Vergadertijd ook bezinnings- en gebedstijd?

In deze tijd van het jaar worden de (kerkelijke) agenda's weer regelmatig getrokken. Allerlei vergaderingen worden vastgelegd voor het komende seizoen. Nu nog zijn de agenda's van ambtsdragers redelijk leeg. Dat zal straks wel anders zijn. De vergadertijd staat weer voor de deur. Over wat al niet zal vergaderd gaan worden. Veel vrije tijd zal 'vergadertijd' zijn. Of het allemaal wel zinvol, nodig en van belang is? De tijd zal het leren!

Signalen
Ik maak me soms wel eens bezorgd over de signalen van sommige ambtsdragers. Het zijn signalen, die te maken hebben met de dagelijkse (werk)praktijk van velen. Wat die praktijk is? Te veel werk, te druk, te veel stress, te weinig tijd voor de ander, onvoldoende belangstelling, urenlang vergaderen en…: 'M'n vrouw en kinderen klagen, want ik ben te veel en te lang van huis', hoor je soms zeggen. Mensen staan in het werk van alledag inderdaad vaak onder geweldige psychische druk. De hierbovengenoemde praktijk komt helaas ook steeds meer en meer voor in het kerkelijk werk. Resultaat? Vluchtige contacten en afspraken. Nog even die en die bellen, of daar en daar naar toe. Snel naar de kerkeraad. Dit of dat doe ik morgen wel even, regel ik wel even, moet snel klaar, ga ik wel even doen. Gauw eten en wegwezen. U leest wel, het gaat steeds om dat woordje even! Even dit en even dat. Er zit zo geen rust in het ambtelijk werk meer. Er wordt dan ook onvoldoende tijd genomen om zaken te doordenken, met elkaar door te spreken, laat staan dat er tijd is voor bijbelse bezinning en diepgaande gesprekken over de wezenlijke taken en zaken, die het geestelijk leven van de gemeente raken. En vooral: tijd voor gebed!

Ambtenaar of ambtsdrager
We leven in een maatschappij waarin veel geregeld moet worden. 'Regelzucht' is in de kerk ook sterk aanwezig hier en daar. Veel zaken komen op ambtsdragers af. Er moet een beleidsplan komen. Commissies en werkgroepen worden voor allerlei uiteenlopende zaken ingesteld. Diakenen worden geroepen om deel te nemen in besturen van instellingen voor maatschappelijk werk en bejaardenzorg. Ook daar komen zij in aanraking met allerlei verschillende (overheids)regelingen, veranderingen, nieuwe visies e.d. 'Je bent soms net een ambtenaar in plaats van een ambtsdrager', zei iemand onlangs nog tegen mij.
En bij dit alles komt natuurlijk een vergadering en nog een vergadering en nog een. Laatst vroeg ik aan een diaken: 'Hoeveel avonden bent u nu voor het diakonale werk op stap?'
Ik schrok van het antwoord: 'Drie avonden in de week. Bijna alle avonden zijn vergaderingen. Aan bezoekwerk kom ik nauwelijks toe'.
Ik vroeg: 'Wat voor gevoel geeft dit nu?' Antwoord: 'Veelal zeer onprettig. Veel bestuursvergaderingen gaan langs me heen. Ze zijn soms zo ingewikkeld. Ik denk dan maar: laat de directeur van die instelling het maar uitzoeken, die zit er helemaal in.' Ik vroeg: 'Wat is dan je taak in die vergadering?' Antwoord: 'Dat weet ik eigenlijk ook niet goed. Iemand moest worden afgevaardigd en dat ben ik geworden. Ik had nog geen speciale taak. Het gaat – meen ik – om het bewaken van de identiteit van de instelling.'
Laatst vroeg ik tijdens een diakonale vergadering aan diakenen: 'Wie van u heeft tijdens de periode van de WAO-discussies, een in uw gemeente of wijk wonende WAO-er bezocht?'
Niemand stak de vinger op. Er is onvoldoende tijd voor bezoekwerk. Er zijn teveel vergaderingen. Ik denk dan wel eens: Waar vergader je dan allemaal over? zaken die geregeld moeten worden. Het lijkt er soms op, dat de ambtsdrager inderdaad een ambtenaar is, die alleen maar regels en besluiten uitvoert of verslag doet van een zoveelste gehouden vergadering en moet constateren, dat een principiële inbreng nauwelijks meer gewenst is en veel inhoudelijke zaken aan het DB (Dagelijks Bestuur) overgelaten worden. Je hoort het soms zo veel, tè veel: 'Maar dat regelen wij wel voor u, of daar hebben we toch een commissie voor?' Zo wordt en is een eigen ambtelijke inbreng en visie op voorhand niet (meer) nodig.

Zorgelijke ontwikkeling
Wat ik bovenstaand heb neergeschreven, vind ik een zorgelijke ontwikkeling, omdat het je allemaal zo geweldig in beslag kan nemen, dat er geen tijd meer is voor de wezenlijke en dieper liggende vragen bij het ambtswerk. Vragen we ons wel eens af of iets werkelijk nodig is? Als we iets nog niet helemaal goed weten, of er niet over durven beslissen, stellen we gemakkelijk een commissie of werkgroep in. Dan is er tenminste alvast iets gedaan. De zaken vooruitschuiven dus! Inhoudelijk is er dan evenwel nog niets bepaald. Binnen onze hele kerk is een zakelijke tendens te bespeuren. Zeker in gesprekken over Samen op Weg komt dit wel sterk naar voren. Maar ook als het gaat over de invulling van bezuinigingsmaatregelen, strukturen voor een nieuwe kerkorde, financieringsmethodieken enz. Alles moet zo perfect en efficiënt opgezet worden. Een managementbureau wordt erbij ingeschakeld. Doelmatigheid is een modewoord. Veel 'vaktermen' worden geïntroduceerd. Termen, die deftig en voornaam klinken, maar in wezen hol en leeg zijn. Sommigen kunnen alles zo geweldig mooi onder woorden brengen. Verhalen zijn doorspekt met klanken, hoogdravende taal. Je komt er van onder de indruk en denkt: 'Wat een indrukwekkende redenering'. Maar, wat zit er nu allemaal achter die woorden. Is er een geestelijke bewogenheid? Weten we wel voldoende dat het ambtswerk te maken heeft met de Geest van God? Is er werkelijk rust in het ambtelijk leven om de werkingen van Gods Geest toe te laten, of laten we alles maar afhangen van de ratio en de voornaamheid van de Vox Humana? Door wat of door wie laten we ons als ambtsdragers leiden? Door de agenda van deze tijd, of door de agenda (het Woord) van de Heere God?

Waar gaat het om?
Ter overweging stip ik enkele aspekten aan, die het goed functioneren van het ambtswerk mogelijk kunnen bevorderen en wellicht ook nuttig zijn om tot een andere verdeling van de schaarse en beschikbare tijd te komen.
* Ik denk dat het allereerst goed zou zijn om als ambtsdragers het woordje 'moeten' maar te vergeten. Er moet zo hier en daar veel te veel en tegelijk in de gemeenten! We mógen vol van Gods Geest en Zijn liefde zijn en met alle krachten, gaven en wijsheid dienen in Zijn Koninkrijk. Jezus Christus is de Kurios van Zijn gemeente! Zijn gemeente wordt niet bestuurd en beheerst door enkele belangrijke personen, 'machtigen' of regenten, waarbij anderen – bijvoorbeeld (nieuwe) ambtsdragers – zich maar hebben te schikken. In onze gemeenten gaat het om de regels van Gods Koninkrijk. Onze 'wetten en regels' zijn en blijven daaraan ondergeschikt. Kunnen zelfs – als wij ze nooit aan Zijn Woord toetsen – Gods Koninkrijk tegenstaan. Niet de kerkvoogdij c.q. de 'centen' bepalen het beleid inzake het gemeenteleven, maar allereerst bepaalt de kerkeraad op grond van de Schrift welke weg de gemeente dient te gaan, om maar een (herkenbaar?) voorbeeld te noemen.
De ene broeder is ook niet meer of minder dan de andere broeder.
* Vervolgens denk ik dat veel ambtsdragers verlost moeten worden van minderwaardigheidsgevoelens. Tijdens ambtsdragerscursussen merk ik weleens, dat veel ambtsdragers tobben met de vraag of ze wel genoeg doen in de kerk. Die zoiets zeggen, doen vaak al veel te veel.
* We moeten nadenken over een goede, duidelijke en vooral overzichtelijke taakomschrijving voor ons ambtswerk. Wat overbodig is en niet terzake moeten we proberen te delegeren (b.v. aan deskundige gemeenteleden), aan anderen overlaten of gewoon niet doen. B.v.: Een diaken is geen maatschappelijk werker en hoeft dan ook niet diepgaand een gezin te begeleiden, die een financiële ondersteuning van de diakonie ontvangt. Een diaken mag wel een luisterend oor en een vertrouwenspersoon zijn en heeft tevens een signaalfunctie naar allerlei sociale en maatschappelijke instanties.
* Samen werken als kerkeraad aan een beleidsplan lijkt me een nuttige en – zeker in deze tijd – noodzakelijke tijdsinvestering. Daarbij gaat het niet primair om organisatorische, structurele of financiële zaken, maar vooral om principiële er inhoudelijke zaken. Enkele uitgangspunten hiervoor zijn:
* Allereerst vanuit een opengeslagen bijbel zoeken naar de zin en motieven voor het maken van een beleidsplan voor de christelijke gemeente (doelstelling). Vanuit diezelfde bijbel samen antwoorden proberen te geven op m.i. drie belangrijke vragen:
1. Wie ben ik als ambtsdrager en waar sta ik voor?
2. Wie zijn we als kerkeraad en waar staan wij voor?
3. Wat is nu eigenlijk de roeping en opdracht van onze gemeente? (visie op gemeente-zijn).
Laten we deze essentiële vragen uit het beleidsplan weg, dan is het niet meer dan een algemeen (bedrijfs)plan en stel ik voor er maar niet aan te beginnen. Proberen we op bovengenoemde vragen antwoorden te formuleren, dan denk ik dat hiermee een stevige basis voor het beleidsplan gelegd is en het plan vooral 'geestelijk' kan worden onderbouwd!
* Ambtsdragers dragen verantwoordelijkheid! Een taak die niet eenvoudig is in deze tijd. Er komt vaak veel kritiek, de gemeente is mondig. Bepaalde belangrijke onderdelen van het gemeenteleven vragen om goede leiding, ondersteuning en gezag! Een ambtsdrager hoeft niet overal aanwezig te zijn. Wel daar, waar de gemeente zich present stelt! (b.v. evangelisatiewerk, diakonale projekten, jeugdwerk). Is er voldoende leiding aanwezig bij bepaalde uitvoerende werkzaamheden? Worden de vele vrijwilligers in het kerkelijk werk wel voldoende 'geestelijk' gevoed en ondersteund? Soms gaan enthousiaste vrijwilligers een geheel eigen weg en komen daarmee los te staan van de identiteit van de gemeente. De geloofwaardigheid kan hiermee op het spel komen te staan. Alle goede bedoelingen ten spijt!

Onderlinge zorg
* Ik pleit voor meer openheid binnen de kerkeraad. We luisteren in het pastoraat veel naar anderen, maar luisteren we ook naar elkaar? We werken als ambtsdragers soms veel te veel langs elkaar heen.
Er is een tijd geweest om voor allerlei zaken een aparte ambtsdrager te benoemen. Dit kan voordelen hebben, maar ook nadelen. Het kan namelijk de eenheid geweld aandoen en de onderlinge afstand vergroten.
* Versnippering is voor de opbouw van en de eenheid binnen de gemeente niet wenselijk. Wel is het goed om gebruik te maken van specifieke deskundigheden en deze ook alle ruimte te geven tot ontplooiing te komen. Er is verscheidenheid aan gaven en talenten! Ook bij ambtsdragers…
Er zijn meer zaken te noemen, die ons ambtelijk werk mogelijk minder vermoeiend maken. Ik denk vooral aan de bijbelse oproep als ambtsdragers goed naar elkaar om te zien, naar elkaar ècht te luisteren en aan elkaar zorg te besteden. Gaan ouderlingen en diakenen b.v. bij elkaar op huisbezoek? Sommige ambtsdragers gaan gebukt onder de vele nood(situaties) die zij tegenkomen. Is er gelegenheid – b.v. tijdens een kerkeraadsvergadering – openlijk elkaars zorgen te delen en er samen over te praten? Komen de 'verlegenheden' van elkaar wel voldoende op tafel en is b.v. de afgesproken taakverdeling wel goed? Is de draagkracht gelijk aan ieders draaglast? Het kan zijn, dat een ouderling als taak heeft het leidinggeven aan het evangelisatiewerk. Na verloop van tijd bemerkt hij, dat deze taak hem te zwaar is, of het werk hem niet past. Is dit dan gemakkelijk bespreekbaar?
Ik schrijf dit, omdat velen het niet gemakkelijk vinden om openlijk over de eigen 'zwakke plekken' te praten.
Dat is ook niet zo 'in' in deze tijd. Je moet immers alles aan kunnen, alles zelf doen en ook alles zelf hebben. Er wordt veel gekeken naar je 'bagage', imago, populariteit, kennis, flexibiliteit en inzet.
Ik maak een vergelijking. Het is opmerkelijk b.v. dat in een 'volksbuurt' mensen elkaar meer helpen en onderling aan elkaar bepaalde zaken uitlenen, dan in meer 'standswijken'. In een 'standswijk' willen de mensen voor elkaar niet onderdoen! Je beschikt immers zelf over alles. Gaat dit onderling als ambtsdragers ook zo, of is er sprake van het omgekeerde? Ik denk dat het van de Heere mag je kwetsbaar op te stellen en elkaar vooral te laten blijken dat er niemand is die beter, meer, of geroepen is de ander te kapittelen of te vertellen hoe het (anders) moet! Het is geen gemakkelijke weg de ander lief te hebben en vooral uitnemender te achten dan jezelf.

Tenslotte
Van de apostelen lezen we, dat zij veel tijd besteden aan het gebed. Hoe is dat bij ons? Leveren we als ambtsdragers allemaal een bijdrage aan het 'kerkeraadsgebed?' Ik zou van harte willen pleiten voor een open en intensief kringgebed tijdens de kerkeraadsvergaderingen. Of, indien dit niet mogelijk is, elke ambtsdrager de gelegenheid krijgt om gebedsonderwerpen in te dienen. Iedereen heeft dan het gevoel er helemaal bij te horen en vooral ook het gevoel dat zijn (ambtelijke) zorgen en noden in het gebed aan de troon van Gods genade worden gebracht. Dan kan het wel eens zijn, dat er een pak van je schouders afvalt, het hart is (op)gelucht, je weer op adem bent en een vergadering een geweldige tijdsinvestering is geweest.
Ja, het kan zijn, dat je in stilte al zingend een kerkeraadsvergadering verlaat, omdat er morgen zo God wil weer een nieuwe dag mag zijn om te arbeiden in Zijn wijngaard. Want die arbeid blijft een voortreffelijk werk! Laten we van de vele vergadertijden maar veel bezinnings- en gebedstijden maken. Opdat de gemeente Gods diep mag wortelen in Gods heilsplan en breeduit mag getuigen van haar hoop in Jezus Christus!

Aart Peters, Barneveld

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen