Wederkomst en laatste oordeel (3)

De boeken worden geopend
De wederkomst van Christus zal zijn vol majesteit. De Heiland zei immers: 'Zij zullen de Zoon des Mensen zien, komende op de wolken des hemels, met grote kracht en heerlijkheid' (Matt. 25 : 31). De wolken omgeven Hem, wat een aanduiding is van Zijn goddelijke luister. De engelen staan Hem ter beschikking, want Hij is ook de Gebieder van de engelen (2 Thess. 1 : 7). Het gaat naar de eindoverwinning toe. De satan en heel z'n aanhang zullen voorgoed uitgeschakeld worden. Christus is de Heer der heren en de Koning der koningen (Openb. 17 : 14; 19 : 11-16).
Met de wederkomst is verbonden het laatste oordeel. De geloofsbelijdenis van Nicea zegt van de eerste komst van Christus dat Hij om ons mensen en om onze zaligheid is nedergedaald uit de hemel, en van Zijn tweede komst, dat Hij zal wederkomen in heerlijkheid om te oordelen de levenden en de doden. Dat is een duidelijk verschil. De Zoon heeft van de Vader de macht en de opdracht ontvangen om gericht te houden. God, die de Rechter is over allen, heeft het oordeel aan Christus overgegeven. Op de jongste dag zullen de boeken die nu gesloten zijn, geopend worden. Wij worden allen gedagvaard voor de hemelse rechterstoel. En waar nu velen zich in duisternis hebben gehuld, zullen wij dan in het licht komen. Dan zal onthuld worden wat de diepste werkelijkheid en gerichtheid van ons leven is. Het oordeel van deze Rechter gaat over alles. De bijbel zegt: 'Van elk ijdel woord dat de mensen zullen gesproken hebben, zullen zij rekenschap geven in de dag van het oordeel' (Matt. 12 : 36). Wij zullen niets kunnen verbergen.

Onverdiende goedheid
Het komt aan op het geloof in Christus, want wij worden door het geloof gerechtvaardigd en niet naar de werken. Tegelijk moeten we er direkt aan toevoegen dat het ook op de werken aankomt. Want het gaat om een levend geloof, en een geloof zonder werken is een dood geloof (Jak. 2 : 17). Daarom schrijft de apostel Paulus: 'Want wij moeten allen geopenbaard worden voor de rechterstoel van Christus opdat een ieder wegdrage, hetgeen door het lichaam geschiedt, naardat hij gedaan heeft, hetzij goed, hetzij kwaad' (2 Cor. 5 : 10).
Op grond van deze woorden kunnen wij zeggen dat aan de goede werken lóón gegeven wordt, zoals de kwade werken gestràft worden, maar op een verschillende manier. Want de kwade werken ontvangen de straf die ze verdiend hebben, maar bij de vergelding van de goede werken is er geen sprake van verdienste of waardigheid. Er is namelijk geen werk zo volkomen en aan alle kanten volmaakt en af, dat het God terecht behaagt. Want wie van ons voldoet aan de gehele Wet?
Het is met name de Romeinenbrief die dit klaar en krachtig aantoont. En onze Heidelberger vat dit getuigenis van de Heilige Schrift kernachtig samen: dat ook onze beste werken in dit leven alle onvolkomen en met zonden bevlekt zijn (zondag 24). Dat God ons dan nochtans aanneemt is onverdiende goedheid. In dit verband is het goed te luisteren naar Calvijn: 'Zo is dan dit de enige toevlucht, dat wij door Zijn onverdiende goedheid Hem aangenaam zijn, en door Hem gerechtvaardigd worden, zò dat onze zonden ons niet toegerekend worden. En als Hij ons in genade heeft aangenomen, zo omhelst Hij ook onze werken door onverdiende aanneming; hieruit komt het loon' (Calvijn, bij 2 Cor. 5 : 10).
Op die dag zal dan de gerechtigheid van God over alle ongerechtigheid triomferen. Laten wij niet vergeten dat het recht een aspect is van het heil. De kinderen van God zien ernaar uit dat Hij orde op zaken zal stellen en hun recht zal verschaffen. Wij denken hier aan het gebed van de zielen onder het altaar uit Openbaring 6: 'Hoe lang o heilige en waarachtige Heerser oordeelt en wreekt, Gij ons bloed niet van degenen die op de aarde wonen?' Ik citeer nog eenmaal Calvijn. Hij zegt: 'Dan zal Christus openlijk de rechterstoel beklimmen om een volmaakte orde in de hemel en op de aarde te vestigen… om Zijn vijanden onder Zijn voeten te vertreden, en om Zijn gelovigen tot de gemeenschap van het eeuwige en zalige leven bijeen te brengen. Dan zal het inderdaad blijken waarom het Koninkrijk Hem door de Vader is gegeven'.

Twee kanten
Als wij spreken over het laatste oordeel moeten wij bedenken dat dit oordeel duidelijk twee zijden heeft: er is eeuwig leven, maar ook een eeuwige dood, een eeuwige straf (Matt. 25 : 46). Er is sprake van hemelse vreugde en heerlijkheid, m'aar ook van een eeuwige verdoemenis.
Wie eerlijk en onbevangen de Schrift leest, zonder een bepaalde theologische bril op te zetten, kan moeilijk konkluderen tot de leer van de alverzoening. Origenes, de grootste leraar van de christelijke kerk vóór Augustinus, formuleerde de leer van de wederherstelling van alle dingen (de apokatastasis pantoon). Het is de leer dat uiteindelijk allen behouden zullen worden. De kerk heeft dit gedeelte op grond van het Schriftgetuigenis afgewezen.
Voor onze eeuw zou ik de naam van Karl Barth willen noemen. Er zijn plaatsen in het werk van deze invloedrijke theoloog waar hij de apokatastasis afwijst, en er zijn er waar hij ertoe overhelt. Dat laatste hangt samen met zijn streven om zo volstrekt mogelijk te laten gelden wat God in Jezus Christus gedaan heeft.
In dit verband noem ik nog een naam, en wel die van H. Berkhof. Deze gaat in het spoor van Barth als hij zegt dat hij het gewicht van het menselijke 'neen' tegen God en de consequenties daarvan niet wil verkleinen, maar net nog iets groter wil denken van het goddelijke 'ja' tot weerspannige mensen. De duisternis van verwerping en godverlatenheid kan en mag volgens Berkhof niet weggeredeneerd worden, maar ze kan en mag evenmin vereeuwigd worden. 'In Gods naam hopen wij', zegt hij, 'dat de hel een louteringsweg zal zijn' (H. Berkhof, Christelijk geloof). Er zouden volgens hem na dit leven 'meerdere levens zijn, die uiteindelijk zullen resulteren in de zaligheid van alle mensen'. Ook na dit leven zijn er 'hèrkansingen'. De mens zal via een louteringsproces in meerdere levens uiteindelijk altijd voor God kiezen (Kerk en Theologie, jrg. 41, p. 139).
Wij moeten de gevolgen van deze denkwijze in de kerk niet onderschatten. Het kan niet anders of dit alles werkt door in de prediking. De eeuwige verlorenheid is geen werkelijkheid meer. Daarmee is de diepe ernst uit de prediking weggevallen. De oproep tot geloof en bekering verliest zijn urgetitie. Wij zijn ervan overtuigd dat op deze wijze mensen worden misleid.
In het spreken van de Heilige Schrift heeft het laatste oordeel twee kanten. De Nederlandse Geloofsbelijdenis zegt in art. 37: 'De gedachte daarom is met recht schrikwekkend en angstaanjagend voor de bozen en goddelozen en zeer begeerlijk en troostrijk voor de vromen en uitverkorenen.
De wijze waarop de kerk hier spreekt is niet voor tweeërlei uitleg vatbaar. Misschien zijn wij dat taalgebruik vandaag wat ontwend geraakt. Wordt er vaak niet erg vriendelijk en bijna lief gedaan over degenen die een onkerkelijk, onchristelijk en onzedelijk leven leiden?

G. van den End, Huizen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen