Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Torenspitsen-Gemeenteflitsen

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Torenspitsen-Gemeenteflitsen

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

ASPEREN
De burgerlijke gemeente Asperen is gelegen in de zuidwesthoek van de provincie Gelderland en maakt sinds 1 januari 1986 deel uit van de nieuwe gemeente Lingewaal. De gemeente wordt namelijk begrensd door de rivieren de Linge en de Waal. De kerkelijke gemeente behoort tot de classis Gorinchem en de ring Leerdam.

Geschiedenis van kerk en toren
De hervormde gemeente van Asperen bezit een prachtig kerkgebouw met een monumentale toren van baksteen. De toren is 55 meter hoog en bij helder weer kan men vanaf de toren zelfs de torens van Utrecht, Zaltbommel en Den Bosch zien. De kerk is een ruime kruiskerk met een pseudo-basilikaal schip en stamt uit de 15e eeuw. Niet helemaal duidelijk is wanneer met de bouw is begonnen. Een bord in het koor van de kerk spreekt over het jaar 1401 maar in 1463 ontstond er een grote brand in Asperen. Het is goed mogelijk dat de bestaande kerk toen is afgebrand en de huidige kerk en toren gebouwd zijn na 1463. Dat jaar komt meer overeen met informatie uit andere bronnen. Vanzelfsprekend is de kerk eerst een rooms-katholieke geweest. Toen werd zij de St. Catharinakerk of Buurkerk genoemd.
Op dinsdag 8 oktober 1566 vond in Asperen de beeldenstorm plaats. Het werd een 'georganiseerde' beeldenstorm o.l.v. Wessel van Boetzelaer, de heer van Asperen en zijn zonen, Rutger en Otto. Dezen lieten mensen uit Culemborg opdraven die met zo'n klus wel raad wisten. Alles wat te maken had met 'Rome' werd grondig vernield. Door onvoorzichtigheid met lucifers legde een zeer zware brand de kerk in 1896 opnieuw in de as. Na de brand bouwde men de afgebrande huizen en kerk spoedig weer op zodat ruim een jaar later weinig meer herinnerde aan deze grote brand. Het interieur van de kerk heeft diverse veranderingen ondergaan. De grootste verandering is ongetwijfeld veroorzaakt door de beeldenstorm waarbij het rijk met beelden en altaren versierde interieur plaats maakte voor het sobere protestantse interieur.

De geschiedenis van de gemeente
De geschiedenis van de hervormde gemeente is evenals die van de kerk zeer bewogen geweest. Na de beeldenstorm kregen met de komst van Alva de rooms-katholieken weer de overhand. Daarna komt een periode dat de rollen steeds weer omgedraaid werden. Langzamerhand werden de burgers protestants of vertrokken zodat er uiteindelijk geen katholieke inwoner overbleef.
In het noorder- en zuider transept van de kerk hangt een bord met de hamen van predikanten die Asperen gediend hebben, aanvangende met ds. Quirinus de Palme. Deze durfde bij de nadering van de Spaanse troepen niet in Asperen te blijven en vluchtte naar Leerdam waar hij veiliger meende te zijn omdat daar een garnizoen was van twee geuzenvendels. Helaas moesten die zich overgeven. Toen de Spanjaarden eenmaal in de stad waren namen ze Quirinus de Palme, de Leerdamse predikant Joost de Jonge en de Leerdamse onderwijzer Rogier Joosz gevangen en werden ze alle drie opgehangen. Twee namen van predikanten beheersen de 19e eeuw nl. ds. Joannes Hoolboom (1790-1841) en ds. Dirk Bijdendijk (1842-1908). Na het emeritaat van de eerste rezen er opnieuw problemen over het beroepen van een nieuwe predikant. Evenals vorige keren met de heer van Asperen waren de kerkeraad en nu de vrouwe van Asperen het niet met elkaar eens. In een eerder geval was het zelfs tot een proces voor het Hof van Holland gekomen. Ondanks requesten aan Koning Willem II wist de vrouwe van Asperen haar zin door te drijven omdat zij het recht van collatie (het recht om een predikant te beroepen) had. Op 13 november 1842 werd de toen 28-jarige kandidaat Bijdendijk bevestigd tot predikant van de Ned. Herv. gemeente van Asperen. Hij zou hier nooit meer weggaan. Na bijna 66 jaar predikant van Asperen te zijn geweest overleed deze predikant op een leeftijd van 93 jaar.

De gemeente anno 1993
Een van de oud-predikanten van Asperen schijnt eens gezegd te hebben: alles wat je in de hervormde kerk in het groot aantreft, vind je in Asperen in het klein. Die uitspraak zal waar zijn maar tegelijk voor veel hervormde gemeenten gelden. Ook de hervormde gemeente van Asperen ligt buiten het paradijs. Secularisatie, het moderne levensgevoel, lauwheid, afval, de aantrekkingskracht van vrije groepen en ga zo maar door, eisen hun tol. De gemeente heeft zo in de loop der eeuwen al veel bloedverlies geleden. Nochtans, op de rand van het klankbord boven de preekstoel staat in Gothische gouden letters: 'predict het Evangelium allen creaturen'. Aan die opdracht mag iedere zondag tot twee keer toe gevolg worden gegeven en mogen ouderen, jongeren en jonge gezinnen (die zijn er gelukkig ook) zich scharen onder de prediking van een rijke Christus voor een arme zondaar. Dat is niet onze verdienste, maar daarin schittert de verbondstrouw des HEEREN Die dwars door de geschiedenis en al het menselijke heen Zijn gemeente heeft bewaard in de lijn der geslachten. Daarom mogen wij met de psalmdichter ook voor de toekomst bidden:
Behoud ons HEER' der legermachten
zo zullen w' ons voor afval wachten
zo knielen w' altoos voor U neer!
Getrouwe Herder, breng ons weer,
verlos ons, toon ons 't lieflijk licht
van uw vertroostend aangezicht.

ds. H. Born

(Voor de historische gegevens heb ik dankbaar gebruik gemaakt van een boekje geschreven door de president-kerkvoogd J. van Leerdam.)

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 17 juni 1993

De Waarheidsvriend | 20 Pagina's

Torenspitsen-Gemeenteflitsen

Bekijk de hele uitgave van donderdag 17 juni 1993

De Waarheidsvriend | 20 Pagina's