Is er ook groei? (3)

Meer dan eens lezen wij in het Nieuwe Testament over de geestelijke groei van de gemeente. Dat deze groei zich niet vanzelf voltrekt, zal duidelijk zijn. Er zijn vier elementen onmisbaar voor de geestelijke groei van de gemeente. Wij vinden ze beschreven in Handelingen 2 : 42. Gemakshalve schrijf ik de tekst volledig over, zodat een ieder weet over welke vier elementen het gaat. Wij lezen: En zij waren volhardende in de leer der apostelen, en in de gemeenschap, en in de breking des broods en in de gebeden.'

Ik zeg niet te veel als ik stel dat van deze vier elementen geestelijke groei verwacht mag worden. Van belang is wel dat zij Bijbels geladen zijn. Daarmee bedoel ik dat zij op Bijbelse wijze functioneren. Ook moet de opmerking gemaakt worden dat deze vier elementen als het ware vier schakels zijn. Deze staan niet los van elkaar, doch zij zijn aan elkaar verbonden. Niet één van deze vier kan gemist worden. Wie — om als voorbeeld te geven — de tweede schakel wegneemt en dientengevolge de gemeenschap laat voor wat die is, is niet alleen individualistisch bezig, maar berooft zich onder andere van wat men van anderen kan leren. Een bevruchting ten goede moet men missen! Dit laatste kan alleen maar ten nadele zijn van eigen geestelijk leven. Maar ook onthoudt men de anderen in de gemeenschap zoveel.

In de gemeente kan niemand gemist worden. Wij vullen elkaar aan. Maar dan moet ook niemand de gemeenschap verbreken door alleen maar voor zichzelf te leven. Kortom: de vier elementen of schakels zijn weliswaar onderscheiden van elkaar, doch zij zijn wel zeer nauw aan elkaar verbonden.

Om reden dat deze vier elementen of schakels de geestelijke groei van het leven van de gemeente bevorderen, wil ik in dit en het volgende artikel bij ieder afzonderlijk stilstaan en daarover iets schrijven.

Volharden in de leer

Het 'volharden in de leer' als eerste schakel heeft alles te maken met de verkondiging van het Woord.

Toch zou het onjuist zijn om daarop alleen alle nadruk te leggen. De verkondiging beperkt zich doorgaans alleen tot de zondagmorgen en - middag of - avond. Hier en daar wordt er op woensdag-of donderdagavond nog een dienst des Woords in de vorm van een Bijbellezing gehouden, maar mijn indruk is dat deze diensten des Woords eerder af-dan toenemen vanwege het gebrek aan belangstelling. Maar ook al beperkt de verkondiging zich hoofdzakelijk tot de zondag, daarmee is niet gezegd dat er niet op andere manieren met het Woord wordt omgegaan. Te denken valt aan de catechese. Er wordt geen catechisatie-uur gehouden of de Bijbel gaat open.

Ook zijn er de vele Bijbelkringen waarin gemeenschappelijk onderzoek van Gods Woord plaatsvindt. Naast de Bijbelkringen zijn er de mannen-en vrouwenverenigingen waar steeds opnieuw de Bijbel wordt geopend.

Ook wil ik niet vergeten te vermelden dat gelukkig in vele gezinnen iedere dag de Bijbel opengaat en men als gezin niet alleen een gedeelte leest doch ook met elkaar bespreekt. Ik krijg zelfs de indruk dat de huisgodsdienstoefening meer aandacht krijgt onder ons dan in het verleden wel is gebeurd. Dat is een zeer verheugende zaak, omdat er juist in de huisgodsdienstoefening zeer waardevolle elementen schuUen die een geestelijke groei bevorderen. Naast het lezen van de Schrift in het gezinsverband, zijn er ook die dit persoonlijk doen. Zij kennen een zogenaamde 'stille tijd', waarin Schriftlezing, meditatie en het gebed een plaats hebben.

Wat de 'stille tijd' betreft, beschamen de jongeren vaak de ouderen. Meer dan eens kom ik het in het pastoraat tegen dat jongeren de tijd nemen om voor zichzelf een kwartier of een halfuur met het Woord bezig te zijn, terwijl ouderen beweren dat zij daarvoor geen tijd hebben. Het gevolg daarvan is dat ik soms constateer dat een jongere geestelijk méér groeit dan een oudere.

Persoonlijk acht ik de 'stille tijd' van heel groot belang. Het tijdstip waarop is van minder belang. Het gaat erom dat dit gebeurt!

Wellicht mag ik in dit verband ook nog een pastorale hint aan ouders geven. Laten de kinderen jong beginnen met een 'stille tijd' in acht te nemen. Toen ik enige jaren geleden in Peru was, viel het mij op dat in een jong gezin de kinderen voor zichzelf een stukje uit de Schrift lazen en daarnaast een korte uitleg van wat zij gelezen hadden. In stilte overdachten zij daarna wat zij gelezen haddenuen gingen vervolgens persoonlijk in gebed. Men mag weten dat het mij ontroerde, toen ik dit enige dagen zo meemaakte. Het kan niet anders of de Heere wil daaraan Zijn zegen verbinden. En wat is het mooi als men als ouders de eerste ritselingen van het geloof in de harten van de kinderen ontwaart.

Hoe het ook zij, doch wij zijn, jong en oud, altijd aangewezen op het Woord. Van onszelf hebben wij geen genade. Zij zal ook nooit of te nimmer in ons gevonden worden, tenzij ze ons door God geschonken wordt. De oorsprong van de genade ligt altijd in het welbehagen Gods. Toch mag ook dit gezegd worden, dat de Heere Zijn genade wil toezeggen en toeëigenen. Hij houdt Zijn genade niet voor Zichzelf, maar Hij heeft ze door Zijn Zoon laten verwerven om uit te delen. Niet karig, doch royaal. Hij doet dit voor Zijn Woord en Geest.

Voor de groei van het geestelijk leven van de gemeente en ook voor ieder lid van die gemeente afzonderlijk is het noodzakelijk dat het Woord tot op de naad en draad wordt onderzocht. Ooit zei eens een oude christin in Zoetermeer tegen mij: 'De Heere geeft ons in Zijn Woord precieze aanwijzingen, daarom moet ik het Woord precies lezen.' Een raak gezegde dat een ieder van ons ter harte kan nemen.

Prediking

Hoewel ik in het bovenstaande heb aangetoond dat er meer is dan alleen maar de verkondiging op zondag, wil ik nu toch nog een ogenblik bij die verkondiging stilstaan.

Ik las ergens dat een schrale prediking tot een schraal geestelijk leven leidt. De vraag doet zich voor: wanneer kan er van een schrale prediking gesproken worden? Mijn antwoord is: als deze zeer eenzijdig is. Nu geef ik direct toe dat geen prediker helemaal aan een zekere eenzijdigheid ont­ komt. Ook predikers hebben zo hun stokpaardjes. Maar het wordt toch wel erg eenzijdig als men als prediker alleen maar de gemeente oproept tot bekering en haar wijst op Christus, doch nooit eens haar meeneemt door de Poort. Voor het heil blijft men staan, maar wat nu eigenlijk het heil is en wat er nog meer is als het heil ons deelachtig is, wordt niet gehoord.

Op één van de jaarvergaderingen van de Gereformeerde Bond hoorde ik W. L. Tukker in zijn openingswoord zeggen: 'Vele predikers leiden wel tot aan Christus, doch zij laten de gemeente daar staan. Zij nemen de gemeenten niet mee om haar rond te leiden in al de schatten die Christus heeft verworven.' Ook kan het een eenzijdigheid zijn met als gevolg dat er van een schrale prediking gesproken moet worden, wanneer wel alle nadruk valt op de rechtvaardigmaking, doch nooit een enkel woord gerept wordt over de heiligmaking, terwijl van dit laatste toch wordt gezegd dat zonder de heiligmaking niemand de Heere zal zien.

Terecht heeft W. H. Velema in een lezing ooit eens opgemerkt, dat de ethiek er bij ons slecht afkomt, terwijl zij alles met de heiligmaking te maken heeft. Het kon wel eens gebeuren — zo zei hij in die lezing — dat wij krachteloos neervallen, omdat wij geen ethiek hebben. Waarvan acte!

Wie zowel de Reformatie als de Nadere Reformatie nagaat, zal bemerken dat in de prediking de heiligmaking evenzeer een plaats heeft als de rechtvaardigmaking.

Er is nog een eenzijdigheid die ik wil noemen. De prediking wordt geestelijk toch wel erg schraal als de diepte, waaruit God ons verlost, wordt verzwegen. Als er niet duidelijk wordt gezegd in de prediking waartoe Christus op deze wereld is gekomen en uit welke grote ellende Hij ons verlost, dan zal het effect van zo'n prediking schraal zijn. Het zal zeer zeker een magerheid in het geestelijk leven van de gemeente te zien geven.

W. Kremer wijst in z'n boek 'Priesterlijke prediking' op nog andere eenzijdigheden. Alle nadruk, zo schrijft hij, kan in de prediking gelegd worden op wat de Vader heeft gedaan. Ook is het niet denkbeeldig dat alle nadruk op Christus en Zijn werk valt en daardoor de Vader en de Heilige Geest uit het vizier raken.

Ook waarschuwt hij voor een eenzijdigheid waarin het werk van de Geest in het hart van ons mensen steeds opnieuw uitvoerig wordt beschreven, terwijl het werk van de Vader en van de Zoon op de achtergrond raakt.

Kremer pleit evenals W. L. Tukker voor een evenwichtige trinitarische prediking. Een prediking waar èn de Persoon èn het werk van de drieënige God aan de orde komt. Hoewel er veel meer eenzijdigheden op te sommen zouden zijn, wil ik als laatste er één noemen waarvan gezegd moet worden dat de zielen daardoor gekneveld worden. Wanneer bijvoorbeeld de beloften Gods nooit ter sprake worden gebracht en de werkzaamheden die men met de beloften mag hebben, kan dit een beangstigende passiviteit (lijdelijkheid) aan het leven van de gemeente, doch ook aan een ieder afzonderlijk geven.

Om heel duidelijk te zijn: als de gemeente nooit — zelfs niet bij een doopdienst — wordt voorgehouden dat de Heere zulke rijke beloften aan een kind heeft geschon­ken waarmee Hij een Verbond heeft gesloten, dan kan het niet anders of men heeft met die beloften geen werkzaamheden. Nu moet men mij goed verstaan! Het gaat mij er niet om dat er naar allerlei beloften wordt gegrepen en gegraaid. De Schrift brengt zelf onderscheid aan in de beloften alsmede ook hierin dat niet alle beloften voor een ieder bestemd zijn. Aan het begin van dit jaar stond ik hierbij uitvoerig stil. Maar de beloften bij de doop door de Heere geschonken zijn — om zo te zeggen — algemene beloften waarmee een ieder voor het aangezicht des Heeren kan èn mag komen.

Wellicht is het enigszins kinderlijk gezegd, maar ik denk dat de Heere erg blij zal zijn als een ieder met de toezeggingen, in zijn of haar doop gedaan, werkzaamheden zal hebben.

Het Woord, het gehele Woord geneest ons van eenzijdigheden. En wil men als prediker werkelijk alle eenzijdigheden omzeilen, dan is het goed om de raad van A. van Brummelen, die hij meer dan eens in ons blad heeft gegeven, op te volgen, nl. om de catechismus te preken. Daarin komen alle facetten en toonhoogten van het Evangelie ter sprake. Wat zeker is: de drieslag uit de Romeinenbrief, ellende, verlossing en dankbaarheid komt in dit 'gulden boekske' op een evenwichtige manier ter sprake.

Ik begon met te schrijven: en schrale prediking geeft een schraal geestelijk leven van de gemeente. Wat hieraan te doen? Op deze vraag zijn verschillende antwoorden te geven. Nu beperk ik mij slechts tot dit antwoord om dan de andere antwoorden in een volgend artikel weer te geven. ledere prediker moet iedere dag maar veel denken aan Paulus — en zeker als hij z'n preek voorbeidt — die tot de ouderlingen van Efeze zegt: Daarom betuig ik ulieden op deze huidige dag, dat ik rein ben van het bloed van u allen. Want ik heb niet achtergehouden, dat ik u niet verkondigd zou hebben al de raad Gods (Hand. 20 : 27). (Wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen