Wie had dat ooit gedacht?

Een profetische vraag
We hebben een bewogen jaar achter de rug. Oost-Europa werd bevrijd na 40 jaar tyrannie. Op een spandoek in Hongarije stond het heel raak: 'Polen 10 jaar, Hongarije 10 maanden, D.D.R. 10 weken, Tsjecho-Slowakije 10 dagen en Roemenië...?'
Aan wie is dat alles te danken? Menselijkerwijs aan Gorbatsjov in Rusland. Maar hoe duiden wij dit gebeuren in het licht van de profetie?
Wat zit erachter? Wie zit erachter?
Die vraag blijkt te leven in de gemeente. En mocht iemand denken: past zo'n vraag in een preek of meditatie?, dan zeg ik: die vraag staat letterlijk zo in de Bijbel. Leest u maar na in Jesaja 41: 'Wie heeft hem uit het Oosten verwekt?' Of: 'Wie heeft van de opgang die rechtvaardige verwekt? Wie heeft hen geroepen op zijn voet?' Het gaat daar ook over een nieuw Oosters vorst, die onderworpen volken als het Joodse meer politieke en godsdienstige vrijheid gaf. Het gaat daar over Cores, Cyrus, de koning der Perzen, die bij zijn intocht in Babel, 539 vóór Christus, de Joden vrijliet. Wie zit daar achter, luidt de vraag dus. En het antwoord is klaar: Ik, de Heere'. 'Die van Cores zegt: Hij is mijn herder' (44 : 28).
De Heere sprak deze heidense vorst Zelf aan: Zo zegt de Heere tot Zijn gezalfde, tot Cores... — om voor zijn aangezicht de deuren te openen — ...' (45 : 1 e.v.)
Maar mogen wij deze gewaagde parallel trekken tussen Cyrus en Gorbatsjov? Wanneer mogen wij iets 'duiden' als 'Gods hand in de geschiedenis'?
Men kan natuurlijk in 't algemeen zeggen, dat Gods voorzienigheid over alle dingen gaat. Maar in de Bijbel wordt speciaal wel de Uittocht van Israël uit Egypte zo geduid, dus Gods bevrijdend handelen met Zijn volk. En dat geschiedde opnieuw met Cyrus. En daaraan is Gods hand speciaal te herkennen: als er deuren opengaan, als er bevrijding geschiedt, en als het te maken heeft met Gods eigen volk.
Daar komt bij, dat de parallel tussen Cyrus en Gorbatsjov ook verder opgaat: een ongekende tolerantie-politiek in het Oosten na 70-jarige overheersing (mogelijk ook met dezelfde intentie, nl. om de meer vrijgelaten volkeren te verzoenen met hun heerschappij).
En de ideologie dan? Jesaja houdt kritiek op het Parzisme en wij op elke ideologie. En als het nu eens kort duurt met Gorbatsjov? Zijn we dan niet te enthousiast geweest met duiden? Cyrus sneuvelde ook slechts 9 jaar na zijn intocht in Babel (en nog wel in Zuid-Rusland). Toch blijft Jesaja er bij: deze golf van bevrijding is van de Heere geschied! Achter de schermen was God aan het werk. Had Zijn volk daar trouwens niet bij monde van Daniël vurig om gebeden?

Een priesterlijke prediking
Vol verbazing roept de profeet dan uit: 'Voorwaar, Gij zijt een God, Die Zich verborgen houdt, de God van Israëls, de Heiland' (45 : 15).
Waarom 'verborgen'? Omdat Hij — anders dan destijds bij de Uittocht — achter de schermen van het gebeuren bleef. Maar intussen toch: de God van Israël, de Heiland! Voor Gods eigen volk geen onbekende! Aan Israël zelf heeft God Zich geopenbaard. Vers 19 zegt dan ook: 'Ik heb tot het zaad van Jacob niet gezegd: zoek Mij tevergeefs'. Wij kennen God niet uit de krant, maar uit de Heilige Schrift. Hij blijft voor de Zijnen geen onbekende grootheid achter de schermen, maar zij leren Hem zoeken, vinden en kennen in verborgen omgang. Denk niet: Hij is zó verborgen, ik vind Hem nooit. Denk niet: 't is zeker voor mij niet weggelegd. Denk niet: 't is onbegonnen werk. De Heere heeft nooit gezegd: zoek Mij tevergeefs. Mijn hart zegt: Gij zegt: Zoek Mijn Aangezicht. Ik zoek Uw Aangezicht, o Heere. Verberg Uw Aangezicht niet. En de ballingen, die in den vreemde Gods toom over hun zonden hadden gevoeld, kregen, via Jesaja te horen: 'Troost, troost Mijn volk. Spreek naar het hart van Jeruzalem. Haar strijd is vervuld. Haar ongerechtigheid is verzoend'. Er is nog een andere knecht des Heeren, ver boven Cores uit, vol van de Geest des Heeren, een licht der heidenen. Jesaja bezingt in vier liederen deze Knecht des Heeren, deze lijdende Knecht, als een lam ter slachting geleid. De straf die ons de vrede aanbrengt was op Hem. En zo is dan de profeet, die het wereldge­beuren doorlicht dezelfde profeet die naar het hart van Jeruzalem spreekt, de verborgen omgang met God kent en bepleit, bevindelijk van zonde en genade spreekt, bijna Nieuwtestamentisch het Lam Gods aanwijst en aanprijst: Jezus Christus. Wee de politieke prediker die daar geen kennis aan heeft!
Maar laat de prediker die naar het hart van Jeruzalem spreekt wel ook staan naar de gave der profetie, die het wereldgebeuren duidt en doorlicht tot op Gods hand. O, wat een ontzaglijk voorrecht om die God, die in het wereldgebeuren achter de schermen blijft, voor Cyrus zelf de 'grote onbekende', te mogen leren kennen als de God Israels, de Heiland, de Verlosser.

Een koninklijk appèl
Voor wie is Hij de Heiland? Voor Israël alleen? Nee, ineens opent zich hierna een vergezicht in vers 22: 'Wend u naar Mij en wordt behouden, alle einden der aarde!' Juist in Israëls ballingschap wordt Israëls God ruimer dan ooit. Alle einden der aarde! Kan het ruimer? Dat appèl raakt ons, heidenen van verre. Nu hoeft niemand zich te ver of te heidens te vinden. Niemand hoeft verloren te gaan. Wordt behouden. Laat u redden. Laat u verlossen. 'Want Ik ben God en niemand meer.'
In dit historische ogenblik, nu er een golf van vrijheid door de volkerenwereld gaat, is er die profetische stem die met al die volkeren bewogen is: wordt behouden, alle einden der aarde. Dit tijdsgewricht is genade-tijd. En dat al in het Oude Testament, waar geen zendingsbevel klonk zoals in het Nieuwe Testament. De tijd van Cyrus is de tijd van Gods bezoeking. De bevrijding die Cyrus onderworpen volkeren schonk was uniek, maar blijft relatief, tijdelijk, politiek. Er is een hogere en diepere bevrijding nodig en mogelijk: wordt behouden, laat u redden door de God van Israël. Gods hand in de geschiedenis is indrukwekkend, maar Gods hand bedoelt de volkeren te brengen bij Gods hart, Gods algemene genade bedoelt ons te brengen tot Gods bijzondere genade in Jezus Christus, door de Heilige Geest. Er is een fatale kortsluiting in veel bevrijdingstheologie: dat het algemene hetzelfde zou zijn als het bijzondere. Er is een algemene bevrijding en er is een bijzondere bevrijding.
Cyrus en Gorbatsjov brengen algemene bevrijding, laten de kerken in dit spannende tijdsgewricht doorstoten tot de bijzondere bevrijding. Naar Oost-Europa gaan deuren open voor Bijbels en bijbelgenootschappen. In Oost-Duitsland was de kerk broedplaats van politieke vrijheid; God geve dat zij het er niet bij laat, maar nu, met nieuwverworven gezag, het uitzegt met Jesaja: wend u naar God toe en wordt behòuden. O, als de kerk de kairos laat voorbijgaan!
God geve ook in het Westen, bij ons, waar de vrijheid tot een 'oorzaak voor het vlees' gebruikt, misbruikt is, dat de kerk hier profetisch mag spreken: geen tijdloze waarheden, geen politieke platheden, maar net als Jesaja de volle Raad Gods, breed en diep, met een fijne radar voor het eigentijdse en voor de Eeuwige. Johan de Heer en professor Wisse met zijn tijdredes zijn ons hierin voorgegaan, dat een passie om de tekenen des tijds te onderkennen èn een passie om zielen te winnen in één groot hart kunnen wonen, in één prediking bijeen horen, in één en dezelfde gemeente weerklank kunnen vinden. Maar was en is Christus Zelf niet profeet, priester en koning in één? Meer dan Jesaja, Johan de Heer of professor Wisse is hier.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen