israël bezet. Het was bezet gebied en het blééf bezet gebied. Méér en méér kreeg Israël echter de zwarte Piet toegespeeld. De geschiedenis raakte snel vergeten.

De eerlijkheid gebiedt wèl een kanttekening te maken. Toen premier Begin aantrad in Israël kwam er een nieuwe politiek op gang. Israël zou bijbels recht hebben op de westelijke Jordaanoever. De grenzen werden in kaart gebracht. Er ontstond zoiets als een expansiepolitiek, een uitbreidingspolitiek van Israël zelf. Om te onderstrepen dat Israël op het gebied, dat men aan Jordanië had ontnomen, recht had werden er joodse nederzettingen gebouwd. Daarvoor werden gronden ontnomen aan de palestijnse bevolking, die er woonde. Zo kweekt men geen vrienden maar scherpt men de tegenstellingen aan. Tot annexatie, inlijving van het gebied wilde Israël echter niet overgaan. Daarmee zou namelijk een nieuw probleem opdoemen, namelijk dat zich ruim één miljoen palestijnen voegen bij Israël en dat er daardoor evenveel joden als palestijnen in het land zouden wonen. Zó wordt het land echter op den duur ook onbestuurbaar, tenzij men het grote aantal palestijnse burgers fundamentele grondrechten onthoudt. Israël heeft zichzelf, met de bezette gebieden onder 'administratiefbeheer' (het is beter te spreken van geadministreerde gebieden) bepaald ook wel een strop om de nek gedaan.

De werkelijkheid vandaag

De bezette gebieden werden in toenemende mate broeinesten van verzet, opstand, terreur. Maar terreur van palestijnse zijde is er al vanaf 1948 geweest tot in alle landen van de wereld toe. De laatste uiting daarvan vormt de zogeheten intifada. Jongeren van het palestijnse volk in de bezette gebieden, maar ook over heel Israël, nemen het niet langer en pakken de steen op. Intussen gaat de terreur met wapens ook onverminderd door. En de kaalslag van de bossen is begonnen. Met grote inzet heeft Israël gewerkt aan de ontginning van de woestijnbodem, aan het groen maken van Jeruzalem en overigens het hele land. Men kan Israël niet dieper treffen dan wanneer datgene, wat met zoveel inzet en succes is opgebouwd, in de kortste keren door brand verwoest wordt. Kortom, de strijd is grimmig geworden.

En dan komt mijnheer Hoessein van Jordanië, die zijn handen in onschuld(? ) wast en die handen vervolgens aftrekt van de bezette gebieden. Hij laat de bevolking daar aan eigen lot over. De salarissen van ambtenaren werden ingehouden. Het onderwijzend personeel op de scholen moest maar zien hoe men het redde. De bevolking van de bezette gebieden verkeert nu letterlijk in niemandsland, emotioneel zeker. Dat betekent verscherping van de opstandige gevoelens en uitingen daarvan. Achteraf moeten we zeggen: Hoessein heeft niet zonder succes een uiterst diplomatieke zet gedaan. Simon Peres van de Israëlische arbeiderspartij heeft jarenlang (in tegenstelling tot de Likoedpartij van Yitschak Shamir) gepleit voor een internationale vredesconferentie, waarbij hij delen van de bezette gebieden (met uitzondering van Jeruzalem!!!) als wisselgeld voor vrede in handen had. Dit alles ml werd Peres door Hoessein uit handen genomen. Jordanië had niets meer met de bezette gebieden te maken. Peres kwam daardoor politiek minder sterk te staan. En bij de laatst gehouden verkiezingen in Israël kwam Peres, naar het zich voorlopig laat aanzien, dan ook in grote mate buiten spel te staan. De Likoedpartij, die van geen onderhandelen wil weten en niets wil prijs geven, zal in ieder geval verder regeren, met wellicht (bepaalde) religieuze partijen. Doet Peres toch nog een keer mee dan is zijn invloed een kleinere dan voorheen. Al met al heeft de beslissing van koning Hoessein om zijn handen terug te trekken van de bezette gebieden er alleen maar toe geleid, dat het vijandsdenken tegenover Israël van de bevolking in de bezette gebieden verder is aangewakkerd.

Palestijnse staat

Op dit moment nu wordt door Yasser Arafat in Algiers een palestijnse staat uitgeroepen. Met Jeruzalem als hoofdstad!!! Wie de aanvankelijke commentaren wilde geloven moest tot de gedachte komen dat, tegelijk met het uitroepen van de palestijnse staat, er sprake was van een erkenning van het bestaansrecht van Israël (binnen veilige grenzen, zoals de Verenigde Naties in 1967 hadden uitgesproken). Een PLO, die het bestaansrecht van Israël erkent, zal echter allereerst het handvest moeten wijzigen, waarin de vernietiging van Israël als hoofddoel wordt opgevoerd. Het uitroepen van de staat Israël was het opentrekken van de politieke trucendoos om in feite uitvoering te kunnen gaan geven aan wat in het handvest wordt beoogd. Want bovendien — sinistere werkelijkheid! — hoe kan deze palestijnse staat ontstaan en bestaan, met daartegenover de officieel door de Knesseth vastgelegde status van Jeruzalem als 'eeuwig ongedeelde stad'? Dat verder op geen enkele wijze toegezegd is dat afgezien

zal worden van terreur doet het ergste voor de toekomst vrezen.

In Israël is er een stroming binnen het orthodoxe jodendom, die zou willen komen tot herbouwvan de tempel op het oorspronkelijke tempelplein. Dat zou echter betekenen afbraak van de islamitische gebouwen, die er staan en zou niet minder dan een complete oorlog betekenen. Dat wordt in Israël terdege beseft. Vandaar dat herbouw van de tempel geen enkele kans van slagen zal hebben. Israël zelf beseft, dat men geen godsdienstoorlogen riskeren mag en kan. Want dat zijn de ergste oorlogen. Intussen claimt de nu uitgeroepen Palestijnse staat de stad Jeruzalem als hoofdstad. Dat betekent het verklaren van de complete oorlog.

Verder mag niet worden vergeten, dat de staat Israël het directe gevolg is van de zionistische beweging. Toen Theodor Herzl in 1897 zijn boek 'Der Judenstaat' schreef vroeg hij slechts om een nationaal tehuis voor de verstrooide Joden in de wereld. Het mocht voor hem Oeganda worden. Niet zodra voegde zich echter een joods-godsdienstige component bij de in het leven geroepen zionistische beweging of het werd duidelijk dat het Palestina, het land van de vaderen, moest worden. En het werd Palestina, als vervulling van de zionistische droom. Welnu, de ongedeelde stad Jeruzalem is met het land van de vaderen en met de in het leven geroepen staat Israël onopgeefbaar verbonden. Er wordt nu in allerlei commentaren smalend gedaan over de opkomst van de religieuze partijen in Israël. Maar dan wordt niet beseft hoe juist de religieuze gedachte in het zionisme de band in de geschiedenis van het joodse volk benadrukte tussen land, volk en staat en ook de ongedeelde stad Jeruzalem.

De grenzenpolitiek van Israël van de laatste jaren is discutabel maar niet het bezit van het land met Jeruzalem als hoofdstad van de staat Israël.

Met het uitroepen van de staat voor de Palestijnen schijnt de vrede voorgoed uit het Midden-Oosten weg te zijn. Twee onverzoenlijke blokken staan tegenover elkaar. Maar was het niet juist Begin die ooit Sadat de hand drukte en vrede vond tussen Israël en Egypte? Waarom zou zo'n vredesduif vandaag ook juist niet kunnen komen uit de Likoed gelederen? In ieder geval weet Likoed het duidelijkst wat men wil.

Wat te vrezen is

Jarenlang na de Tweede Wereldoorlog is er in de westerse wereld, niet name ook in Nederland solidariteit geweest met het joodse volk, in het land van de vaderen met de staat als garantie voor een geordend en beschermd volksleven. Intussen was juist de staat Israël een voorbeeld voor de volkeren als het erom ging rechtsstaat te zijn. Méér dan de omringende volkeren wordt publiekelijk rechtspraak geoefend. In geen enkel land in het Midden-Oosten is sprake van democratie, zoals Israël die kent. En toch, de kansen zijn gekeerd. Ook in Nederland is in allerlei kringen het tij gekenterd ten gunste van het palestijnse volk (op zich heeft dat recht op onze deernis en sympathie) maar liever nog: ten gunste van de PLO. Dat zal de komende tijd best blijken.

Ook in Nederland zullen wel in de kortste keren groepen opduiken, die druk gaan uitoefenen om tot erkenning te komen van de Palestijnse staat. Te vrezen valt zelfs dat dit vooral ook vanuit kerkelijke kringen het geval zal zijn. De sympathie komt meer en meer te liggen bij de PLO. Congressen over de palestijnse zaak worden frequent georganiseerd en druk bezocht.

Het is vechten tegen de bierkaai als men aan de geschiedenis van en de schuld in de geschiedenis aan het conflict in het Midden Oosten recht wU doen. De intifada als terreurbeweging kan meer en meer rekenen op begrip ten koste van een Israëlische regering, die terreur niet gedogen kan. Een in het leven geroepen werkgroep voor de Palestijnen is in kerkelijk Nederland in hoge mate verantwoordelijk voor een eenzijdige blikrichting die ook in kerkelijk Nederland ontstaat. Een enige tijd geleden door de werkgroep uitgegeven brochure over de palestijnse kwestie spreekt hier boekdelen. Het leidt, naar mijn mening, op den duur tot structureel antisemitisme, tot uitdrukking komend in een vijandsdenken jegens de huidige staat Israël.

De toekomst zal leren wat solidariteit van(uit) de kerken met Israël waard is, nu de palestijnse staat is uitgeroepen en alles erop wijst dat dit verscherping van het conflict zal betekenen.

Intussen is te hopen dat Israël van de weeromstuit zélf niet demoraliseert. Elke oorlog, zeker elke burgeroorlog verruwt en geeft verminderd normbesef. Te hopen is dat noties als vrede en gerechtigheid toch hoog in het vaandel blijven en dat Israël ook zelf niet ideologiseert. David Ben Goerion heeft ooit terecht gezegd dat Israël het enige volk ter wereld is dat zijn land gekregen heeft op de wijze van een belofte. Dat is juist. Maar dit geloof moét wel volkenrechtelijk worden ingekaderd. Dat is gebeurd bij de toewijzing van het land aan de verstrooide Joden. Daarmee is recht geoefend, en — zeggen joden en christenen beide erachter — bijbels recht. Daarom mogen en willen we er ons ook binnen de kerken en als kerken mee inlaten. Daarom wil ook dit verhaal van mijn hand niet een louter politiek verhaal zijn maar een verhaal met een achtergrond, die teruggaat tot in de wortels van het jodendom als volk van de Bijbel met een land van de Bijbel. Daarmee is ook onze diep gewortelde solidariteit gegeven.

Te hopen is echter dat Israël zelf een hoge standaard zal houden voor haar politieke bezig-zijn. Een standaard die hoger is dan van diegenen, die vandaag tot terreur oproepen, terreur zegenen of stilzwijgend toejuichen. Een standaard gebaseerd op wet en profeten. De nu uitgeroepen palestijnse staat verdraagt zich naar mijn diepe overtuiging niet met het bestaan en voortbestaan van de staat Israël. Maar ook nü zal Israël zelf een hoge standaard voor haar politieke handelen moeten behouden. Want het wordt wel moeilijk(er).

Tenslotte nog een randopmerking. In het verleden is er wel eens sprake geweest van de mogelijkheid van een palestijnse burgemeester voor Jeruzalem. De burgemeester wordt daar door de burgerij gekozen. En steden als Nazareth hébben inderdaad een gekozen palestijnse burgemeester. De PLO heeft de gedachte afgewezen van een gekozen palestijnse burgemeester voor Jeruzalem. Nu de staat is uitgeroepen, met Jeruzalem als hoofdstad, zou de volgende stap wel eens kunnen zijn dat men bij een komende burgemeestersvacature op zal gaan roepen tot het kiezen van een palestijnse burgemeester. Men móét eigenlijk wel.

Al met al conflictstof genoeg. Daarom zeggen we met de psalm: bid om de vrede van Jeruzalem.

V. d. G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen