Aanleiding, opzet en het werken met een catecheseteam

In het kader van de pastorale zorg voor de christelijke gemeente, is het goed om voortdurend alert te zijn op en hoe de dingen binnen die gemeente functioneren!

Dat was in wijk 2 van de Ned. Herv. gemeente te Rijssen in 1983 voor een paar ouderlingen aanleiding om aan de bel te trekken. Er waren hen een aantal dingen opgevallen:

1) Jongeren waren zeer onverschillig ten aanzien van kerk en geloofszaken. Ze gedroegen zich dan ook navenant in het catechisatie-uur.

2) Als er nieuwe ambtsdragers benoemd werden, zeiden de benoemden nogal eens nee om redenen van onbekendheid met het ambt en gemeenteleven.

c) In het algemeen bleef de aktieve betrok­ kenheid bij het gemeenteleven beperkt tot een relatief kleine groep.

We vonden dat één van de oorzaken hiervan, de gebrekkige catechese was.

Deze was namelijk niet wat het zijn moest: een voorbereiding op het aktief als belijdend lid van Christus' Kerk in deze wereld staan.

Met andere woorden, de vorming en toerusting tot belijdend lid was ver te zoeken. Wat was er aan de hand?

- De jongeren zaten in grote groepen (soms wel 50-70 jongelui).

- Ze kwamen en gingen wanneer ze wilden. De ene keer wel de andere niet.

- Ook kwam het voor dat ze de ene week naar die groep gingen en de volgende week naar een andere.

- Genoemde groepen moesten zich tegelijkertijd langs elkaar wurmen in gangen en fietsenkelder. Dit gaf natuurlijk aanleiding tot andere zaken.

- Er waren orde en gedragsproblemen. - Er werd praktisch alleen nvaar gedoceerd. - Vragen door predikant of catecheet gesteld, werden niet of onbenullig beantwoord.

- Problemen en vragen waarmee de jongeren zaten, kwamen niet aan bod of werden onvoldoende beantwoord.

- Er werd dan ook niet of nauwelijks geleerd.

Kortom: onderwijskundig en organisatorisch mankeerde er nogal wat!

De situatie was en is vaak nog zo, dat de jongeren en de kerk heel ver van elkaar af staan. De denk-en leefwijze van jongeren wordt in veel gevallen niet begrepen. Terwijl ze juist ten aanzien van het geloof met levensgrote vragen zitten!

Wanneer deze niet oi cliché - matig beantwoord worden, ontstaat al gauw een gevoel van: ze snappen me niet, vinden het niet belangrijk, kennelijk hoor ik er niet bij! Dit roept dan weer een afweerhouding op van onverschilligheid, of anders gezegd: ze> c bekijken het maar!

Een ander punt is, dat lauwheid van volwassenen ten aanzien van het geloof, evenals eindeloos theologiseren en dogmatiseren, bepaald «/er aantrekkelijk op jongeren|| overkomen. ^

Laat maar eens zien wat een levend geloof vandaag de dag betekent! Daar gaat het om!

We trokken de konklusie dat, wilden we iets verbeteren, de zaak GRONDIG aangepakt moest worden! De jongeren horen wel bij de gemeente en dat moesten ze merken ook!

Daar dat onmogelijk een zaak van een of twee mensen kan zijn, werd gekozen voor een CATECHESETEAM.

Maar: omdat de catechese onder eindverantwoording van de kerkeraad gebeurt, moest eerst daar het probleem duidelijk gemaakt worden!

Catechese was in de afgelopen jaren nauwelijks een punt van bespreking geweest. Om tot een grondige bespreking te komen was al moeilijk genoeg: Loopt het allemaal wel zo'n vaart als er beweerd wordt? Alles wat uit de 'jeugdboek' komt wordt immers toch al vaak kritisch bekeken? !

Om efficiënt en snel te werken, werd er voor de desbetreffende kerkeraadsvergadering een praatstuk gemaakt. Dat ging over:

- de verantwoordelijkheid van de kerkeraad ten aanzien van de catechese

- wat een catecheseteam is - waaruit ze bestaat. - wat haar taak is.

Na bespreking werd schoorvoetend besloten tot instelling van zo'n team.

Deze bestond uit: kerkeraadsleden en catecheten om de lijnen naar de kerkeraad en naar de catechese zo kort mogelijk te houden.

Hierna gingen we zo snel mogelijk aan de slag.

Het is voor een catecheseteam belangrijk om te weten wat je wilt en hoe dat uitgewerkt moet worden.

Daarom is bezinning en studie om inzicht in de problematiek te krijgen dringend noodzakelijk!

Dat ging o.a. over: welke problemen zijn er momenteel, mogelijke oplossingen, organisatievorm, leeftijdsfasen, jeugdkultuur, leerinhouden, methode, didaktische werkvormen, leermiddelen, enz. enz.

Natuurlijk kwam er al spoedig een taakverdeling tussen de leden.

We besloten voor de nieuwe catechetenperiode de catechisanten persoonlijk uit te nodigen via de SMRA.

Ze kregen een kaart gestuurd met de uitnodiging voor de catechese waar onderaan een strook zat waarop ze de gegevens van zichzelf konden invullen.

Deze strook moest op een bepaalde avond en op een bepaalde tijd worden ingeleverd. Daarna - dezelfde avond - raaakte het team de groepsindeling (16). De grootte werd bepaald op max. 25 jongelui per groep. Er werden lijsten van de groepen gemaakt, zodat iedere catecheet voor de catechese begon wist welke groepen hij kreeg, hoe groot ze waren, welke leeftijd er in zat, enz.

Er werd besloten om lestijden van 3 kwartier aan te houden, met een kwartier tussenpauze voor een eventueel nagesprek, het klaar zetten van zaken voor een volgende les en voor het rustiger laten wisselen van de groepen.

We wilden ook graag nieuw lesmateriaal hebben.

'Dat maken we zelf, zeiden we tegen elkaar. Maar de realiteit was, dat we niet verder kwamen dan het maken van een aantal lesstencüs omdat we onze handen vol hadden aan het geheel. Daarna zochten we naar een methode die aansloot bij onze inzichten, nl. dat de jongeren zouden gaan begrijpen waar het om gaat. Dat ze zich door God aangesproken zouden weten in hun denk-en leefwereld van vandaag. In navolging van het onderwijs van Christus en de opdracht die Hij in Matt. 28 : 19 gegeven heeft. Zodat het weer het LEVENDE WOORD zou worden! En dat ze zouden ervaren wel degelijk bij de gemeente te horen!

Had het Convent van Wezel in 1568 ook al niet gezegd dat de catecheet de stof behoorde te verklaren 'naar het begrip der kinderen'?

Zo ook de synode van Dordrecht, die ten aanzien van zowel de catechismus - preek als de catechese blijk gaf een scherp oog te hebben voor een aantal didaktische uitgangspunten!

We kozen voor: Samen luisteren van ds. In 't Veld. Een methode die nogal een zware claim legt op het onderwijskundig vermogen van de catecheten en die ook veel voorbereiding vergt.

Tevens bezochten we een catechetisch centrum om te kijken water nog meer voor handen was op het gebied van leer-en hulpmiddelen.

Dit gebeurde voordat het nieuwe catecheseseizoen begon.

In de eerste week van het nieuwe seizoen waren we als teamleden aanwezig om te kijken of de indeling goed verliep en om eventuele nakomers op te vangen.

De nakomers die nog weer later kwamen, moesten zich bij een bepaald teamlid melden om alsnog ingedeeld te worden.

Als team stelden we voor het nieuwe seizoen een vergaderrooster vast en tevens dat we een compleet leerplan wilden maken voor de gehele catechese om zo optimaal mogelijk catechetisch onderwijs te krijgen. God is immers het best mogelijke waard! Zo ook onze jongeren. Daar in de oude situatie theorie en praktijk mijlenver uit elkaar lagen, ging het er ons juist om deze WEER tot een eenheid te maken zoals het in de kerkelijke traditie altijd bedoeld was! De gemeente moet een leergemeenschap zijn: theoretisch en praktisch!

Daarom vroegen we ons af of het niet mogelijk zou zijn om in de belijdeniscatechese praktische opdrachten in te voeren, zoals het meedoen aan het zieken-bezoekwerk, het jeugdwerk, de zendingswerkgroep etc.

Het gaat toch voortdurend om het opvoeden tot een leven vanuit het geloof!

We besloten, gezien de leeftijdsindeling en de leerstof, een periode van 2 jaar aan te houden om het leerplan te maken. Het grote voordeel hiervan was, dat we elk onderdeel grondig konden behandelen en het tevens aan de praktijk konden toetsen.

In de verschillende team-vergaderingen kwamen o.a. aan de orde:

- de lopende gang van zaken - de organisatie - de inhoudelijke kant - de onderwijskundige kant - kontakten

- leermiddelen, we besloten vanaf het begin de meest bruikbare, aktuele middelen (zoals o.a. video) te gebruiken.

"Deze vergaderingen werden als heel goed ervaren, omdat men zoveel steun van elkaar ondervond en tevens bleek dat je samen meer ideeën had.

Later werden de onderdelen van het leerplan puntsgewijs behandeld. Dit waren uiterst goede discussies: eerlijk, open en inhoudelijk diepgaand.

Daarnaast werd er natuurlijk voortdurend verslag gedaan in de kerkeraadsvergaderingen van de vorderingen en knelpunten van het werk. En aan het einde van het catechese-seizoen kwam het hele team om de afgelopen periode te evalueren.

Tevens ging er aan het begin van het catechese-seizoen, naast de groepsindeling voor de jongelui, een brief naar de ouders om het een en ander duidelijk te maken en hen op die manier erbij te betrekken.

Dat was voor ons een voortdurende vraag: hoe trekken we de ouders erbij, zodat het van 2 kanten werkte: thuis en op de catechisatie.

Catechese is immers een zaak van de hele gemeente!

Daarom gaven we via de Jeugdkrant een evaluatie en tevens daardoor informatie van en over de gevolgde werkwijze en hoe die door catecheten, jongelui en kosters ervaren was. Tenslotte werd er naar gestreefd en één lijn te krijgen voor de totale catechese van de Herv. gemeente Rijssen.

Helaas moesten we konstateren dat niet alle wijken het belang ervan inzagen.

Toch zeggen we nu, dat dit werk duidelijk gezegend is. Of zoals we ook in het leerplan gezet hebben: dat het werkt!

Jongelui verdiepen zich in het Woord. Ze komen met hun levensvragen naar voren. Ze worden hierin serieus genomen en samen wordt er geluisterd naar de antwoorden die God in Zijn Woord geeft. En men vraagt zich ook af, wat deze antwoorden voor de praktijk van het leven betekenen! Het tekent het enorme belang van goed en gloedvol catechese-onderwijs voor de opbouw van het gemeenteleven!

Jongeren hebben meer dan ooit behoefte aan mensen die het geloof op een positieve manier in praktijk brengen! Was dat o.a. ook niet de kracht van de eerste christengemeente en de reformatie?

Het geloof in Christus was te zien! Het was richtinggevend in het leven van die dagen. Hoe belangrijk is het dan ook om jongeren te leren leven uit het Woord in het leven van vandaag. Vanuit een levend geloof! Dat is sprankelend en fris.

Dat heeft aantrekkingskracht! Dat vereist ook de best mogelijke onderwijsvormen!

" W. Verboom

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen