Zorg voor jongeren Meer dan goed jeugdwerk…!

Inleiding
In heel veel gemeenten blijkt de zorg voor jongeren voornamelijk samen te vallen met zorg voor goed jeugdwerk.
Misschien hebben we als HGJB deze versmalling in zorg wel gestimuleerd door als jeugdorganisatie door de jaren heen vooral aandacht te vragen voor goed jeugdwerk. Historisch gezien is dit goed verklaarbaar, want de HGJB is opgericht vanuit het plaatselijk jeugdwerk.
Een eerste taak voor de HGJB is dan ook het begeleiden en ondersteunen van de vele leidinggevenden van clubs en verenigingen en van mentoren en teamleden in het open jeugdwerk.
Maar zorg voor jongeren van de kerk moet verder gaan en is breder. Dat is altijd zo geweest, maar juist in onze tijd wordt dat soms pijnlijk duidelijk als we jongeren zien afhaken.
Jongeren groeien op in een open wereld, waarin heel veel op hen afkomt. Dat geeft veel verwarring en onzekerheid in een levensfase waarin zij op zoek zijn naar zichzelf en naar een bij hen passende levenshouding. Zij stellen zich daarbij vragen als:
– Wie heeft er nu gelijk, wie kunnen wij vertrouwen en navolgen?
– En de kerk, heb je die wel nodig en wat kun je daarmee in het leven van alledag?
Steeds meer mensen (ouderen en jongeren) geven er blijk van de kerk niet nodig te hebben.
In zo'n klimaat groeien onze jongeren naar de volwassenheid.
In Ezechiël 34 lezen we:
'Alzo zijn zij verstrooid, omdat er geen herder is, en zij zijn al het wild gedierte des velds tot spijs geworden, omdat zij verstrooid waren.
Mijn schapen dolen op alle bergen en op alle hoge heuvel, ja, mijn schapen zijn verstrooid op de ganse aardbodem; en er is niemand, die er naar vraagt, en niemand, die ze zoekt…'
Is dit bijbelgedeelte ook niet veelzeggend voor onze tijd?
Heel veel jongeren dwalen af, haken af en worden een prooi van de boze. Hebben wij wel herderlijke zorg voor hen? De nood is groot, de tijd dringt! Daarom… pastoraat voor jongeren extra aandacht.

Brede pastorale zorg
Binnen de HGJB komen we de laatste jaren steeds meer tot de ontdekking dat het dringend nodig is dat er gemeente-breed overleg en bezinning komt op 'Pastorale zorg voor jongeren in deze tijd'.
We denken hierbij aan alle 'activiteiten' in en vanuit de kerk, waarbij kinderen en jongeren betrokken (kunnen) zijn.
Onderwerp van gesprek en bezinning kunnen dan zijn:
1. Jeugd in de kerkdienst.
2. Pastorale zorg in de catechese.
3. Jongeren bij huisbezoek.
4. Pastorale waarde van het jeugdwerk.
5. Huwelijksvoorbereiding.
6. Gesprekken rond de doop.
7. Geloofsopvoeding in de gezinnen.
8. Persoonlijk jeugdpastoraat.
9. Contacten tussen kerk en school.
enz.
In een aantal gemeenten is er intussen een kleine bezinningsgroep gevormd om gesprekken in kerkeraad, jeugdraad en gemeente over pastorale zorg voor jongeren voor te bereiden.
De samenstelling van de bezinningsgroepjes is verschillend, maar vaak worden ze gevormd door de predikant, de jeugdouderling, een jeugddiaken en een 'gewone' ouderling rnet ervaring bij huisbezoek.
In het kader van de bezinning op beleid en het maken van een beleidsplan (opdracht vanuit synode) kan zo'n bezinningsgroepje veel voorbereidend werk doen voor het onderdeel 'pastorale zorg voor jongeren'. Bovengenoemde onderwerpen kunnen hierbij richting geven aan de bezinning.

Niet alleen de jeugdouderling
In verschillende gemeenten lijkt het er veel op dat de pastorale zorg is uitbesteed aan de jeugdouderling. Natuurlijk is dat nooit de bedoeling geweest van het benoemen of verkiezen van een ouderling met bijzondere opdracht voor de jongeren.
Zijn eerste en belangrijkste taak is het voortdurend aandacht vragen voor pastorale zorg voor jongeren aan iedereen die hierin een opdracht heeft gekregen.
We denken hierbij vooral aan alle ambtsdragers en leidinggevenden in het jeugdwerk. Hij moet hen vooral stimuleren tijd en aandacht te geven aan de jonge gemeente. Een open oor en hart juist voor kinderen en jongeren die zo gemakkelijk afdwalen van de kudde.
Helaas moeten we constateren dat heel veel ambtsdragers dat heel moeilijk vinden en er daardoor ook vaak niet aan toekomen. Het blijkt heel belangrijk dat hierover een gesprek komt in de kerkeraad, waarbij de ambtsbroeders elkaar vol liefde vragen: 'Ziet u de kinderen en jongeren wel in uw sectie? En hoe ziet u ze?' Vindt u ze vooral lastig of ziet u ze als voorwerp van Gods liefde?
Jezus vermaant zijn discipelen:
'Laat de kinderen tot mij komen en verhinder ze niet, want derzulken is het koninkrijk van God. Voorwaar zeg Ik u: Zo wie het koninkrijk van God niet ontvangt, gelijk een kind, die zal in het geenszins ingaan. En Hij omringde ze met Zijn armen en de handen op hen gelegd hebbende, zegende Hij ze.'
Ook wij moeten onszelf en elkaar in deze tijd de spiegel voorhouden en ons afvragen: 'Maken wij ruim baan voor de instroom van de nieuwe leden van de kerk of staan wij hen in de weg om tot God te komen'.

Jeugd in de kerkdienst
Om een indruk te geven wat we beogen, schrijf ik in dit artikel kort iets over het eerstgenoemde onderwerp van bezinning 'Jeugd in de kerkdienst'.
De kerkdienst vinden we waarschijnlijk allemaal de belangrijkste 'activiteit' van de Chr. gemeente. De vraag is echter of kinderen en jongeren daar echt worden aangesproken. Dit moet ons allen een zorg zijn. Bij navraag blijken verschillende jongeren af te haken, omdat ze o.m. jaren achtereen het gevoel hebben gehad dat de boodschap in de kerkdienst niet tot hen was gericht of in ieder geval niet op hen was afgestemd. Om hierover na te denken, organiseerden we op een viertal plaatsen in ons land een aantal gesprekken met groepjes predikanten. Zij luisterden naar elkaars kerkdiensten op cassette en reageerden heel open en eerlijk op elkaar.
De vraag hierbij was steeds: Wat is goed en wat moet anders met het oog op kinderen en jongeren in de kerkdienst? Om een indruk te geven hoe waardevol zulke gesprekken kunnen zijn, geef ik een aantal uitspraken van predikanten weer.
* Regelmatig probeer ik in gesprek te raken met jongeren om hen zo goed mogelijk te leren kennen en te leren begrijpen. Zulke ontmoetingen met jongeren stimuleren mij ook heel gericht aan hen te denken. 'k Vind het wel iedere keer heel moeilijk, het is zo'n andere wereld.
* Onlangs heb ik een keer bij een moeilijke tekst in een doopdienst gezegd: 'Gemeente het is zo'n moeilijke tekst, daarom wil ik in 10 min. voor de kinderen en jongeren uitleggen wat er staat. U als ouderen zult het ook wel prettig vinden om er vast al iets over te horen'.
Uit de gemeente kreeg ik toen reacties als: 'We konden de preek nu goed begrijpen, omdat u eerst zo'n eenvoudige uitleg voor de kinderen gaf'. Laten we de ouderen niet overschatten!
* We moeten oppassen jongeren niet te negatief te benaderen. Dit vergroot de kloof tussen ons en hen. 'Hij begrijpt ons niet. Zie je wel zo'n dominee is wereldvreemd. Daarom is hij predikant geworden.' Probeer je in te leven in hun wereld, gevoelens en gedachten. 'Overwin het kwade door het goede.' M'n oudere collega wees mij daar eens op door te zeggen: 'Wijs het goede maar aan in de Schrift, dat heeft een betere uitwerking dan steeds het verkeerde te benadrukken. Juist het positieve kan jongeren raken en jaloers maken'.
* 'k Probeer op maandag de tekst te kiezen voor de preek van a.s. zondag. Dat helpt mij sterk bij het vinden van de concretisering naar de gemeenteleden. 'k Ontdek dan voorbeelden en uitspraken in de loop van de week. Soms lees ik het bijbelgedeelte ook op huisbezoek en raak daarover met mensen in gesprek. 'k Doe dat ook regelmatig op catechisatie en de reacties helpen mij bij de vertaalslag naar jongeren. 'Zo leg ik de tekst in de week.' Zo komt de preek vaak dichter bij de gemeenteleden. Zij herkennen zichzelf er meer in.
* Een klacht van onze jongeren is dat wij in onze gebeden weer 'preken'. Dat moeten wij afleren. Laat ons gebed ook echt een gebed zijn! Onze gebeden zijn vaak veel te lang. Waarschijnlijk wordt dit ook veroorzaakt door de geringe voorbereiding.
Hier past ons meer eerbied voor God bij het naderen tot Hem namens en met de gemeente. Je mag de mond van de leden van de gemeente zijn. Maar kunnen ze er in meekomen? Herkennen zij zich erin? Eenvoudig, kort en helder zijn hierbij belangrijke trefwoorden.
* Laten we heel concreet zijn in het gebed, dat is heel belangrijk voor kinderen en jongeren. 'k Probeer steeds de jongens en de meisjes ook op te dragen in het gebed en zo ook hen op het oog te hebben.

In een aantal gemeenten blijkt er de goede gewoonte te zijn dat er enkele keren per jaar heel bewust in de kerkeraad over de kerkdiensten wordt gesproken. Iedereen reageert dan kort op de kerkdiensten van de afgelopen weken en vertelt zijn eigen ervaringen en ook wat hij hierover hoorde in de gemeente. Heel belangrijk hierbij is dat dit gebeurt in de weg van de waardering; waarbij vooral eerst de fijne en positieve ervaringen worden gedeeld, zodat de predikant juist door het goede ook wordt gestimuleerd. Dan komt er vaak ook ruimte om eerlijk te vertellen waar men moeite mee heeft en wat men graag anders zou willen. Predikanten zijn ook mensen. Ook zij hebben behoefte aan bemoediging en liefdevol meedenken. Uiteraard kunnen hierbij ook ervaringen en voorbeelden worden genoemd uit diensten, waarin gastpredikanten voorgingen.

Wat er verder volgt…
Dit was het openingsartikel over 'Brede pastorale zorg voor jongeren'.
De komende maanden hopen we hierover nog meer te publiceren.
We willen dan vooral doorgeven wat we aan mooie voorbeelden op het spoor kwamen.
Enkele plaatselijke predikanten hopen dan iets te schrijven over hun ervaringen rond pastorale zorg voor jongeren.
Voorlopig is de planning als volgt:
* Zorg voor jongeren: een taak van elke ambtsdrager – drs. P.J. Visser.
* Jongerenpastoraat in de praktijk; huisbezoek, briefpastoraat, gesprekken in crisissituaties – drs. P.J. Visser.
* Hoe pastoraal is de catechese? – dr. W. Verboom.
* Zorg voor jongeren: een opdracht voor alle ouders – ds. A. Baas.
* Zorg voor jongeren heb je met elkaar! – ds. J.C. Schuurman.

We hopen en bidden dat deze bijdragen andere ambtsdragers en gemeenten zullen stimuleren tot (nog) meer pastorale zorg voor jongeren.
J. Graveland, Putten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen