De klant koning?

Inzake de perforatie van gemeentegrenzen nam de hervormde synode met algemene stemmen een motie aan van ds. W. P. van der Aa, die we hier laten volgen. In bijgaand artikel is een nadere toelichting geplaatst van zijn hand.
Red.
De synode, overwegend:
a. dat er in meerdere classicale vergaderingen grote onduidelijkheid bestaat en intense zorg leeft over een van de criteria, nl. Die betreffende het verschil in modaliteit,

b. dat de zorgen hieromtrent het geheel der kerk raken, met name in haar onderlinge cohesie, solidariteit en kerkelijk denken

c. dat het advies van de KOA wel een richting wijst, maar geen invulling geeft

d. dat de invulling van de begrippen 'benadering' en 'geloofsbeleving' en 'nuanceringen binnen een bepaalde modaliteit' (in advies en voorstel) vragen oproept en om helderheid vraagt in concreto

e. dat voor de in te stellen provinciale commissies duidelijkheid dringend gewenst is, met het oog op eenstemmigheid en afstemming in alle provincies en met het oog op een zuivere kerkelijke rechtsgang indien bezwaren en geschillen optreden

besluit:
1. Het moderamen op te dragen een commissie in te stellen die de opdracht krijgt het advies van de KOA op het in de overwegingen gestelde nader uit te werken en in te vullen en het resultaat van haar beraadslagingen zo spoedig mogelijk voor te leggen aan de synode.

2. Deze commissie krijgt tevens de opdracht helder te maken wat men verstaat onder
nuanceringen binnen een bepaalde modaliteit wat betreft criteria en toepassing.
 

De wijziging die door de laatste hervormde synode terzake van ordinantie 2-1 en 2-10 is vastgesteld, betreft een vereenvoudiging in de regelgeving rondom perforatie van gemeentegrenzen. Om de diverse provinciale bureaus van werkdruk te ontlasten wordt het mogelijk en is het wenselijk een provinciale commissie van vrijwilligers in te stellen die de aanmeldingen van gemeenteleden die verzoeken tot overschrijving naar een andere (wijk)gemeente te behandelen en af te handelen. (Het breed moderamen van een PKV kan deze bevoegdheid ook aan zichzelf toebedelen.) Dit was nodig gezien de vele aanvragen.

Eén en andermaal heeft de synode echter benadrukt, dat er wel bepaalde voorwaarden, criteria, gehanteerd dienen te worden in dezen. Ze heten 'redenen van pastorale aard' en 'van verschil in modaliteit'. De synode hecht aan het hervormd denken, dat de kerk één is en heel is in al haar geledingen en 'onderdelen'. De praktijk wijst uit, dat velen reizen en trekken volgens het principe van vraag en aanbod, 'de klant is koning'. Eén schaap over de dam, doet velen volgen. De provinciale vergaderingen kregen de meest wonderlijke redenen om te perforeren; de kerkenraden werden geconfronteerd met zeer uiteenlopende redenen en gaven diverse en tegengestelde adviezen, op grond waarvan de verschillende provincies weer verschillende, soms tegengestelde, besluiten namen. Het is ze vaak niet kwalijk te nemen, immers wie wil een lidmaat in zijn beleving en benadering aantasten, al gaat het bij wijze van spreken maar om 'accenten' in de prediking, tempo van zingen, wat er gezongen wordt enz.

Eén en andermaal is geprotesteerd tegen deze heil-loze en geest-loze, onzalige, praktijk. Praktisch ging en gaat het om niet meer en minder dan het 'recht' op actief en passief kiesrecht. In de praktijk was en is al het overige mogelijk, tot en met de geldstromen toe. Zelfs rondom het kiesrecht waren en zijn uitzonderingsbepalingen (dispensatie) voor handen! Geestelijk gaat het om oneindig veel meer. Om de voor de gehele en ene Nederlandse Hervormde Kerk geldende grondslag krachtens haar kerkorde. Om het ene, gereformeerde belijden, in gemeenschap met de belijdenis der vaderen, zo dat heet. Dynamisch genoemd, rekkelijk ingedacht en uitgevoerd, maar toch... Het standpunt, meerder malen ook in dit blad en onder ons gedeeld in dezen luidde en luidt onverkort: (zo mogelijk) neen!

Nu de praktijk, tot beschamens toe ook onder ons, anders uitwijst, mag de vereenvoudiging van regelgeving, niet leiden tot vereenvoudiging van de zaak zelf. Omwille van het principe: de Kerk van Jezus Christus, waarvan wij (mede) openbaring zijn, mag niet gedeeld worden. Zij zal al het hare doen om het gedrag van de klant binnen kerkelijke grenzen te houden. Immers, niet het gemeentelid is koning. Hij is Koning. Noodsituaties, pastoraal en modalitair, dienen als uitzondering de regel te bevestigen: je bent hervormd, waar je woont, waar je verkoos (NB) te wonen. Onze woonkeuze dient in afhankelijkheid te geschieden van Gods keuze. En die ligt niet in onze handen... Het is schrijnend te bemerken, dat binnen onze modaliteit zich stromingen ontwikkelen, die zich vervolgens weer als vereniging, als sub-modaliteit met eigen vermeende rechten en plichten, gaan gedragen. Overigens is dit eigen aan de hele breedte der kerk, ook al heeft ze geen verenigingsvorm in de zin van een modaliteit.

Dat de synode nochtans blijft hechten aan de criteria, krachtens haar besluiten in 1995, is een goede zaak. Hoewel met een tussenoplossing vaak niemand blij is, is het dan van groot belang, dat de afspraken daaromtrent helder blijven en toegepast worden. Aan het laatste schort het nogal eens, verschillend per provincie. Van een inhoudelijke toetsing was vaak, simpelweg vanwege de werkdruk, geen sprake. In de gevallen dat dat wel zo was leidde het nogal eens tot een procedure bij bezwaren en geschillen. Deze procedure heeft een eerste aanzet gegeven om helderheid te verschaffen in de onderhavige kwestie.

Dan luidt het dat het dient te gaan inzake modalitaire verschillen: 'om essentiële verschillen in benadering ten aanzien van diverse fundamentele punten van geloofsbeleving'. En dan heet het tegelijk in het advies van de KOA dat: 'de regeling inzake perforatie niet kan worden toegepast in die gevallen, waarin tussen de beide betrokken (wijk)gemeenten sprake is van nuanceringen binnen een bepaalde modaliteit' . Dit roept zoveel vragen op - Wat is een modaliteit? Wat is benadering? Wat is geloofsbeleving? Wat zijn nuanceringen binnen een modaliteit? - dat de synode het aan zichzelf en haar eisen verplicht is, hier helderheid in te verschaffen. Voor een goede inhoudelijke toetsing en voor een zuivere (eventuele) kerkelijke rechtsgang. Daarmee mag zij de provincie en haar commissies niet belasten zonder heldere uitgangspunten. Anders blijft een ieder toch doen wat goed is/lijkt in eigen oog. Laat daarbij altijd bedacht worden, dat perforatie geen recht is, maar een mogelijkheid in handen van ambtelijke verantwoordelijkheid.

Intussen nemen gedane zaken geen keer. Eenmaal geperforeerde gemeenteleden, en eventueel daarover gedane uitspraken in kerkrechtelijke zin zijn onomkeerbaar. Om echter het uiterste te bieden aan helderheid en om te voorkomen dat we nog verder in kerkelijke verdeeldheid geraken omdat de klant koning lijkt, diende ik mijn motie in. De synode heeft deze aanvaard. Een moeilijke klus voor de commissie, met vele en diepe vragen. Maar een synode die aan kerkelijk denken hecht en daarom criteria bepaalt en vasthoudt is het aan zichzelf verplicht om het op zijn minst te wagen hierin een stap voorwaarts te zetten. Voorwaarts wat mij betreft in de richting van Eén Koning, in alle hervormde gemeenten, in bereidheid om elkander te aanvaarden, in gewilligheid omwille van 'de Heer en Zijn leer' te lijden aan de sfeer. Daartoe dient helderheid te komen, opdat we niet nog verder verdeeld raken. Een principieel modaliteiten-gesprek, tussen de diverse modaliteiten en binnen de modaliteiten, met een praktische toepassing voor iedere gemeente. Het raakt dan uiteindelijk mensen, lidmaten van de Hervormde Kerk. Ons allen. Om de nood van de perforatiemogelijkheid in echte zin voor ogen te krijgen en om veel (onnodig) perforatieleed te verzachten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen