Verootmoediging, een weg tot geestelijke opwekking (2)

Lage plaats

Wat is verootmoediging? De bijbelse woorden voor verootmoediging betekenen: een lage, nederige plaats innemen; het beseffen van zijn afhankelijkheid; zich aan iemand onderwerpen. Het gaat bij verootmoediging in bijbelse zin om verootmoediging voor het aangezicht van de HEERE èn voor onze naaste. Het verticale en het horizontale zijn met elkaar verbonden. Wie zich voor de HEERE verootmoedigt, zal ootmoedig, nederig, met zijn naaste omgaan.

Gebroken hart

Verootmoediging gaat gepaard met pijn en verdriet, die gevoeld worden. David heeft het over 'een gebroken geest; een gebroken en verslagen hart' (Ps. 51 : 19). Daniël spreekt over 'beschaamdheid van het aangezicht' (Dan. 9:7, 8). De tollenaar staat van ver en wil zelfs de ogen niet opheffen naar de hemel, maar slaat op zijn borst en zegt: O God, wees mij de zondaar genadig!'(Luk. 18 : 13). Verootmoediging houdt in: berouw van het hart, 'een hartelijk leedwezen, dat wij God door onze zonden vertoornd hebben' (zondag 33 H.C., antw. 83).

Rouwdragen en vasten

In Israël kreeg en krijgt verootmoediging gestalte door in de rouw te gaan en door te vasten: zich onthouden van voedsel. Om zich geheel en al op de HEERE te richten en Hem te laten zien, dat we ernst maken met het zoeken van Hem. We laten het eten ervoor staan. Verootmoediging gaat dus diep. Wij zijn door God geraakt en getroffen in het hart. Wij zijn in geestelijke nood. Tranen kunnen tevoorschijn komen. Ons hele wezen is erbij betrokken.

Schuldbelijdenis

Verootmoediging gaat ook gepaard met schuldbelijdenis. Om uiting te geven aan wat er leeft in het hart. Het uitspreken van zonde en schuld geeft opluchting. Het werkt bevrijdend. In de Bijbel vinden we een aantal gebeden waarin schuld wordt beleden. We denken aan David in Ps. 32 en 51, aan Daniël (hfdst. 9), aan Ezra en Nehemia. Persoonlijke zonde en schuld worden beleden, maar ook de gemeenschappelijke zonde en schuld van Israël, Gods volk.

Bekering

Echte verootmoediging leidt tot bekering. De inkeer tot zichzelf wordt gevolgd door terugkeer tot de HEERE en tot omkeer op de weg, die we gaan. In bijbelse tijden betekende deze bekering concreet: breken met de afgoden en herstel van Israels eredienst in tabernakel en tempel. Vaak vond er verbondsvernieuwing plaats. In de samenleving waren er heilzame gevolgen. Verootmoediging in bijbelse zin houdt dus in: harte-pijn (zielsverdriet), schuldbelijden en zich bekeren (concrete verandering in het dagelijks leven).

De rechte plaats

En waarom is nu verootmoediging een weg tot opwekking van de gemeente door de Heilige Geest? Omdat we in verootmoediging op de rechte plaats komen voor God en voor elkaar. We komen in de diepte terecht, in de verlegenheid. Wij wijzen niet langer naar anderen, maar wij worden zelf de schuldige voor Gods aangezicht. 'Tegen U, U alleen, heb ik gezondigd en gedaan, dat kwaad is in Uw ogen' (Ps. 51 : 6). Uit die diepte leren we tot God roepen om vergeving en vernieuwing. Daar wordt gebed geboren; gebedsworsteling en gebedsvolharding. Daar schenkt de HEERE de Geest der genade en der gebeden. Daar gaan Zijn beloften in vervulling: Want alzo zegt de Hoge en Verhevene, Die in de eeuwigheid woont en Wiens Naam heilig is: Ik woon in de hoogte en in het heilige, en bij die, die van een verbrijzelde en nederige geest is, opdat Ik levend maak de geest van de nederigen, en opdat Ik levend maak het hart van de verbrijzelden' (Jes. 57 : 15) en... 'op deze zal Ik zien, op de arme en verslagene van geest, en die voor Mijn Woord beeft' (Jes. 66 : 2). In de weg van verootmoediging is er uitstel van Gods oordeel (Ninevé), afwending van Gods oordeel en herstel in Gods gunst en gemeenschap. Bij de pinksterlingen was er verootmoediging. Zij ontvingen vergeving en vernieuwing, vervulling met de Heilige Geest en toerusting met Zijn gaven.

In Gods licht

Hoe komen wij nu, persoonlijk en gemeenschappelijk, tot verootmoediging? 'In Uw licht zien wij het licht' zegt Psalm 36 (vers 10). In de ontmoeting met God door Zijn Geest en Woord komen wij tot verootmoediging. Zo is het Jesaja vergaan in zijn roepingsvisioen (Jes. 6). Zo is het Petrus vergaan na zijn verloochening toen Jezus hem aanzag (Luk. 22 : 61, 62). En zo vergaat het vandaag een ieder die in de lichtbundel van Gods Geest en Woord komt. Die leert God kennen in Zijn heiligheid en in Zijn genade. Die leert zichzelf kennen in het licht van God. Die leert de werkelijkheid van het bestaan, van huwelijk en gezin, van gemeente en kerk, van kerk en staat, van de samenleving kennen in het licht van God, zoals Hij alles geschapen en bedoeld heeft. Voor zover God hem of haar dat laat zien. Tegenover deze goede God, de Schepper en Onderhouder van alles, leren wij ons verootmoedigen. Tegenover die God, Die aan een wereld verloren in zonde en schuld Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft; Die Zijn Heilige Geest heeft uitgestort; Die Zijn Woord (de Bijbel) heeft gegeven en Die Zijn gemeente heeft gesticht en tot nog toe in stand heeft gehouden.

Tegenover die God, Die mij uit christenouders heeft doen geboren worden. Die mij in Zijn-Naam heeft laten dopen. Die mij een christelijke opvoeding heeft gegeven. Die mij geroepen heeft tot Zijn wonderbaar licht en Die nog steeds met mij bezig is door Zijn Geest en Woord.
Wie is Hij voor mij? En wie ben ik voor Hem? Zoveel goedheid van Zijn kant en zoveel kwaad van mijn kant, omdat ik dagelijks struikel in vele! Dat verbreekt mijn hart. Dat brengt mij tot verootmoediging.

Naschrift: Als inleiding gehouden op de ontmoetingsdag van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond met theologische studenten op dinsdag 14 december 1993 in 'De Schakel' te Nijkerk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen