Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Catecheseteams Ermelo en Zeist

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Catecheseteams Ermelo en Zeist

Didaktische uitgangspunten bij het leerplan/catechese

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Vanuit de visie op catechese en de geformuleerde doelstellingen komen we tot een aantal didaktische uitgangspunten: Bij de catechese wordt samen geluisterd naar de sprekende God. God sprak en spreekt mensen aan in hun belevingswereld. Gods spreken is dus mensgericht en bij de catechese kindgericht. Een drietal bewijzen kan die stelling illustreren:

a. Allereerst zien we in de Bijbel zelf, dat Jezus geloofsonderricht gaf in een taal, die begrijpelijk was voor mensen uit zijn tijd. Jezus gebruikte voorbeelden uit de wereld van de boeren, vissers en kooplieden.

b. Augustinus onderstreepte in zijn Catechizandis Rudibus dat de aangesprokene — de catechisant — enorme aandacht verdient. Twee citaten van hem om zijn visie duidelijk te maken:

* Kruip in het hart van de ander * Laat je door de aard van het gehoor beïnvloeden.

c. Maarten Luther ging er o.a. bij zijn Bijbelverklaring en ook bij zijn preken van uit, dat de taal, die gebruikt wordt geen belemmering mag zijn voor het verstaan van het spreken Gods.

Conclusie:

1. Catechese wil Gods boodschap doorgeven.

2. De taal, waarin dat gebeurt, moet aansluiten bij de belevingswereld van de catechisant.

3. Kennis van die belevingswereld is dus zeer noodzakelijk. Het is dus pure noodzaak op de golflengte van de catechisant te gaan zitten. Zender en ontvanger dienen op eenzelfde golflengte te zijn afgestemd!!

Beïnvloeding door de gedragswetenschappen:

Bij het belangrijke werk, dat catechese toch is, mag ook best eens om raad ge-

vraagd worden bij de gedragswetenschappen. Naast kennis van de (jongeren)cultuur kunnen ook de leeftijdsfasen en de daarbij behorende psychologische kenmerken niet ongestraft worden genegeerd. Zij geven juist een uitstekend handvat voor het verstaan van de catechisant en ook een bruikbaar criterium voor de verdeling van de leerstof over de verschillende leeftijdsfasen.

Zonder volledig te kunnen zijn hiervan enkele voorbeelden: De 12-en 13-jarigen:

Deze kinderen vertonen een grote intellectuele nieuwsgierigheid, uitstekend geschikt voor het aanbrengen en laten leren van kennis. Bijvoorbeeld: Het Onze Vader, de Twaalf Artikelen des Geloofs. Behandel daarnaast in deze fase ook eens aan de bouw van de tempel of van de ark (Een bouwplaat? ? ). De 14-en 15-jarigen:

Deze leeftijdsgroep is erg van streek door hun lichamelijke ontwikkeling. Zij uiten dat vaak door luidruchtig en soms zelfs wat negatief gedrag. Dat zit echter aan de buitenkant. In het zoeken naar hun eigen ik zijn ze zeer geïnteresseerd in grensaftastende onderwerpen, zoals bijv. de Tien Geboden. Draag dit dan wel aan vanuit dingen uit hun eigen belevingswereld. De 16-en 17-jarigen:

Deze catechisanten zijn volop psychologisch in ontwikkeling. Vooral de vragen naar de zin van het bestaan en hun eigen taak daarin hebben grote belangstelling. Zij moeten leren keuzen te maken en hebben daarvoor normen nodig. Vooral voor ethische onderwerpen is de belangstelling erg groot. Leer ze vanuit hun eigen wereld de Bijbelse normen toe te passen. De 18-jarigen en ouderen:

Vooral aktief met de opbouw van eigen identiteit. Zij zoeken naar waarden en toetsen allerlei opvattingen. Een nietdogmatische, eerlijke catecheet kan snel een invloedrijk identificatie-figuur worden. Leer de toekomstige lidmaten zich thuis te voelen binnen de gemeente en laat ze ook met gemeentewerk kennismaken, bijv. door gesprekken met ambtsdragers tijdens de catechese of door het laten verrichten van werk in de gemeente vanuit de catechese. Zo bereidt de catechese hen voor op een aktieve plaats binnen Gods gemeente. Conclusie:

1. Kies geschikte onderwerpen, die passen bij de leeftijdsfase van de catechisant.

2. Kies ook aanbiedingsvormen, die bij de leeftijd passen.

3. Besluit dan ook direkt welke (leer)activiteiten u tijdens een bepaald catechese-uur van de catechisant verwacht.

Aanbiedingsvormen en leeractiviteiten

Behalve een diepgaande theologische voorbereiding mag best eens diep worden nagedacht over de aanbiedingsvormen en leeractiviteiten. Even leentjebuur spelen bij de didaktiek is geen overbodige luxe!!! Berucht is de monoloog. De catecheet spreekt, de catechisanten zwijgen hopelijk...! Een extra ouderling als ordebewaker? ?

De huidige generatie kinderen is anders van aard en instelling dan de vorige generatie. Luisteren en concentreren gaat ze niet zo gemakkelijk meer af. Vooral niet als het lang duurt. Ook het onderwijs kampt met die problemen. Variatie in aanbiedingsvormen kan een goede oplossing zijn!

Enkele mogelijkheden:

a. Gaat u een voordracht houden?

b. Begint u — als Einstieg — met wat dia's (probleemstellend)?

c. Bespreekt u door catechisanten meegebrachte krantefoto's?

d. Gaat u een gesprek uitlokken? Een groepsgesprek, een leergesprek, een discussie?

e. Bereid thuis een aantal prikkelende

vragen voor om aan de hand daarvan een Bijbelgedeelte samen te exegetiseren.

f. Heeft u opdrachten voorbereid voor het zoeken in een Bijbelse atlas, een Bijbelse encyclopedie of in de Belijdenisgeschriften?

g. Heeft u een evaluatiestencil gemaakt met meerkeuzevragen of met meningen die beoordeeld dienen te worden?

Leeractiviteiten:

Het lijkt het voorafgaande wat te herhalen, maar verdient toch aandacht. Wat laat u de catechisanten nu precies doen tijdens het komende uur?

a. Alleen luisteren?

b. Gaan ze in groepen werken? Heeft u goede opdrachten?

c. Gaan ze een werkstuk maken?

d. Gaan ze teksten vergelijken? Wie doet precies wat?

e. Laat u bijv. vijf minuten stüle Bijbelstudie doen?

f. Bedenken ze interview-vragen?

g. Kijken ze video met opdrachten na afloop?

Het goed plannen van de leeractiviteiten voorkomt chaos en verhoogt de werkvreugde.

Conclusie:

1. Catechese is gediend bij een goede planning van de leerstof: Een totaalleer-

plan vanaf 12 tot 22 jaar. 2. Bereid elk catechese-uur goed voor, niet alleen de leerstof, maar ook de aanbiedingsvormen en leeractiviteiten.

3. Variatie in aanbiedingsvormen en leeractiviteiten houden de aandacht er beter bij.

Catechese vraagt 200% van je inspanning, maar is toch een dankbaar werk. Juist het werken in een team, met teamleden vanuit verschillende disciplines en verschillende geledingen uit de gemeente werpen vruchten af, zowel door de voorbereiding als tijdens het geven van de lessen. Ora et labora!

Syllabus Catecheseteam Ermelo

1. Catechese is niet langer een zaak van/ voor de predikant alleen, terwijl de kerkeraad er amper van op de hoogte is, laat staan de ouders.

2. Net als b.v. het huisbezoek is de catechese aan jongeren pastoraal gezien zeker zo belangrijk. Dit met het oog op hun (eeuwige) toekomst.

3. Catechese in kleine groepen verdient de voorkeur boven grotere groepen. Belangstelling en betrokkenheid worden daardoor bevorderd.

4. Wellicht moeten oudere, jarenlang gehanteerde methoden worden losgelaten en door andere vervangen. Uiteraard zonder de wezenlijke inhoud van de catechese te wijzigen.

5. Om een catecheseteam te vormen is er heel wat voorbereiding, denkwerk, maar ook gebed noodzakelijk. Alleen een goede voorbereiding in deze zal onder Gods zegen vruchten kunnen afwerpen.

Syllabus Catecheseteam Zeist

1. Motivatie om een catecheseteam te vormen:

1 Kor. 12 — gemeente is lichaam van Christus met verscheidenheid aan geestelijke gaven. Kerkorde art. IV en IX en ord. 9 — catechese is opdracht voor predikant èn ouderling, terwijl de gemeente daarbij is betrokken.

Binnen de kerkeraad een jeugdouderling met als opdracht de catechese. Gemeenteleden die door de kerkeraad worden gevraagd mee te helpen in de catechese.

2. Voordelen die pleiten voor het vormen van een c-team: — verbetering van de catechese door klei-'nere groepen en voorbereiding met meer mensen — ontmoeting oudere - jongere gemeenteleden — binnen de gemeente bezinning op de catechese — kadervorming in de gemeente — mogelijkheid tot jongerenpastoraat — taakverlichting van predikant, zodoende meer tijd voor andere zaken — bij ziekte en in vakaturetijd gaat de catechese door

3. Praktijk van de lesvoorbereiding

Eigen lessen gaan schrijven uit onvrede met bestaande methoden. Gekozen werd voor een werkvorm, die bestaat uit werkbladen in losbladig systeem. In eerste instantie werden de bladen met het hele team gemaakt. Dit was erg arbeidsintensief, maar een goede voorbereiding voor de niet-theologisch-geschoolden.

Momenteel werken we als volgt: theoloog maakt schets van de lessen, waarna twee andere teamleden conceptlessen schrijven, die met het hele team besproken worden, waarna de definitieve werkbladen ontstaan en een handleiding wordt geschreven. Nadat het onderwerp één keer gegeven is, worden de bladen zonodig herzien. Bij de lessen zijn zo mogelijk twee teamleden aanwezig, waaronder een theoloog/catecheet. Maandelijks vergaderen op een vaste avond, om de lessen te evalueren. Aan het eind van het seizoen zo nu en dan een enquête onder de catechisanten over de lesstof en werkwijze.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 28 december 1989

De Waarheidsvriend | 16 Pagina's

Catecheseteams Ermelo en Zeist

Bekijk de hele uitgave van donderdag 28 december 1989

De Waarheidsvriend | 16 Pagina's