Boekbespreking

Na de bekende series De prediking van het Oude Testament en De prediking van het Nieuwe Testament start Uitgeverij Callenbach een nieuwe reeks commentaren onder de naam Verklaring van de Hebreeuwse Bijbel. Vergeleken met De prediking van het Oude Testament kunnen we deze bijbelverklaring typeren met twee woorden: beperking en verdieping. Uitgangspunt is de gegeven tekst. Mogelijke ontwikkelingen die aan de totstandkoming van de tekst in zijn definitieve vorm zijn voorafgegaan, blijven buiten beschouwing. Wij herkennen in deze aanpak verwantschap met de Amsterdamse school. Deze wijze van benadering heeft onze hartelijke sympathie. Want wij die in de gereformeerde traditie willen staan hebben eerbied voor de canonieke vorm waarin de Schriften ons zijn overgeleverd. Juist die beperking van de gegeven tekst leidt tot verdieping. Het gaat om wat er staat. De werkwijze van de auteur is als volgt: afgrenzing van de uit te leggen pericoop op grond van de gegevens die de tekst zelf aanreikt, het opsporen van de 'plot' van het verhaal (de opeenvolging van de gebeurtenissen waarin vaak het piramide-patroon herkenbaar is) en de verdeling in afzonderlijke scenes. Sommige verhalen hebben een 'gemeenschappelijke plot-structuur', bijvoorbeeld de bedreiging van de aartsmoeder: Sara in Egypte. Sara in Gerar en Rebekka in Gerar (9). Door het herhalen van zinnen of zinswendingen worden verhalen met elkaar in verband gebracht. Dat leidt tot verrassende ontdekkingen. Er is zegen voor Adam en er is - wéér - zegen voor Abram (16). De zeldzame formulering 'ga-gij' verbindt Genesis 12 met Genesis 22: het gaan van Abram uit het land Haran krijgt als climax het gaan van Abram naar het land Moria (248). Lot wordt in Genesis getekend als de tegenhanger van Noach (219-221, 224). Veel aandacht wordt ook besteed aan tijd ('de vertelde tijd') en plaats van handeling en de functie van de getallen en letters. Wat dit laatste betreft, in het Hebreeuws worden cijfers en getallen weergegeven door letters. Daarmee is het gebruik van Romeinse cijfers te vergelijken bij ons.

Nog enkele bijzonderheden. Professor Jagersma vat de zonen van God uit Genesis 6 op als koningen. Zij worden namelijk de 'geweldigen' genoemd, 'mannen van naam'. Ze blijven echter naamloos. Dat staat in scherp contrast met de lijst namen in het voorafgaande hoofdstuk (84v.). Interessant is ook de uitleg van Genesis 13. Abram zegt tot Lot: 'Is niet het ganse land voor uw aangezicht? Scheid u toch van mij; zo gij de linkerhand kiest, zo zal ik ter rechterhand gaan; en zo gij de rechterhand, zo zal ik ter linkerhand gaan'. Bij het bepalen van onze positie maken wij gebruik van het kompas. Wij richten ons op het Noorden en dan is 'links' het Westen en 'rechts' het Oosten. Maar in die oude tijd was het 'oriëntatie'-punt de 'Oriënt', de opgaande zon, het Oosten. 'Links' is dan het Noorden en 'rechts' het Zuiden. Abram wil het '(beloofde) land' verdelen. Lot gaat daar niet op in. Hij kiest voor het Zuidoosten en verlaat het 'land' (162). In Genesis 19 is geen sprake van homoseksualiteit maar meer in het algemeen van verkrachting 'in de zin van een zich met het allergrofste geweld vergrijpen aan onbekende vreemdelingen; De hele bevolking, dus ook de vrouwen en kinderen, doen eraan mee. Van zo'n afschuwelijk misdrijf horen we ook in Richteren 19 (217). De indeling van het boek Genesis laat de schrijver bepalen door de toledot-opschriften. Het woord toledot betekent 'verwekkingen' (Statenvertaling: 'geboorten') (11-13). Daarin volgt hij de Amsterdamse school. Het is dan wel noodzakelijk Genesis 2 vers 4a bij wijze van uitzondering op te vatten als een onderschrift. Ik zou de opvatting van dit versdeel als opschrift boven Genesis 2 vers 4b tot het slot van hoofdstuk 4 toch wel als een reële mogelijkheid willen openhouden. Hier wordt namelijk voor het eerst de naam HEERE gebruikt. Dit is het begin van de verbondsgeschiedenis. Zij voltrekt zich op de aarde. Daarom wordt ook de volgorde hemel-aarde veranderd in aarde-hemel.

Professor Jagersma dateert het boek Genesis in de joodse ballingschap (12). Abram is een vreemdeling in een vreemd land precies als de joden in Babel (159). Het exil dient dus als referentiekader voor de eerste lezers. Deze stelling is arbitrair. Hoe vaak zijn in de loop van de geschiedenis Israëlieten gedeporteerd. De dichter van Psalm 119 weet zich in eigen land een vreemdehng op aarde (Ps. 119 : 19).

De opzet van deze commentarenreeks voorziet in een groeiende behoefte. Steeds meer gemeenteleden maken kennis met het Hebreeuws. Zij volgen een cursus of hebben een reis naar Israël gemaakt. De vraag naar wat staat geschreven wordt steeds vaker gehoord. In deze uitgave zijn de Hebreeuwse woorden op eenvoudige wijze getranscribeerd. Het kost dus niet zoveel moeite de oorspronkelijke tekst met zijn zeggingskracht zeer nabij te komen. Jammer dat in de verklaring van de transcriptie de harde en zachte b, k, p enf met elkaar zijn verwisseld (4). Dat kan in een volgende druk worden hersteld.

Wij feliciteren redactie en uitgever met dit initiatief. Het werk is fraai uitgegeven en naar verhouding laag geprijsd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen