Het (diakonale) gebed in de gemeente

Tijdens de zondagse eredienst neemt het gebed een centrale plaats in. Zondag 38 van de Catechismus spreekt zelfs over het 'God den Heere openlijk aanroepen', als een apart onderdeel, een aparte dienst binnen de eredienst. De eredienst is bij uitstek de plaats om 'voorbeden' te doen, voor elkaar en voor de ander. Ook op andere wijze kan binnen de gemeente het gebed voor de naaste een bijzondere plaats innemen. In dit artikel wil ik enkele overwegingen doorgeven met betrekking tot het onderwerp: 'Het diakonale gebed in de gemeente'.

De eredienst
De eredienst is naast een persoonlijk gebeuren, een gemeenschappelijk gebeuren. Een gezamenlijke viering, waarin we met elkaar, jong en oud, klein en groot, de gemeenschap der heiligen mogen ervaren. Maar ook samen delen, samen bidden, samen luisteren naar Gods Woord, samen onze gaven geven en samen zingen tot eer van Zijn Naam. Deze gezamenlijke ervaring kan ons een gevoel van verbondenheid geven. Samen komen we voor Gods Aangezicht en belijden onze schuld, bidden om vergeving en roepen om Zijn genadige ontferming en bidden om de opening van Zijn Woord. De christelijke gemeente is een ontmoetingsplaats voor christenen en christenen zijn volgelingen van Christus, van wie de gemeente is! Een eredienst is een bijzonder gebeuren, waar we de Heilige ontmoeten in Woord en gebed. Aan het begin verootmoedigen wij ons in stil gebed en bidden heel persoonlijk tot God om de opening van het Woord, om de leiding van Gods Geest en om de toepassing van het Woord in ons persoonlijk leven. Ook bidden we voor de predikant en voor elkaar(!) We bidden, of we als gemeente aangesproken mogen worden en als antwoord op de prediking iets mogen laten blijken van onze dankbaarheid en verwondering, dat de Heere weer opnieuw op deze dag een eredienst geeft, waar Hijzelf bij wil zijn. We mogen bidden voor onze kinderen. Dat er ook voor hen veel mag zijn wat ze aanspreekt, waar ze bij kunnen en mee kunnen nemen naar huis. Een woord, een lied, een vriendelijke blik, een groet. Wat al niet kan een kind geweldig aanspreken in een dienst.
De eredienst kan beginnen, maar niet nadat de voorganger heeft uitgesproken, dat de hulp is in de Naam van de Heere. Hierna volgt de opening, de groet, waaruit blijkt dat we welkom zijn in de dienst. Welkom als gemeente bij God. Wat een bemoediging is alleen die groet al! We zijn met al onze zorgen en noden, maar ook met onze blijdschap en dankbaarheid welkom bij God, welkom bij Zijn Woord. En zo is God erbij. Heel dichtbij! Soms naast ons in de bank als de Trooster, de Helper in de nood. Het gebed voor de prediking mag een roepen zijn tot God om de opening van Zijn Woord en om de opening van oren en harten. Maar ook de overtredingen komen aan de orde, het belijden van zonde en schuld en de bede om vergeving en bekering. Persoonlijk en collectief. De dank mag worden gebracht voor alle weldaden en voor de door God geschonken eredienst, voor het samenkomen als gemeente. Het is immers niet vanzelfsprekend? Het gebed mag tenslotte uitlopen op een lofprijzing: Hem alleen de eer! Ps. 95 vers 2: 'Laat ons Zijn aangezicht tegemoet gaan met lof; laat ons Hem juichen met psalmen'.

Dienst der gebeden
'God den Heere openlijk aanroepen' is – zoals ons de Catechismus zegt – geen zaak van even tussendoor. Het vraagt apart onze aandacht tijdens de eredienst en vooral ook tijd!
Het komt nogal eens voor: 'hoe langer de preek, hoe korter de voorbeden'. Het 'danken en bidden' na de preek is van wezenlijk belang voor heel de gemeente. Een belangrijk onderdeel van de eredienst en dat vraagt dan ook om goede voorbereiding. We lezen van een biddende gemeente in het boek Handelingen. De gemeente was bijeen in vurig gebed. Zij was dat niet één keer per week, maar dagelijks! Met elkaar was er de verbondenheid met en betrokkenheid op elkaar met betrekking tot de noden van elkaar en van elk-ander. Het is van belang, dat we veel waarde hechten aan het gezamenlijk gebed. De gemeente, als gemeenschap bidt in het openbaar. Roept tot God, de Hoorder van het gebed. Bidden is oefenen, opzeggen datgene wat de gemeente als geheel en als individuele leden persoonlijk bezighoudt. Met velen leggen we de nood voor. Er is geen betere oefenplaats om als gemeente te bidden denkbaar dan binnen de eredienst, waar rust en ruimte is. Je kunt zo als gemeente weer op adem komen! Samen de nood voorleggen, is ook samen delen in de nood van elkaar. Het geeft persoonlijk het gevoel er niet alleen voor te staan. Zo is de gemeente in haar bidden ook een gemeenschap. Een gemeenschap van mensen, die God verwachten. Die weten dat er een antwoord te verwachten is. Ook al horen we dat soms zelf niet, maar zij, voor wie wij bidden, wel! Iemand merkte eens op: 'Ik wist dat er voor mij gebeden werd, in de tijd dat ik ziek was...' Ook een gemeenschap van mensen, die weten dat een krachtig gemeenschappelijk gebed hard nodig is en van veel betekenis. Dat was het immers ook voor Petrus in de gevangenis?

Doelgroepen
Samen bidden is de nood voorleggen van mensen binnen onze eigen kring. Ik noem dat de eerste kring. Het bidden voor de huisgenoten, die tot de (gemeente) gemeenschap behoren. Konkreet kan gebeden worden voor de zieken, voor ouderen en jongeren van de gemeente. Voor hen die verdrietig zijn en in rouw gedompeld. Voor de alleengaanden, de arbeidsongeschikten, de baanlozen. Ook voor hen die in de put zitten, haast omkomen van ellende wegens een echtscheiding, een incestervaring, een homofiele geaardheid e.d. Wij moèten voor hen bidden, er als een muur omheen staan als gemeente. Vooral àls gemeente! Het gemeentelid ervaart er zo helemaal bij te horen en persoonlijk binnen de gemeenschap aan de troon van Gods genade opgedragen te worden. Namen noemen is dan helemaal niet nodig. Of zou het juist wel goed zijn? God kent ons allen bij name! Ook mag in deze kring gedacht worden aan het werk van de kerkeraad, de diakonie, de catechese, het huisbezoek en voor allen die als vrijwilliger in stilte voor de gemeente hun werk verrichten.
Tot de tweede kring voor wie wij (moeten) bidden behoren diegenen die wat verder weg staan, maar die we wel op het oog dienen te hebben als gemeente. Ik denk konkreet aan onze overheden, aan hen die werkzaam zijn in de gezondheidssector, op de scholen en universiteiten. Ik denk aan het gebed voor de meerdere kerkelijke vergaderingen en voor organisaties die werkzaam zijn op de terreinen van zending, evangelisatie, diakonaat en jeugdwerk. Gericht mag gebeden worden voor de asielzoekers in ons dorp of stad, de zwervers, de sociaal zwakkeren, de verslaafden, de gehandicapten, voor sociale en maatschappelijke noden en zaken. We mogen bidden voor vrede, welzijn en voor gerechtigheid binnen de samenleving.
De derde kring is de wereldwijde kring. Hier mogen aan de orde komen de grote noden van honger, oorlog, rampen, verstoringen en onrecht. We bidden voor de duizenden vluchtelingen, maar ook voor de machthebbers van deze wereld.
Heel de wereld tenslotte mogen wij in Zijn doorboorde handen leggen en vragen om bewaring, om heelheid van de Schepping en vooral ook om de komst van Zijn heerlijk Koninkrijk.

Andere mogelijkheden
De vraag is: 'Moeten al de hierbovengenoemde zaken tegelijk aan de orde komen?' Ik denk, dat niet alles wekelijks aan de orde hoeft te komen en ook kan komen. Wel kunnen wekelijks verschillende groepen c.q. personen uit de genoemde kringen aan de orde komen. Van belang is allereerst een goede voorbereiding ten aanzien van de (diakonale) voorbeden. Er mag best 'variatie' zijn in de voorbeden. Bang dat we iemand vergeten, mag denk ik geen alibi zijn om de voorbeden dan maar algemeen te houden. Een vooraf opgemaakt lijstje met gebedsonderwerpen kan een groot stuk angst en spanning wegnemen. Geven we ook gemeenteleden de gelegenheid om personen en zaken 'voor te dragen' met betrekking tot de voorbeden? Tenslotte wil ik nog twee andere mogelijkheden noemen, waarbij de voorbeden een centrale plaats innemen en plaatsvinden buiten de eredienst, maar wel in de gemeente en een appèl doen op gemeenteleden.

• Veel gemeenten hebben destijds met de 'Golfcrisis' een gebedsbijeenkomst georganiseerd. Waarom eenmalig en er niet een regelmatig terugkerende aktiviteit van gemaakt? Het regelmatig (b.v. 1 keer per maand) organiseren van gebedsbijeenkomsten lijkt me van groot belang. Het verstevigt de onderlinge band en het geeft een gevoel van het 'samen de nood delen' met elkaar. Als gemeenteleden mag je aan elkaar je 'hart' luchten en dat samen ook doen voor Gods Aangezicht. Tevens kan er sprake zijn van het gemeenschappelijk 'schuldbelijden' van de tekorten en gebreken van de gemeente. Twee gebedssamen­komsten kennen we. Het zijn de bid- en dankdagen. Zijn deze dagen niet primair voor 'onszelf' bedoeld en secundair voor de ander? Hoe zou u het vinden om ook samen te komen als er ingrijpende politieke beslissingen genomen gaan worden, als er miljoenen dreigen te sterven van de honger, bij aardbevingen, natuurrampen, als er een belangrijke synodebeslissing op komst is, er opgeroepen wordt om te bidden voor een nieuwe opwekking in kerk en samenleving, bij een plaatselijke evangelisatiecampagne, enz. enz. Hoeveel ingrijpende onderwerpen en zaken kunnen nog verder worden ingevuld.
• Regelmatig lees je in bepaalde (kerkelijke) bladen een rubriek: 'Wij bidden deze week voor...' Een zinvolle mogelijkheid lijkt me, zo'n rubriek ook op te nemen in het plaatselijke kerkblad. Op deze wijze kunnen gemeenteleden heel persoonlijk de genoemde voorbeden in het eigen morgen- en/of avondgebed voorleggen, maar ook kunnen deze voorbeden aan de orde komen tijdens andere bijeenkomsten zoals: catechese, kringwerk, verenigingsavonden, kerkelijke vergaderingen, zondagsschool, jeugdwerk, wijkavonden e.d.
Een dergelijke rubriek kan worden samengesteld door enkele diakenen/ouderlingen in samenwerking met de predikant.
• Tenslotte wil ik noemen de mogelijkheid van een permanente gebedsgroep, onder leiding van een predikant of ouderling, die wekelijks samenkomt voor gebed. Onlangs hoorde ik van een gebedsgroep in een verzorgingshuis. Wekelijks komen hier ouderen bijeen om te bidden voor het (ambtelijk) werk van kerkeraad en binnen de christelijke gemeente.

Voorbereiding
Bij al hetgeen ik hierboven noemde, wil ik graag nog een enkele aantekening maken. Van groot belang is een goede voorbereiding en doordenking, maar ook als kerkeraad om een goede besluitvorming. Uiteindelijk zal de Geest ambtsdragers en gemeenteleden moeten overtuigen van de noodzaak van het gebed. Het gebed noopt ons (even) te stoppen met werken en stil te zijn. Stil zijn, het werk neerleggen is heel belangrijk in onze jachtige tijd. Luther bad wel vijf keer op een dag. Hij deed dit in de drukste tijd van zijn leven! Daarom (moet) mag het gebed allereerst een aparte plaats innemen tijdens de eredienst. Iemand schreef eens: 'Daar waar het stil is en de mens stil wordt voor God, daar krijgt Gods Geest eindelijk eens de kans om uitgestort te worden, om aan het woord te komen, want in die situatie verstommen de stemmen van mensen'. Vervolgens is het van belang om het bidden geen 'georganiseerd moéten bidden' te laten zijn. Het bidden ook geen verlanglijstje wordt van wat wij allemaal willen. Laat het ervaren mogen worden, dat bidden Gods opdracht is! Bidden is niet gespannen afwachten wat er komen kan, maar hoopvol uitzien!
Bidden kan de gemeente opwekken om niet moedeloos te worden en bij de pakken neer te gaan zitten, omdat we leven in een tijd van Godsvervreemding. Samen bidden roept op tot de daad om met elkaar staande te blijven in de strijd tegen de machten van deze tijd (b.v. New Age) en op te komen voor hen, die leven in situaties van onrecht en ellende. Bidden is afhankelijk leven met 'open handen' en 'gesloten ogen'. Opdat wij door de voorbeden zouden leren des te meer te bidden zoals Nel Benschop haar gebed voor elke dag besluit: 'en voor mijzelf bid ik steeds meer of ik blij en dapper het kruis mag dragen'. God laat niet varen de werken van Zijn handen. Een zin vol hoop! 't Is trouw al wat Hij ooit beval. Het staat oprecht en waarheid pal, als op onwrikbare steunpilaren... Is dit onderwerp mogelijk iets voor de eerste bladzijden van uw gemeentelijk beleidsplan kerkeraden?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen