Impressie van de triosynode

De laatstgehouden triosynode (van 2-3 mei in 'de Blije Werelt' te Lunteren) werd gekenmerkt door een informatiegolf. De synodeleden van de Hervormde, Gereformeerde en Evangelisch-Lutherse Kerken ontvingen informatie over de kerk in de grote steden, inlichtingen m.b.t. de centrale huisvesting en de verdere voortgang van Samen op Weg en er volgde een presentatie van de ordinanties bij de concept-kerkorde van de VPKN. Het kan geen verwondering wekken bij zo'n stortvloed van gegevens, dat op de vergadering een zekere matheid te bespeuren viel. Het SoW-schip heeft weliswaar in maart de ankers gelicht, maar in Lunteren wilden de zeilen niet echt bollen.

Centrale huisvesting

Donderdagavond stond de plaats van het landelijk dienstencentrum Samen op Weg centraal. Om de samenwerkende bureaus van de drie kerken te huisvesten wordt al langere tijd gezocht naar een geschikte locatie. De werkgroep landelijke huisvesting kwam met een voorstel tot vestiging op het terrein van het voormalige Militair Hospitaal in Utrecht-West. De onderbouwing van dit voorstel lokte heel wat kritische vragen uit, met name over de financiering. Uit gereformeerde (oud. mevr. Dolstra-Muggen) en hervormde hoek (ds. B. J. van Vreeswijk) werden ernstige twijfels geuit of het uitgangspunt van budgetneutraliteit op langere termijn overeind kan blijven. Leert de ervaring (bijv. bij de Stopera) niet dat geraamde kosten meestal hoger uitvallen? Adviseur ds. C. Pieren vroeg zich af of er nog wel genoeg geld beschikbaar zal zijn voor de zending. Uiteindelijk kregen de moderamina groen licht om de plannen voor de locatie in Utrecht verder uit te werken. De financiële organen van de drie kerken werden gemachtigd om verplichtingen aan te gaan met betrekking tot de voorbereiding van de verwerving van terreinen, (de cursivering is een aanscherping van het eerdere besluitvoorstel).

Grote steden

'Blijven geloven in de stad; gaan waar een weg is' zo luidt de titel van het rapport waarin een beeld wordt gegeven van kerkewerk in de grote steden. De landelijke organen van de kerken wilden op deze wijze laten zien dat 'plaatselijke kerken en gemeenten en aanverwante groepen in getuigenis en dienst heel inspirerend bezig zijn met de uitdaging van de stad'. Daartoe bevat het rapport portretten van zeven gemeenten, die in de stad present zijn (o.a. de Nassaukerk in Amsterdam, de SoW-gemeente Tuindorp, Wittevrouwen in Utrecht en de Stichting Oecumenische Vieringen in Groningen). De secularisatie mag dan hard hebben toegeslagen in de grote steden, toch zien we binnen de kerken in de stad een onstuimige groei van vooral kleinschalige 'broedplaatsen van creativiteit' aldus de opstellers van het rapport.

De teneur van het rapport is daarmee gegeven. Tegenover alle malaiseverhalen die rondspoken over de kerk in de stad, nu eens een ander geluid! Op zichzelf is zo'n aanvulling op de bestaande beeldvorming zinvol. Het is eenzijdig om te menen dat kerk-zijn in de stad alleen maar teruggang en treurnis betekent. Aan de andere kant: wanneer een rapport zo vol staat met activiteiten en uitroeptekens valt het niet mee om daar nog enkele vraagtekens bij te plaatsen. Al spoedig zou het er op kunnen gaan lijken dat de moeilijke positie van de kerk in de stad niet serieus genomen wordt.

Toch werden er bij dit rapport enkele kanttekeningen geplaatst waarvan ik er twee doorgeef. Ds. H. E. J. van der Laan uit 's-Gravenzande vroeg zich af hoe het met de communicatie van het Evangelie is gesteld. In alle activiteiten die in de stad plaatsvinden was hij benieuwd naar het eigene van de kerk. Wij geloven niet in de stad, maar wij geloven in Jezus Christus, die ook in de stad wordt beleden.

Voorts werd door verschillende synode-afgevaardigden aandacht gevraagd voor de 'gewone kerkleden'. De aandacht voor kleinschalig en nieuw kerkewerk is prima, maar er zijn toch ook traditionelere gemeentes in de stad die geen inloophuis (o.i.d.) hebben en moeilijk het hoofd boven water kunnen houden? En hoe zit het met de kerkelijke presentie in uitgestrekte nieuwbouwwijken.

Al met al werd opnieuw duidelijk dat de plaats van de kerk in de stad niet eenvoudig is. Prof. K. A. Schippers merkte in een slotbeschouwing op dat de vanzelfsprekendheid van het christelijk geloof in de grote steden voorbij is. 'Het gaat nu veel meer om kleine actieve kernen van waaruit het Evangelie kan worden verkondigd en het gesprek gevoerd.' In dat verband wees deze spreker ook op het belang van het gebed.

Ordinanties

De meeste tijd werd in Lunteren uitgetrokken voor de presentatie van en toelichting op de ordinanties bij de concept-kerkorde van de VPKN. Een boekwerk van 114 pagina's (dat overigens bij het dienstencentrum van de GKN in Leusden ook op floppy beschikbaar komt).

Ds. B. Wallet en drs. L. C. van Drimmelen (respectievelijk voorzitter en secretaris van de werkgroep kerkorde) hielden een inleiding. Nu de kerkorde in eerste lezing door de verschillende synodes is aanvaard komen de praktische uitwerkingen hiervan aan de orde. Dit betekent voor de synodeleden extra huiswerk. Alle synode-afgevaardigden zijn ingedeeld in commissies van voorbereiding van ongeveer 25 personen. Daar worden de verschillende ordinanties en eventuele amendementen besproken. De resultaten van de commissiewerkzaamheden zullen vervolgens in januari 1997 op een driedaagse trio-synode in eerste lezing worden behandeld.

Ds. Wallet stelde in zijn inleiding dat wat de werkgroep kerkorde betreft er op dit moment geen reden is om op grond van de consideraties van de verschillende classes wijzigmgen te verwachten in de tekst van de ontwerp-ordinanties. Als voorbeelden noemde hij de naam van de kerk die wat de werkgroep betreft VPKN kan blijven. Met betrekking tot de plaats van het huwelijk wacht de werkgroep de uitkomsten af van de studiecommissie die daarover in de zomer zal rapporteren. In verband met de Leuenberger Konkordie (LK) merkte Wallet op dat de LK van belang is voor de samenbinding en het gesprek tussen de Lutherse en Gereformeerde tradities. 'Uit het opnemen van Leuenberg blijkt dat we de belijdenis niet als museumstuk zien.' Voor de behandeling van de kerkorde in tweede lezing stelt de werkgroep wel enkele wijzigingen voor, onder meer ten aanzien van het genadeverbond en het artikel over Kerk en Israël.

Het voert te ver om alle opmerkingen die in het kader van 'algemene beschouwingen' over de ordinanties werden gemaakt hier te herhalen. Wel wil ik er enkele noemen.

Van Lutherse zijde (mr. H. Leker) werd zorg geuit over een vervluchtiging van Lutherse elementen in de VPKN. Ds. Wallet stelde daar tegenover dat de Lutherse gemeenten geen kerkje in de kerk mogen gaan vormen. Bovendien kan het in de nieuwe situatie niet gaan om federatie.

Oud. J. van Heijst (Bunnik) stelde aan de hervormde synodevoorzitter ds. Beekman de vraag hoe hij concretisering ziet van het advies van de (hervormde) KOA 'om meer ruimte te creëren om eigen vormen van kerkelijk leven voort te zetten binnen het gezamenlijke kerk-zijn'. Ds. Beekman antwoordde hem dat hij persoonlijk aan dit advies hecht, maar dat invulling van dit advies een zaak is van de vergadering.

Dr. L. J. Koffeman (geref. kerkrechtadviseur) stelde vast dat er voor gereformeerden in de nieuwe kerk heel veel gaat veranderen. De zelfstandigheid van de plaatselijke kerk wordt prijsgegeven voor een hecht gestructureerde landelijke kerk. Uit de bereidheid van de gereformeerden om deze ingrijpende veranderingen door de voeren mag echter niet geconcludeerd worden dat de Gereformeerde Kerken kerkelijk failliet zijn. Verder legde Koffeman de vinger bij de zijns inziens te grote bevoegdheden die de kleine synode krijgt in de ontwerp-ordinanties.

Ds. J. Brezet ('s Heer Hendrikskinderen) miste in de ordinanties de basisvoorwaarden voor besluitvorming op kerkelijke vergaderingen. Ter bescherming van minderheden vroeg hij aandacht voor zaken als de wijze van stemmen en het quorum.

Ds. B. J. van Vreeswijk (Veenendaal) vroeg ds. Wallet op welke wijze de werkgroep kerkorde door middel van deze ordinanties (en de gegeven toelichting) dacht bij te dragen aan de noodzakelijke draagvlakvergroting voor SoW. Hierop antwoordde ds. Wallet dat hij de vraag kent maar eerst het nadere advies van de KOA wil afwachten.

Ds. G. Th. Vollebregt (Sassenheim) verwachtte o.a. dat met deze ordinanties ongetwijfeld een zorgvuldige en ordelijke kerkstructuur het licht zal zien, waarin iedereen (net als nu in de Hervormde Kerk) langs elkaar heen kan leven. Het geloofsgesprek wordt in de kerk gemist.

Met de opmerkingen van ds. Vollebregt wil ik deze impressie afsluiten. Het is naar ik meen goed gereformeerd om geen tegenstelling te maken tussen de regels van een kerkorde/ordinanties en het werk van de Heilige Geest. Kerk en organisatie sluiten elkaar niet uit maar veeleer in (vgl. 1 Kor. 14 : 40). Anderzijds moeten we beseffen dat de kerkorde — en de daarbij behorende regelingen — geen handleiding voor vernieuwing vormen. Wat dat betreft zijn we als kerk aangewezen op het werk van de Heilige Geest, van Wie we belijden dat Hij Heere is en levend maakt. En dan zal het wel niet zonder bedoeling zijn als we in deze dagen lezen hoe de smalle gemeente van Jeruzalem na de hemelvaart van Christus eendrachtig volhardde in bidden en smeken (Hand. 1 : 14).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen