Globaal bekeken

De Stichting Nederland-Sri l_anka verzendt van tijd tot tijd een [knipselkrant. Hier volgt een stukje uit de NRC, waaruit blijkt dat in Sri Lanka nog taalsporen uit Nederland zijn te vinden:

"This can only be repaired in a bicyclewinl< el", zei een van de omstanders beslist Nog vóórdat hij mij kon vertellen dat zo'n winkel niet in de buurt was, viel ik hem de rede: "What did you say... winkel? " "Yes", zei de man onverstoord, "this should be repaired in a bicyclewinkel". Met dit incident was mijn onverwachte kennismaking met de overblijfselen van de Nederlandse taal in Sri Lanka — een erfenis van het bewind van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC) over het eiland tussen 1656 en 1796 — die morgen niet afgelopen. Nadat een tjehulpzame omstander mij naar een "bicyclewinkel" had gebracht, ontstond een nieuwe oploop. Ditmaal van employe's die geen raad wisten met mijn lekke tube. Uit de opgewonden Sinhalese discussie verstond ik één woord: baas. De baas van de bicyclewinkel moest erbij komen om het probleem op te lossen. Hij bleek vaker een racefiets onder handen te hebben gehad en verzekerde me dat de band twee dagen later zou zijn gemaakt. Hoewel in het Sinhalees meer Portugees is terug te vinden — de Portugezen gingen de VOC voor als heersers over Ceylon — komen er toch ook opvallend veel Nederlandse woorden in voor. Een paar voorbeelden: artapal (aardappel), notariskantoor, soldare (zolder) en kakusiya (kakhuis). De VOC-functionarissen hebben Ceylon blijkbaar ook het kaartspel nagelaten. De Sri-L^nkezen spreken van iscoppa, roite, hartha en kalabara.

De herinnering aan de Hollandse heerschappij over Ceylon leeft niet alleen voort in de taal. In het SriLankese recht zijn nog invloeden van Hugo de Groot te herkennen, er zijn vele oude Hollandse kerken en forten en het werk van Hollandse meubelmakers wordt nog steeds gekopieerd. De ambtswoning van president Ranasinghe Premadasa is het huis van de laatste Hollandse VOC-gouveneur Van Angelbeek. Bovendien zijn er de "Dutch Burghers". Deze term werd gebruikt voor alle Europeanen die niet in dienst waren van de VOC. Velen trouwden met inheemse vrouwen en de nakomelingen van die huwelijken werden ook "burghers" genoemd. De groep had een bevoorrechte positie ten tijde van het Britse bewind dat op de heerschappij van de VOC volgde. De burghers spraken immers Engels.

Maar na de onafhankelijkheid in 1948 is de positie van de Dutch Burghers snel achteruit gegaan. De rol van het Engels werd teruggedrongen en de burghers spraken vaak geen Sinhalees of Tamil. Velen van hen zijn geëmigreerd naar Australië. Degenen die bleven behoren tegenwoordig tot de onderste lagen van de tievolking. De elite van de burghers is lid van de "Dutch Burger Union" in Colombo. De club heeft nog tweehonderd leden. Vaak hebben ze wel Hollandse namen — zoals Jansz en Keuneman —, maar ze spreken geen Nederlands. Toch houden ze oude tradities in ere. Op vijf december vieren ze in de tropenzon Sinterklaas met echte Black Pieten en met erwtensoep en poffertjes.'

Het Richtsnoer (Prot. Chr. Ver. voor verpleegkundigen) gaf een folder uit over een euthanasie i.v.m. voorstellen tot wetswijziging. Hier volgen enkele passages:

'Terminologie

Bij tiet voeren van de diskussie rond het begrip euthanasie worden diverse termen gebezigd. Als er veel termen worden gebruikt om eenzelfde inhoud te bedoelen dan werkt het gebruik daarvan versluierend ten aanzien van het begrip. Niemand weet op een gegeven moment meer wat er wordt t> edoeld en wat nu wel en niet gerekend moet worden tot euthanasie, bijvoort)eeld de term "passieve euthanasie". Bij passieve euthanasie doe je toch niets, dan kan je daar toch ook geen fouten mee maken?

Of je nu iets doet of dat je bewust iets naijaaf wat je in elke andere denkbare situatie wel gedaan zou hebben, zoals bijvoorbeeld het geven van antibiotica bij een infektie, pleeg je een aktie. Per definitie is dan ook de zogenoemde passieve euthanasie aktief, dus is het euthanasie zonder voorbehoud.

Moet je dan altijd doorgaan met behandelen, alle medische en technische middelen ongelimiteerd aanwenden? Daarop moeten we ook met "neen" antwoorden. Het terugtreden van de arts in de stervensfase mag worden gerekend tot het gebruikelijk medisch handelen. Er mag toch ook eerbied voor de dood zijn. Nu is het in vele situaties heel moeilijk aan te geven of iemand zich in de stervensfase bevindt. Het meest duidelijk is de intentie, het doel, waarom je een bepaalde handeling doet of nalaat. Als dat is het (doen) sterven van een medemens dan is dat zondermeer af te wijzen. Als het doel slechts is het prot> eren het sten/en als een fase in het leven te zien met het oogmerk iemand net meer moeite aan te doen dan redelijkerwijze noodzakelijk is, dan mag met enige voorzichtigheid worden gesteld dat dit valt onder het zorgvuldig (medisch) handelen. Euthanasie is geen stervenshulp of stervensbegeleiding. Een liefdevolle verzorging en persoonlijke aandacht is dat wel.

Tot slot

Vaak worden mensen die om voornoemde redenen euthanasie afwijzen gekenschetst als onbarmhartig en liefdeloos. Je moet mensen niet onnodig laten lijden wordt dan gesteld. Met het laatste kunnen we instemmen. Het is inderdaad liefdeloos als iemand zonder dat het nodig is pijn lijdt of benauwd is. Met de daartoe bestemde middelen mogen die klachten bestreden worden. Echter niet met het doel om iemand te doden. Het lijden heeft ook in het leven een funktie. Het voert te ver in het kader van deze brochure om dat nader uit te werken. Volgens dr. H. M. Kuitert moeten we door de dood plaats maken voor onze naaste. Door orgaantransplantatie onze dood in dienst stellen van onze naaste. Zo moet dan de dood zingegeven worden. Dat is niet volgens Gods Woord. Als we de Bijbei volgen is de dood in de wereld gekomen door de zonde. "Daarom, gelijk door een mens de zonden in de wereld ingekomen is, en door de zonden de dood, en alzo de dood tot alle mensen doorgegaan is, in welke alle mensen gezondigd hebben" (Rom. 5:12). De dood is als zodanig de straf op de zonde. En na de dood volgt het oordeel, hetzij eeuwig wel of eeuwig wee, meer mogelijkheden zijn er niet.

Konklusies/aanbevelingen in deze zijn:

— Euthanasie is geen hulpverlening, stervensbegeleiding daarentegen wel.

— Een goede pijnbestrijding, niet gericht op euthanasie, kan de vraag naar euthanasie verminderen/ wegnemen.

— Weiger medewerking aan elke vorm van euthanasie, beroep u hierbij op de wet of het gestelde in de CAO, arte, lid 1.

— Bespreek deze zaken in kontakt met gelijkgezinden.

— Sluit u aan bij een organisatie die hulp wil en kan geven.

— Neem zo mogelijk zitting in een ondernemingsraad of een zogenoemde medisch-ethische kommissie en laat daar een gefundeerd geluid horen. — Ga bij geschillen in gesprek met uw afdelingshoofd, hpz, diensthoofd, direktie, ondernemingsraad, geschillencommissie CAO, Inspektie Volksgezondheid van uw regio of vraag advies bij uw organisatie.'

Binnenkort wordt in Amsterdam een wereld-(evangelisatie)-congres voor zigeuners gehouden. Hier volgt over de zigeuners enige informatie: 'Zigeuners kunnen niet in huizen wonen

Als straks meer dan 25.000 zigeuners optrekken naar het Wereldcongres in Amsterdam met hun duizenden wagens en kinderen, zal het beeld rondonn Amsterdam 4 dagen lang in het teken staan van deze zigeuner-invasie. Waar komen deze zigeuners en woonwagenbewoners vandaan en wat zijn het voor mensen? Enkele berichten voor de "burgers".

Zigeunergeschichte

De zigeunergeschiedenis is een lange rij van vernederingen en vervolgingen door de eeuwen heen. Waarschijnlijk zijn ze als paria's in India in grote I groepen weggetrokken naar het westen en hebben

zich via de Balkan en Egypte gevestigd in Europa. Van oudsher is het een zwen/end voll< met een eigen taal, het Romanes, met vaak beroepen, die passen bij hun onderdrukte situatie; op zichzelf gericht en altijd bereid om weer verder te trekken. In de Middeleeuwen slachtoffer van heksenvervolging, later vogelvrij verklaard, omdat zij niet als mensen werden beschouwd, misbruikt om het zwaarste werk te doen en door de eeuwen heen miskend door de regenten, omdat nooit is geaccepteerd, dat het kenmerk van de zigeuner is, dat hij niet aan grenzen gebonden is en een reizend en trekkend leven leidt. Ook de recente geschiedenis is een zwarte bladzijde in het bestaan van de zigeuners. Reeds in de 30er jaren werd de raszuiverheidstheorie doorgevoerd in Duitsland met als gevolg, dat reeds vóór 1940 duizenden zigeuners terecht kwamen in de concentratiekampen. Onder de meest gruwelijke methoden werden meer dan 200.000 zigeuners in Europa de dood in gejaagd.

De wederopbouw van Europa is in de ogen van vele zigeuners aan hen voorbij gegaan. Nog meer dan daan/oor werden maatregelen ingezet om hen te verplichten bijeen te wonen, werd het grensoverschrijdend verkeer bemoeilijkt, omdat de meeste zigeuners niet over papieren beschikken of kunnen le­ zen noch schrijven. Het gevolg is, dat de zigeuners nog steeds een van de "burgers" afgescheiden leven leiden en bij de burgers gemiddeld bekend staan als niet te plaatsen, niet te vertrouwen en niet verzorgde medeburgers.

Zigeunercultuur

De zigeuners hebben een geheel eigen cultuur en traditie. Zowel in kleding als in muziek en leefgewoonten zijn ze te herkennen. Ze spreken een eigen taal, het Romanes (Rom= mens) en leven in stamverband. Door de sterke familiebanden komt echtbreuk nauwelijks voor. Vermenging met de burgers evenmin. Het overgrote deel kan nog steeds lezen noch schrijven zodat de overlevering vooral mondeling geschiedt door de leiders van de familie. Met hun typische zigeunermuziek en - zang trekken ze van kamp tot kamp, vaak in familie-en stamgroepen. Ze zijn alleszins godsdienstig, hebben een sterke angst voor vooral hun overleden voorouders en geloven sterk in de macht van boze geesten. Velen voelen zich aangesloten bij de Rooms-Katholieke Kerk.'

V. d. G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen