Torenspitsen-Gemeenteflitsen

RHENEN
Wanneer u Rhenen nadert vanuit zuidelijke (bijv. via de A15) of oost-westelijke richting (via de N225), ziet u in de verte de bekende Cuneratoren opdoemen. Deze toren is met de Cunerakerk beeldbepalend voor de gemeente. Geteisterd door branden en oorlogsgeweld, maar nog altijd een blikvanger aan de boorden van de Rijn. Rhenen heeft ook landelijke bekendheid door de aanwezigheid van de Ere-begraafplaats op de Grebbeberg, waar zeer veel militairen, die in de Tweede Wereldoorlog zijn gesneuveld, liggen begraven.
Dit jaar bestaat de toren, die eigendom is van de burgerlijke gemeente, 500 jaar. Dit 'jubileum' valt samen met de restauratie van de Cunerakerk, waarmee dit jaar is begonnen.

Cunerakerk/-toren
De Cunerakerk is gebouwd tussen 1400 en 1475. Eerder stond in de buurt van de huidige kerk een kapel, die aan Sint Pieter was gewijd. In het oudst bekende stadszegel van Rhenen is de sleutel van Sint Pieter verwerkt met de initialen S.P. Na 1400 werd de kerk gewijd aan Sinte Cunera, de hoofdpersoon in de Cuneralegende. Haar verering bracht veel geld in het laatje. Pelgrimstochten werden gehouden, pelgrimstekens en aflaatbrieven werden verkocht. Van de opbrengst daarvan werd de kerk vergroot en verfraaid en de prachtige toren gebouwd. Met de bouw van de toren werd in 1492 begonnen onder verantwoordelijkheid vari bisschop David van Bourgondië. In 1531 was het gebouw met boven de hoofdingang het beeld van Cunera, gereed. Kerk en toren zijn gebouwd in laatgotische stijl. In de loop van de eeuwen zijn kerk en toren verschillende keren verwoest, het laatst op 24 april 1945 door een bombardement. De Rhenenaar J.M. Scheffer maakte een schilderij van de torenbrand, dat nu in de consistoriekamer hangt. De kerk bestaat uit twee gedeelten, het koor en het schip, gescheiden door een doxaal. Het wit gepleisterd koor was alleen bestemd voor de priesters. Leken mochten hier niet komen. Het woord doxaal is afgeleid van doxologie (lofzegging). Het is gebouwd in renaissance-stijl rond 1550. Niet bekend is wie het gemaakt heeft. Het is uniek voor Nederland. De meeste doxalen zijn na de reformatie afgebroken. In de St. Joriskerk te Amersfoort staat een gotisch exemplaar. Het doxaal is gemaakt van witte zandsteen en rust op vier zuilen van bruine Dinantse steen.
Verder treft u in deze prachtige kerk eiken koorbanken uit 1570 (renaissance-stijl) aan; een Bijbeltekstenbord uit 1599 met teksten van vóór de Statenvertaling. In het schip van de kerk treft u o.m. aan: Een Tien Geboden bord. Het dateert uit de 17e eeuw. Links van het bord is Mozes afgebeeld met de herdersstaf. Juichende vrouwen met kruiken staan erbij. Rechts van het bord Aäron. Een Twaalf Artikelen bord. De tekst is uit 1775. Een sedilia: een eiken priesterzetel, daterend uit 1570 in renaissance-stijl. De kansel dateert uit 1676. De beeldhouwer is onbekend. De kansel wordt gedragen door engelfiguren. Stond vóór de restauratie van de kerk in 1934 voor het doxaal.
De doopvont is gemaakt omstreeks 1945. De schaal is gemaakt van gehamerd tin en wordt gedragen door 4 vissen, symbool van Christus (Ichthus). Het geheel ligt op een rimpelreliëf, het water.
Predikantsborden: Hierop staan de namen van alle predikanten, die vanaf 1583 in de hervormde gemeente hebben gestaan. Het oudste bord dateert uit 1906.

Cunera-orgel
Bij een torenbrand in 1897 ging het unieke, historische orgel verloren. Het instrument was in 1523 geschonken door de enige Nederlandse paus, die ooit in Rome zetelde: Adrianus VI en werd in 1527 in gebruik genomen. Adrianus beleefde de ingebruikname niet: hij was al overleden toen met de bouw gestart werd. Het zou in deze tijd één van de oudste en meest unieke orgels van Nederland zijn geweest. In plaats van het Adrianus-orgel werd een drie-klaviers Leichel orgel gebouwd, dat bij het bombardement van de toren in 1945 verloren ging. Nadat het herstelwerk was voltooid, werd in de kerk een noodorgel geplaatst dat niet op de galerij in de toren, maar op de grond stond. In 1957 werd het huidige instrument in gebruik genomen, dat werd gebouwd door de Utrechtse orgelmaker Van Vulpen in een kast van de firma Verwoert uit Rhenen. In 1980 werd het orgel belangrijk uitgebreid met een derde klavier. Het orgel heeft nu 36 registers. Jaarlijks vinden in de zomermaanden orgelconcerten plaats. Bekende organisten nemen dan hun plaats in op de orgelbank. Zanguitvoeringen behoren ook tot het vaste programma.

Kerkelijk Rhenen
De hervormde gemeente is gesplitst in twee wijkgemeenten: 'Rond de Cunerakerk' en 'Rhenen-Hoog'. In het verleden was er in Rhenen een Herv. Ger. Evangelisatie. In de zestiger jaren is deze opgeheven en werd begonnen met één dienst in de Cunerakerk, waarin G.B.-predikanten voorgaan. In 1989 werd onder grote dankbaarheid aan de Koning der Kerk, maar ook aan de Centrale Kerkeraad door dit college toestemming verleend tot het houden van middagdiensten. De Gereformeerde Bond is vertegenwoordigd in de Centrale Kerkeraad en wijkgemeente 'Rond de Cunerakerk'. Er is een Kerkeraadscommissie Gereformeerde Bond, orgaan van bijstand aan de Centrale Kerkeraad. In deze commissie worden de belangen van de Gereformeerde Bond ter plaatse besproken. Zoals gezegd worden twee diensten gehouden (8.45 uur en 16.30 uur) in de Cunerakerk onder verantwoordelijkheid van de Centrale Kerkeraad waarin predikanten van Gereformeerde Bondsmodaliteit voorgaan. De gemeente mag zich verheugen in de aanwezigheid van zondagsschool, 2 jeugdclubs, mannen- en vrouwenvereniging en een Bijbelgesprekskring. Het pastoraat wordt verricht door ds. C. Vos, emeritus predikant te Amersfoort, als bijstand in het pastoraat en twee ouderlingen met bepaalde opdracht.
Zo mag het werk onder Gods zegen goede voortgang hebben. Rhenen is evenwel een stad, die ook buiten het Paradijs ligt. Ook hier mag de prediking van Gods vrije genade voor verloren zondaren gebracht worden. Rhenen is een stad gelegen op een berg (Grebbeberg). Moge het ook zo'n stad zijn in geestelijk opzicht. Dan kan deze niet verborgen blijven. Zijn Naam moet van dit alles dan de eer ontvangen! (Ps. 72 : 11 ber.)

D.B.C. Boekhoudt, ouderling

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen