Torenspitsen-Gemeenteflitsen

HOEVELAKEN, STOUTENBURG EN ACHTERVELD
De burgerlijke gemeente van Hoevelaken is gesticht in het jaar 1132. In de stichtingsoorkonde, uitgegeven door Bisschop Andreas van Utrecht aan de heren Remvard, Heribert, Otward en Hemelric, staat vermeld dat het dorp ook een kerk en een begraafplaats mag stichten.
Wanneer precies die kerk is gebouwd, is niet bekend, wel dat er in 1293 een kerk stond. Want in dat jaar bepaalde de Domheer Wulftherus van Utrecht, dat er jaarlijks op Sint Maartensdag een uitgang van 6 mudden rogge, afkomstig uit zijn bezit van het landgoed Sneul – onder Hoogland – aan de kerk van Hoevelaken en zijne dienaars moest worden geschonken. De verplichting tot die schenking rust nog gedeeltelijk op die landerijen.
De toenmalige kerk behoorde uiteraard tot de Rooms Katholieke kerk en was gewijd aan Onze Lieve Vrouwe. Aan de westzijde van het kerkgebouw staat de toren van bescheiden hoogte. Wanneer die toren gebouwd is, is evenmin bekend. Wel dat zij er stond in het jaar 1492, want toen werd er het zgn. Mariaklokje in gehangen. En dat hangt er nog steeds.
In het jaar 1594 ging de gemeente van Hoevelaken over tot de Reformatie. De laatste pastoor was Johan Anthonius van Sleydrecht. De eerste predikant was ds. Adriaan Vossius. Aangezien praktisch alle gemeenteleden met de reformatie meegingen, zijn het kerkgebouw met de toren en veel landerijen en rechten mede overgegaan naar de hervormde gemeente.
Van het oorspronkelijke kerkgebouw is niets meer over. Die kerk was een zaalkerk en niet groot. De burgerlijke gemeente van Hoevelaken was ook maar klein en hoewel bijna de gehele gemeenschap tot de hervormde kerk behoorde, werd het aantal zielen van de hervormde gemeente nooit meer dan 600. In het jaar 1865 schonk de familie Baron Schimmelpenninck van der Oije, Heer van Hoevelaken en bewoner van het Huis te Hoevelaken, tevens president-kerkvoogd van de hervormde gemeente, een kerkorgel aan de gemeente.
Omdat de ruimte in de kerk te klein was om het orgel te plaatsen, besloot de kerkvoogdij het kerkgebouw uit te breiden met een dwarsvleugel. Van een zaalkerk werd het toen een kruiskerk.
In 1936 is het kerkgebouw opnieuw vergroot door aanbouw van de zuidbeuk. Daarbij is de kruisvorm van de kerk weer verloren gegaan. Het aantal zitplaatsen is toen gekomen op 550.
Vanaf de reformatie tot heden hebben 43 predikanten de gemeente gediend. Eén van de bekendste predikanten was ds. Fr. Kijftenbelt, die in Hoevelaken stond van 1888 tot zijn overlijden in 1908. Zeker vanaf die tijd is de Woordverkondiging in de kerk van Hoevelaken volgens de Heilige Schrift en de Belijdenis geweest.
Omstreeks 1950 is de kerkelijke gemeente vermeerderd met de hervormden uit de kernen Stoutenburg en Achterveld, behorende tot de burgerlijke gemeente Leusden. Vanaf die tijd heet de gemeente 'de Hervormde gemeente van Hoevelaken, Stoutenburg en Achterveld'.
De gemeente telt nu ongeveer 2700 zielen. Des zondags zijn er 3 diensten in Hoevelaken en 1 dienst in Achterveld. Al deze kerkdiensten worden goed bezocht. De Geest des Heeren werkt krachtig door in onze gemeente. Vanaf 1989 is er een tweede predikant aan onze gemeente verbonden in de persoon van ds. C.J.P. van der Bas, gekomen uit Noordeloos. In 1992 kwam ds. A.P. Voets uit Zwartebroek-Terschuur de opengevallen plaats van ds. G.D. Kamphuis vervullen, die in 1991 naar Apeldoorn was vertrokken.
De toren, die er in 1492 al stond, heeft als bijzonderheid, dat deze eigendom is van de kerkelijke gemeente Hoevelaken. In de Franse tijd zijn bijna alle kerktorens met de klokken door de Staat genaast. Omdat Hoevelaken een heerlijkheid was, is dat hier niet gebeurd. Wel houdt dat eigendomsrecht in, dat alle onderhoudskosten voor rekening van de kerk komen. Gelukkig helpt de overheid wel als dat nodig is.
In 1870 was de toren zo slecht, dat er een geheel nieuwe muur omheen is gebouwd. Veel vijandelijke soldaten zijn in de loop der tijden langs de voet van die oude toren getrokken, de laatste in 1945. Daarbij hebben zij, en passant, het bovenstuk van de toren, met de spits, opgeblazen, waarbij ook het kerkgebouw zware schade opliep.
In 1946 is dit alles, met behulp van de burgerlijke gemeente, weer hersteld. Al eerder was door de bezetter de grote klok weggehaald, die in 1609 naast het Mariaklokje was gehangen. Die klok is wel teruggevonden, maar beschadigd. Daarom is deze overgegoten. In 1988 waren de torenmuren weer zo slecht, dat er een grote restauratie aan moest worden verricht. Monumentenzorg heeft ons met een ruime donatie daar flink bij geholpen.
We zijn dankbaar dat de Heere ons het kerkgebouw en de toren heeft geschonken en heeft laten behouden en wij hopen dat vanuit deze kerk nog vele jaren Gods Woord mag worden verkondigd.

G. Meijer, oud-pres. kerkv.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen