Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Kuitert blikt terug

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Kuitert blikt terug

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

op vrijdag 26 februari vond in boekhandel Donner aan de Lijnbaan in Rotterdam de aanbieding plaats van de eerste exemplaren van het boek Het kan nog erger — een discussie over thema's uit 'Het algemeen betwijfeld christelijk geloof (uitgave Ten Have/ Baarn) aan de beide auteurs, de professoren H. M. Kuitert en H. S. Versnel. In dit boek, dat nog nader gerecenseerd zal worden in dit blad, is de vrijzinnige theoloog in discussie met de agnost, de man die van mening is dat er over de vraag of God al dan niet bestaat geen zinnig woord te zeggen is.

Bij deze gelegenheid kreeg Kuitert het woord om een terugblik te geven één jaar na verschijnen van zijn bestseller. Er zijn van Het algemeen betwijfeld christelijk geloof inmiddels 50.000 exemplaren verkocht. De 13e druk verschijnt en er zijn oók al Amerikaanse, Engelse en Duitse edities. Kuitert geniet zichtbaar van deze overweldigende belangstelling, die ook hij niet had voorzien. Naar zijn eigen zeggen is zijn boek in (half) christelijk Nederland met open armen ontvangen. De herders zijn hun schaapjes kwijt: de 'gelovigen' zijn veel verder van het traditionele geloof afgedwaald dan hun geestelijke leidslieden waar willen hebben. Er bestaat bij zeer ve­ len een geeuwhonger naar oriëntatie. Vandaar volgens de analyse van de auteur zelf de enorme interesse voor zijn hierziening van het christelijk geloof.

Duidelijker

Dankzij de vele lezingen die Kuitert in het afgelopen jaar gehouden heeft — waarbij hij in kerken en schouwburgen met applaus begroet werd, als was hij een artiest, en zo voelt hij zich dan ook wel —, is voor hem zelf zijn eigen christelijk geloof nog duidelijker geworden. Hij illustreerde dat aan het voorbeeld van de drijvende bijl uit de geschiedenis van Elisa (2 Koningen 6 : 1-7). In zijn boek stelt hij dat dit natuurlijk niet historisch kan zijn. Bijlen drijven nu eenmaal niet op het water, punt uit. Maar, zo bleek hem, volgens sommigen móet die bijl blijven drijven. Waarom? Omdat het nu eenmaal in de Bijbel staat. 'Maar', zegt Kuitert dan, 'je doet er toch verder niets mee? Zo'n drijvende bijl betekent toch niets in je leven? Nou, dan hoefje dat toch ook niet te geloven? ' En zo staan er veel meer verhalen in de Bijbel, bijvoorbeeld de opwekking van de jongeling van Naïn. Waarom zou het belangrijk zijn te geloven dat dit waar gebeurd is? We dóen met zo'n verhaal toch verder niets?

Ik vind dit een verhelderend voorbeeld, waaruit meteen voor iedereen duidelijk is, hoe Kuitert met de Bijbel omgaat. Als hij er niets mee kan, dan kan hij het als het ware uit zijn Bijbel scheuren. Maar hij neemt niet serieus wat door anderen is aangegeven ten aanzien van de betekenis van die drijvende bijl of van de opwekking van die jongeman. God openbaart in Zijn Woord niets zonder diepe zin. De drijvende bijl maakt duidelijk dat de Schepper niet gebonden is aan de wetmatigheden die Hij Zelf in Zijn schepping heeft gelegd. We leven niet in een gesloten wereld, maar in een wereld die te allen tijde open is naar het bijzondere ingrijpen Gods. Dat sluit niet uit dat we ook heel dankbaar mogen zijn voor de wetmatigheden in de schepping, waardoor wij met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid mogen aannemen dat een bijl, die wij in het water gooien, zal zinken. De opwekking van de jongeling van Naïn is uiteraard een voorteken van de totale overwinning op de dood, die op de jongste dag bij de wederopstanding van het lichaam aan het licht zal treden. Maar ja, Kuitert gelooft niet in die wederopstanding en dus kan hij niets met de opwekking van de jongen uit Naïn en dus mag je gerust betwijfelen of die opwekking ooit werkelijk heeft plaatsgevonden...

Ergerlijk

Vind ik deze manier van omgaan met het Woord ontstellend, ergerlijk vind ik de wijze waarop Kuitert zijn critici van repliek meent te kunnen dienen. Althans zijn critici van 'rechts'. De tegenvoeters van 'links', zoals prof. Versnel, worden met alle egards behandeld en uiterst serieus genomen. Met de tegenvoeters van 'rechts' wordt de draak gestoken. Daarmee krijg je dan de lachers op je hand. Maar ik vind het intussen onwetenschappelijk, onheus en onchristelijk om zo te reageren. Enkele voorbeelden, ontleend aan Kuiterts verhaal op 26 februari jl.:

Prof. dr. A. P. Bos, filosoof van de V.U., krijgt van Kuitert 'de grote prijs van de onzin in de lage landen'. Hij werd gekenschetst als een aanhanger van een achterhaalde vorm van de Wijsbegeerte der Wetsidee, die iedereen hoe dan ook in een bepaald hokje wil stoppen. Tussen de regels door werd nog even gesteld dat Bos voor een lezing in Utrecht ƒ 30, — per aanwezige had gevraagd. Had Kuitert dat ook gedaan bij zijn lezingen, dan was hij schatrijk geworden... De waarheid is dat er ƒ 30, — gevraagd is voor drie lezingen, niet ten behoeve van de drie sprekers, maar ter bestrijding van de onkosten en voor de Vereniging voor Calvinistische Wijsbegeerte (de sprekers ontvingen een boekenbon van ƒ 75, —; het honorarium van Kuitert zal gerniddeld wel hoger geweest zijn, neem ik aan).

Gereformeerde Bond

De Gereformeerde Bond kreeg ook een flinke veeg uit de pan. De G.B. zou Kuitert sinds januari '93 gepromoveerd hebben tot de stok om de hond te slaan in het Samen op Weg-proces. Waarom is de GB tegen SoW? Heel eenvoudig, de G.B. raakt zo zijn machtspositie kwijt! Waar heb ik dat eerder gehoord, denk ik dan, en wat een baarlijke nonsens.

Maar volgens Kuitert wordt hijzelf nu ten tonele gevoerd als 'de grote verstoorder van

het zo innig omhelsde proces van SoW. Nooit is echter van G.B.-zijde eenzijdig op Kuitert gewezen. Is zijn naam gevallen, dan altijd in een veel bredere kontekst van verontrustende ontwikkelingen.

Aan het slot van zijn verhaal gaf Kuitert nog eens helder zijn positie aan. Hij wil niet morrelen aan de christelijke zekerheid, maar deze elders funderen. De zekerheid wordt niet gevonden in 'openbaring' (in de herkomst van het geloof), dus niet aan het begin, maar juist aan het einde, in de toekomst, in de ontmoeting met de lang Gezochte. Dat is dan de mystieke kus van de Eeuwige. Zo is er ruimte voor liefdevolle en tegelijk kritische omgang met de geloofstraditie. Als gelovige hèb je je gelijk nog niet, maar je moet het nog krijgen. Dat is dus duidelijk. Mijn keus is een andere: ik roem in God, ik prijs 't onfeilbaar Woord, ik heb Het zélf uit Zijne mond gehoord.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 11 maart 1993

De Waarheidsvriend | 18 Pagina's

Kuitert blikt terug

Bekijk de hele uitgave van donderdag 11 maart 1993

De Waarheidsvriend | 18 Pagina's