Profeet, profetie, profeteren (2)

Profeteren
Wanneer we het werkwoord vertaald met 'profeteren' in de verschillende betekenissen nagaan, dan wordt vermeld als eerste betekenis 'door profetische geestdrift aangegrepen zijn', daarna 'in profetische geestdrift spreken'. Wat dat eerste betreft, er kwam ook in Israël zogenaamd 'extatisch profetisme' voor. Daarbij geraakte de profeet geheel in vervoering. We moeten daarbij niet denken aan een door dans en muziek teweeggebrachte zinsverrukking, zoals heidense tovenaars en medicijnmannen konden ondergaan. Maar de Geest der profetie kon soms op bijzondere wijze beslag leggen op mensen als Zijn instrumenten. Mogelijk verkeerden Eldad en Medad, Numeri 11 : 25-29 in zulk een toestand van geestesvervoering. Ook Saul werd door de Geest der profetie aangegrepen, 1 Sam. 10 : 5vv. Zulke bijzondere toestanden konden ook voorkomen wanneer de Heere door gezichten Zijn boodschap bekendmaakte. Zo ontving de profeet Ezechiël onder bijzondere omstandigheden nogal eens de opdracht te spreken wat God hem deed aanschouwen. Dan lezen we de uitdrukking 'en de hand des Heeren was op mij'. De Heere is vrij in het verkiezen van Zijn instrumenten, maar ook in het bepalen van de wijze waarop Hij inspireert met Zijn Geest.

Schriftprofeten
Onder de Oudtestamentische profeten komen sprekers voor, zoals Semaja, Elia en Elisa, Micha ben Jimla en anderen, van wie de boodschap zelf niet schriftelijk is opgetekend. Wel wordt in de Schrift verhaald van hun optreden. Maar onder Schriftprofeten verstaan we die mannen Gods, van wier boodschap een gedeelte werd vastgelegd of hun gehele profetie is opgetekend, of door henzelf, of door anderen. Zo had Baruch de positie van secretaris van Jeremia. De Schriftprofeet Micha wordt vaak gezien als leerling van Jesaja. Worden de profetieën schriftelijk vastgelegd, dan kunnen we onderscheiden tussen de profetische boodschap zelf, een verhaal over de profeet, of de persoonlijke belijdenissen van een profeet. In het boek Jeremia wordt ontroerend getekend de zielestrijd van deze Godsman, en hoe persoonlijk hij sprak in gebed en belijdenis tot God.

Profetie
Wordt een profetische uitspraak gedaan, dan moet deze niet verward worden met een toekomstvoorspelling. Vooreerst spraken de profeten niet alleen maar over de toekomst; ik zou bijkans zeggen: bij lange na niet! Bovendien is een voorspelling weergave van eigen visie, en daarmede mochten en konden de Godsmannen juist niet komen. Men moet in dit verband dan spreken van een voorzegging. Met goddelijk gezag brengen zij de onthulling van de toekomst, soms vol oordeel en gericht, soms vol heil en redding door het oordeel heen.

Profetes
In het Oude Testament komt ook een en­kele keer het vrouwelijk nomen van profeet voor, nebija, betekent profetes. In één geval duidt deze benaming op de echtgenote van de profeet, zo in Jesaja 8 : 3, de vrouw van Jesaja, die zwanger wordt en kinderen baart met symbolische namen. In de overige teksten duidt de benaming 'profetes' vrouwen aan, die door de Heere met profetische gaven zijn uitgerust. Als voorbeelden daarvan kunnen genoemd worden Mirjam, de profetes. Exodus 15 : 20; dan natuurlijk Debora, de huisvrouw van Lappidoth, die een profetes was, Richteren 4 : 4. In 2 Koningen 22 : 14 ontmoeten we Hulda, de profetes, de huisvrouw van Sallum, ook in 2 Kronieken 43 : 22 genoemd en Noadja, Nehemia 6:14.
Bij Mirjam, Debora en Hulda mogen we denken aan vrouwen, aan wie de Heere Zijn Geest gaf en profetisch inspireerde om het volk aan te spreken en op te wekken tot het zingen van Zijn lof en het gaan in Zijn wegen. Noadja blijkt een valse profetes te zijn, waarschijnlijk omgekocht, die als een soort politiek agente op de hand van de Arabieren en tegen de teruggekeerde ballingen der joden ageerde.

Niet ambtelijk
Toch valt er duidelijk onderscheid waar te nemen tussen de profeten en de profetessen.
De profeten waren ambtelijk geroepen, gingen de straten en pleinen op om in het openbaar te spreken onder en tot het volk.

De genoemde profetessen — van hen waren er twee getrouwd — waren wel op bijzondere wijze profetisch begiftigd, maar spraken niet in openbare prediking tot het volk. Ze bleven waar zij waren, werden geraadpleegd en gaven door wat de Heere hen had ingegeven.
Zij kunnen niet gezien worden als 'vrouwen in het ambt', hadden een beperkte opdracht, maar waren niettemin vrouwen, van wie de Heere Zich wilde bedienen.
We kunnen denken aan de vrouwen, die na de opstanding de Heiland het eerste hebben aanschouwd, nog voor de mannen, de discipelen, en de beperkte opdracht kregen aan de jongeren te boodschappen, dat hun Meester uit dood en graf was herrezen. Nimmer kregen zij de opdracht zoals de apostelen om aan de volken het Evangelie te verkondigen. Zo kunnen er ook in de christelijke gemeente vrouwen zijn, die door de Heere zijn geleid en tot onderwijs van Gods knechten en tot troost van zijn volk zijn geweest. Dan komen bij voorbeeld namen boven als vrouw Brouwer in Genemuiden, Fijgje Bons in Bleskensgraaf en Dirkje Blonk in Oud-Alblas, om maar enkelen te noemen. Zelf heb ik ook nog mej. A. Ipema in Driebergen gekend en ontmoet. En de lezers kunnen deze voorbeelden zelf met andere aanvullen. Wat blonk het Godswerk in deze vrouwen uit, menigmaal zijn ze door lijden geheiligd en het behaagde de Heere hen soms een bijzonder inzicht te geven in wat te gebeuren stond. Sommigen hebben brieven nagelaten, die getuigen van innige godsvrucht en van bijzondere leidingen des Heeren.

Typen van Christus
We gaan de gegevens van het Oude Testament afronden. Uiteraard weet ik dat er meer te zeggen zou zijn, maar afgesproken werd, dat ik enige hoofdlijnen zou trekken, om de serie niet te lang te maken. Wanneer ik voorlopig de lijn van het Oude naar het Nieuwe Testament doortrek, meen ik te mogen zeggen dat de Oud-testamentische profeten typen van de komende Christus zijn geweest, die dus in de verte op Hem geleken. Zij hebben, zeker de Schriftprofeten, Zijn komst en werk verkondigd. Maar zelf waren zij ook aanduidingen van Hem. Dat blijkt als we letten op
a. hun leven en lotgevallen. Veel profeten leefden en leden, soms ten onrechte, Jeremia, soms als gevolg van eigen zonden, Jona. Hoeveel te meer de Christus, Hij echter rechtvaardig voor de onrechtvaardigen, als zoenoffer. Ook als wij letten op
b. hun bijzondere daden. De profeten moesten nogal eens wonderlijke handelingen verrichten, zoals Jeremia met de gordel en de koop van de akker, Hosea met zijn huwelijk met de ontrouwe Gomer, Ezechiël met zijn gereedschap van vertrek. Zij waren daarin voorboden en voorbeelden van de komende Christus, Die Zijn woorden van wonderen en tekenen vergezeld liet gaan als bewijs van Zijn Messianiteit. Tenslotte letten we op
c. hun woorden en gebeden. De profeten spraken door 'de Mond der Waarheid', Christus stond achter hen, inspireerde hen met Zijn Geest, Christus sprak eigenlijk door hen. Want Hij is Sions grote Profeet en Leraar der gerechtigheid.
Volgende keer verkennen we gegevens in het Nieuwe Testament.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen