Torenspitsen-gemeenteflitsen

EST EN METEREN

Twee gemeenten in de Betuwe die aan elkaar verbonden zijn. Est behoort tot de burgerlijke gemeente Neerijnen en Meteren tot Geldermalsen. Wordt het beeld van de eerste gemeente bepaald door de Waal, voor de andere gemeente is de Linge beeldbepalend. Volgens ds. G. Hamoen, in zijn boek '350 jaar Meteren en Est', stamt de naam Meteren van Medua wat weidegronden betekent. Est stamt van Es dat hooggelegen gronden zijn. Beide dorpen hebben veel gemeen.

Meteren is het enige dorp van Geldermalsen dat niet aan een rivier ligt zo ook Est voor Neerijnen. Sinds 1942 zijn de hervormde gemeenten Est en Meteren weer met elkaar verbonden. De eerste verbinding tussen deze gemeenten heeft geduurd van 1620 tot 1746.

In deze periode hebben acht predikanten de gecombineerde gemeenten gediend. Opvallend is dat een aantal predikanten lang verbonden is gebleven aan Est en Meteren. Bleef de eerste predikant Gibbo Theodori slechts één jaar in Est en Meteren, de tweede predikant, op eigen verzoek beroepen, was de 39-jarige Matthias Walteri, die 42 jaar, tot zijn 82e jaar de gemeente gediend heeft. De eerste combinatie heeft, zoals geschreven, 126 jaar geduurd. Met het overlijden van de achtste predikant Tieleman Abbingh begon een vacaturetijd, die zou duren tot 1748. Bij het zoeken naar een nieuwe predikant voor de combinatie hadden dhr. Van Est en dhr. Van Meteren om beurten het recht van collatie. In 1746 was dit recht voorbehouden aan dhr. Van Meteren, echter de kandidaat, die hij genomineerd had kon geen goedkeuring krijgen van dhr. Van Est. Dit meningsverschil heeft ertoe geleid dat in 1748 de combinatie ontbonden werd en beide gemeenten een eigen predikant kregen.

Tussen 1748 en 1940 hebben twintig predikanten Meteren gediend en 24 predikanten de hervormde gemeente Est. Door het overlijden van ds. Izak Abram Haag, kwam op 12 december 1940 plotseling een eind aan 42 jaar dienst. Voor Est bestond er toen al een twee jaar durende vacature door het emeritaat van dr. Geerard Smit. Ds. Smit is tevens de laatste predikant geweest die in de pastorie in Est gewoond heeft. Opvallend is voor Est en Meteren dat zij in de periode van 1900 tot de 2e Wereldoorlog, in tegenstelling tot veel buurgemeenten, geen vacatures gekend hebben. De beide gemeenten.zijn door de moeilijke financiële positie weer tot elkaar gekomen en hebben in 1942 hun eerste gezamenlijke predikant in de persoon van ds. F. J. Sinke mogen begroeten. De predikanten die Est & Meteren sinds 1942 gediend hebben zijn:1942-1947 ds. F. J. Sinke; 1950-1956 ds. C. J. van de Broek; 1956-1964 ds. A. J. Mulder; 1964-1969 ds. G. Hamoen; 1970-1976 ds. L. Westland; 1976-1980 ds. R. van Laar; 1981-1986 ds. H. M. Klaassen; 1987-1991 ds. H. Klink; 1992-heden ds. G. H. Nijland.

Van deze predikanten heeft ds. Mulder op 11 augustus 1996 samen met de hervormde gemeenten van Est en Meteren zijn 40-jarig ambtsjubileum gevierd omdat hij in Est en Meteren, op 12 augustus 1956, als kandidaat bevestigd is tot predikant.

In 1996 is eveneens herdacht dat in 1896 de zondagsschool van Est is opgericht. Na een vacaturetijd van zeven jaar wordt op 12 januari 1896 ds. Ernst Janzen bevestigd. Deze ds. Janzen heeft in de korte periode dat hij Est als predikant gediend heeft veel gedaan voor de gemeente van Est. Een van deze zaken is de oprichting van de zondagsschool 'Het Mosterdzaadje'. Ds. Janzen trof bij zijn komst niet alleen een vervallen pastorie aan, maar ook een gemeente die sterk in verval was. Maar ds. Janzen heeft nog tijdens zijn leven zegen op zijn arbeid mogen zien toen de gemeente weer opbloeide.

De beide hervormde gemeenten zijn nu al weer ruim 50 jaar aan elkaar verbonden door een gecombineerde predikantsplaats. Beide gemeenten hebben een eigen kerkgebouw, een eigen pastorie en ook een afzonderlijke kerkenraad. De huidige kerk van Est is een kleine zaalkerk, waarschijnlijk uit 1747 (de klok in de toren is in 1747 door Johannes Specht uit Rotterdam gegoten) met een kleine daktoren. Het plafond is afgewerkt met een tongewelf. Aangenomen mag worden dat deze kerk gebouwd is omdat Est niet meer samen zou gaan met Meteren. Van dhr. Van Est en dhr. J. J. Timmers is een grafmonument in de kerk aanwezig. Dhr. Timmers is in 1764 overleden. Het orgel, een geschenk van dhr. J. J. Timmers, is in 1764 gebouwd door M. de Crane. Dit orgel is in 1993 grondig gerestaureerd. De kerk van Est beschikt nog over een gave en complete inrichting. De pastorie in Est wordt sinds het vertrek van ds. Smit niet meer bewoond door de dienende predikant.

Ds. Sinke en ds. Van de Broek hebben de oude pastorie, die gebouwd is in 1852, aan de Schoolstraat in Meteren nog bewoond. Voor ds. Mulder is de nieuwe pastorie aan de Dorpsstraat gebouwd, waar nu ook ds. G. H. Nijland woont. Tegenover de pastorie staat de hervormde kerk van Meteren. Mogelijk stamt het oudste gedeelte van deze kerk al uit de veertiende eeuw. Het kerkgebouw bestaat uit een eenbeukig schip met daarvoor een vierkante toren. In de trap van deze toren staat het jaartal 1656. De klok is in 1609 door Hans Falck uit Neurenberg gegoten. Het koor stamt in zijn huidige vorm uit 1837. De preekstoel in de kerk is in 1748 door Johan Aansorgh uit Zaltbommel gemaakt en hét orgel is in 1875 gebouwd door K. M. van Puffelen uit Zaltbommel. Waarschijnlijk is het interieur, als gevolg van het aanbrengen van dit orgel, gemoderniseerd. Maar de preekstoel (1748) en de heerlijkheidsbank (ca. 1720) zijn nog in de kerk aanwezig. Naast de kerk is het nieuwe verenigingsgebouw 'De Rank' gebouwd, dat in het voorjaar van 1995 in gebruik is genomen.

Tijdens de zondagse eredienst gaat de predikant wisselend in de ochtend-of avonddienst voor. In Est is er, behalve in juli en augustus, 's morgens een gastpredikant als de eigen predikant in Meteren voorgaat. Het verenigingsleven is deels apart en deels gecombineerd. Veel nadruk wordt gelegd op de verbondenheid. Ook als gemeente met zijn niet (meer) kerkelijke medebewoners. De verbondenheid van twee gemeenten in de dienst van de Heere. En ook de verbondenheid met andere gemeenten in Nederland of op het zendingsveld. In deze verbondenheid mogen de gemeenten zich verheugen op een trouwe groep kerkgangers die onder het Woord en door het Woord gesterkt mag worden. Als laatste mag nog genoemd worden dat bij beide kerken een zogenaamde vloedberg aanwezig is. In het verleden een punt om naar toe te vluchten in tijden van watersnood. Door de dijkverbetering zijn deze vloedbergen waarschijnlijk overbodig geworden. Maar zij mogen de geestelijke 'Vloedberg' symboliseren. Het is onze bede dat velen deze Vloedberg mogen vinden.

Ruim 375 jaar hervormd Est en Meteren, ondanks het vele 'mensenwerk' mocht en mag boven al dit mensenwerk het Godswerk ervaren worden. Het duidelijkste bewijs daarvan is dat ook nu nog de erediensten in Est en Meteren gevierd mogen worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen