Jeruzalem hart van de geschiedenis

In het jaar 1677 verscheen in Amsterdam bij Jacob van Meurs, Boekverkoper, een imposant boekwerk getiteld; 'Naukeurige Beschrijving Van gantsch Syrië, en Palestyn of Heilige Lant'. Dit boek werd geschreven door dr. O. Dapper, 'één van de grootste geleerden van onze Gouden Eeuw'. Naar hem is in Amsterdam de Dapperstraat genoemd.

Hij leefde van 1635 tot 1689. Zijn enorme kennis van landen en volken deed hij in Amsterdam op uit vele boeken en reisverslagen, waaronder veel ooggetuigeverslagen van reizigers, die terugkwamen van verre landen. Hij schreef zo imposante boeken over Afrika en Azië. Zo schreef hij ook zijn grote werk over Syrië en Palestina. Daarbij oriënteerde Dapper zich verder op de Bijbel alsook op de geschiedschrijving van Flavius Josephus en anderen. Bij Uitgeverij Van Wijnen te Franeker verscheen nu een prachtige overdruk van dit 940 pagina's tellende boek, dat vele oude afbeeldingen bevat.

Syrië

Het boek begint met 262 bladzijden over het land Syrië, waarbij tal van illustraties zijn gevoegd, bijvoorbeeld over Damascus, de berg Karmel, en de steden Tripolis en Aleppo. In dit gedeelte vindt men ook tal van natuur-en stadsbeschrijvingen, die het boek tot een boeiend geheel maken. Uitvoerig wordt bijvoorbeeld aandacht gegeven aan de steden Tyrus en Sidon, thans gelegen in Libanon.

Ik citeer wat dr. Dapper van Tyrus zegt (vrij overgezet in hedendaags Nederlands):

'De oude christenen van Tyrus hebben ook grote vervolgingen en martelingen om het christelijk geloof ondergaan, inzonderheid onder de keizers Diocletianus en Maximiaan. Want zoals Eusebius, bisschop van het Palestijnse Caesarea, getuigt, die dit wreed bedrijf in Tyrus met eigen ogen heeft gezien, de christenen werden, nadat zij eerst streng over het ganse lichaam gegeseld waren, midden in het dierenpark, moedernaakt, ten aanschouwe van vele mensen, tegen leeuwen, beren, luipaarden, wilde zwijnen, stieren, en andere wilde dieren, ten strijde gesteld, om verslonden te worden. Wie het wreed gedierte verschoonde (misschien uit ontferming door Gods zonderlinge bestiering) werden door het staal ter dood gebracht en de lijken in zee gesmeten.

Nadat de stad omtrent zeshonderd jaar in de christelijke leer had gebloeid, raakte ze eindelijk in het jaar 636 na de geboorte van de Heiland, tegelijk met andere steden van dat gebied, onder het juk der Saracenen, en bleef de tijd van 488 jaar daar onder'.

Palestina

Het grootste deel van het boek handelt over Palestina (Palestyn). Daarin behandelt Dapper allereerst de verschillende namen van Palestina, zoals Kanaan, Land Israël, Judea, Heilige Land, Beloofde Land, vanuit hun oorsprong en achtergrond.

Hij beschrijft de verdeling van het land Kanaan over de twaalf stammen, geeft beschrijvingen van de Golan-hoogte, van steden als Ramoth in Gilead, Jericho, en Nazareth, van de Hermon, de brug over de Jordaan en vele dorpen in het oude Palestina en van tal van grote en kleine plaatsen, al of niet bekend uit de Bijbel.

Niet alleen dorpen en steden passeren de revue, maar ook graven als van David, Absolom. Rachel en Zacharia en huizen als van Thomas en Kajafas.

Dapper komt zo bijvoorbeeld ook te spreken over het huis van de rijke man, wel wetende dat Jezus de rijke man in een gelijkenis noemt. Maar zo zijn er ook vandaag wel meer huizen te noemen in Israël, bijvoorbeeld het huis van de barmhartige Samaritaan, dat nu nog als 'historisch' wordt aangewezen en in Dappers werk nog niet voorkomt.

Ten aanzien van het huis van de rijke man citeer ik:

'Bijna recht tegenover een grote straat, welke naar de Bekkaneel-berg loopt, staat een huis, het huis van de rijke man ofwel het huis van de rijke Slemper of Brasser gewoonlijk genoemd (...) Dit huis vertoont zich nog zeer fraai, is gebouwd van gehouwen steen en komt toe aan één van de voornaamsten van Jeruzalem'.

Dapper merkt zelf op, dat de Rooms-Katholieke Kerk, met al haar heiligdommen in Jeruzalem, wel eerst de gelijkenis tot historie moest verklaren om dit huis grond onder de voeten te geven.

Bij de berg Hermon geeft Dapper veel aandacht aan de Schriftplaats uit Psalm 89 vers 13, waar gezegd wordt: 'Thabor en Hermon juichen in Uw naam'. Hij zegt ervan, dat de oorzaak van dit juichen door 'de godsgeleerden' op velerlei wijzen wordt uitgelegd, ' maar de meesten leggen de oorzaak van het juichen van de Thabor bij de heerlijke gedaanteverwisseling van de Heiland op de Thabor; en het juichen van de Hermon betrekken zij op het opwekken van een jongeling uit de dood, 'buiten de poort van de stad Nain, dat aan de zijde van de berg Hermon was gelegen'.

Heilige Land

En over het Heilige Land gesproken. Dr. Dapper wijst op Spreuken 12 : 3 en Zacharia 2:12. Hij zegt dan verder:

'Zoals de godgeleerden verklaren is dit gewest het Heilige Land genoemd, omdat daarin, ten tijde van de oude wet, de dienst van God bloeide en aan de onsterfelijke God aangename offeranden werden gebracht, terwijl in andere plaatsen aan de afgoden slachtoffers werden gebracht en werken van mensenhanden geëerd werden. Bovendien omdat het uitstekende heilige mannen, aartsvaders, profeten, apostelen, evangelisten en andere zeer vele heilige en geleerde mannen heeft voortgebracht, die het met hun leer en wonderen hebben verheerlijkt en vervuld en de eersten daarin gewoond en de ganse loop van het leven volbracht hebben. Omdat ook de Heiland en Zaligmaker zelf in dit gewest ontvangen, geboren en opgevoed is en er het ganse werk van de verlossing door Hem volbracht is, zo mag het met recht het Heilige Land genoemd worden'.

Er zijn toch kennelijk soms meer plaatsen in de Heilige Schrift, waarover het Heilige Land gesproken wordt, dan men soms denkt. Anderzijds moeten wij ons realiseren, dat het land daar heilig genoemd wordt, waar de Heere verschijnt, zoals bij Mozes in de brandende braambos, waar hij de schoenen van de voeten moest doen, omdat de plaats waarop hij stond Heilig Land was.

Jeruzalem

Tweehonderd bladzijden lang beschrijft dr. Dapper de stad Jeruzalem. Hij gaat in op de herkomst van de naam, op andere namen zoals Salem en Jebus en op 'de lofredenen op de stad', die in de Bijbel te vinden zijn.

Met name ter gelegenheid van 'Jeruzalem 3000' is dit boek uitgegeven. De namen van diegenen, die hebben ingetekend op het boek, zijn in een register achterin het boek opgenomen. Een editie in lederen band zal binnenkort aan de burgemeester van Jeruzalem worden aangeboden, voorzien van het felicitatieregister.

De lange en veelbewogen strijd om de stad Jeruzalem de eeuwen door, de muren, de gebouwen en de paleizen; de kruisweg en de kerken op de zogeheten 'heilige plaatsen', Golgotha, het Graf, de Kapel van de verdeling der klederen, het graf van David, dit alles passeert de revue. Verder geeft Dapper een zeer uitvoerige beschrijving, met schitterende afbeeldingen van de Eerste en Tweede Tempel en van de Tempel van Herodes.

Het boek bevat verder de unieke prent van de stad Jeruzalem uit de tijd van de Bijbel, zoals bijgaand is opgenomen.

Uitermate boeiend is de beschrijving van de muren en de poorten van Jeruzalem, zoals de Stefanus Poort, de Jaffa Poort, de Bethlehem Poort, de Damascus Poort, de Poort van de berg Sion, de Mest Poort en de Poort van Herodus.

Over de dichtgemetselde Gouden Poort zegt dr. Dapper:

'Deze poort is door de Turken dichtgemaakt, enerzijds omdat gelijk zij voorgeven, de koning daardoor in zal gaan (of zo anderen willen: de christenen), die Jeruzalem volgens een oude voorspelling veroveren zal en Heer der gehele wereld zijn zal; en anderzijds omdat al de mohammedanen, die eertijds daardoor gingen, dood ter aarde neervielen; alsook om te beletten, dat anderen, die geen mohammedanen zijn, de tempel met het gaan door deze poort niet zouden besmetten. Zoals Bonifatius schrijft, blijft deze poort door een verborgen oordeel Gods toegesloten sedert de stad door de mohammedanen is veroverd' .

De verwoesting van Jeruzalem beschrijft dr. Dapper als volgt:

'Een grote ramp en onheil overkwam Jeruzalem in het jaar 71 na de geboorte van de Heiland, toen de Joden na vele muiterijen en oproeren, onder het vieren van het Paasfeest, door Titus, de zoon van keizer Vespasianus, belegerd en in de stad als in een kerker besloten en tevens met stad en tempel veroverd werden, waardoor deze stad, welke voor de hele wereld een wonder was, een moordspelonk en kerkhof van doden werd. Want door honger, pest en zwaard kwamen meer dan elf honderd duizend daarin te sneuvelen. Het getal van de gevangenen was zeven en negentig duizend. Voorts beval Titus de ganse stad tot de grond toe te verwoesten, die in dier voege werd alsof ze nooit door mensen bewoond was geweest. Maar de drie torens, door Herodus gesticht, als Hippikos, Mariamne en Fafelus en het gedeelte van de stadsmuren aan de westzijde, liet hij ongeschonden en intact blijven: ten eerste om de Romeinse krijgsknechten, die aldaar in bewaring bleven tot een vesting of kasteel te zijn, en ten andere om de nakomelingen te doen blijken hoedanige of welk een sterke stad de strijdbare Romeinen veroverd hadden'.

Prachtig

Zo zou uit dit prachtige boek veel meer te citeren zijn. Allerlei 'heilige plaatsen' passeren de revue, die voor ons niet de heiligheid hebben, die bijvoorbeeld de Rooms-Katholieke Kerk eraan geeft. Ook in de tijd van dr. Dapper waren die heiligdommen er al. Later zijn er nog andere bijgekomen. Dapper beschrijft er vele van zoals we ze ook vandaag nog herkennen.

Maar verder wordt veel bijbelse geschiedenis nader ontsloten en dichterbij gebracht. Het was van Uitgeverij Van Wijnen een goede greep dit boek opnieuw uit te geven. 'De Schrift vereert en verheerlijkt de stad Jeruzalem met verscheidene lofredenen, eertytelen, toenamen en eigenschappen: liefelijk en sierlijk, welgebouwd, zeer sterk en een poorte der volkeren', zo schrijft dr. Dapper. We moeten de 'heerlijkheid' van het concrete Jeruzalem bepaald relativeren. Hij is hier niet! En nam het uiterlijk in Jeruzalemeen stad als andere. Maar de geschiedenis van de stad is indrukwekkend. En de Schrift spreekt ook over het toekomstige Jeruzalem, waarbij de poorten van de stad worden genoemd.

Jeruzalem is echter daarom 'hart van de wereldgeschiedenis' omdat het Kruis het hart van de geschiedenis was.

Bij 3000 jaar Jeruzalem is dit boek een waardige en voorname uitgave.

N.a.v. dr. O. Dapper 'Naukeurige Beschryving Van gantsch Syrië, en Palestyn of Heilige Lant'. In Icunstleer ƒ 450, - , in leder ƒ 750, - , Uitgave Van Wijnen, Franeker.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen