Willow Creek in Nederland

Ds. C. van Andel: We moeten de grondelementen van de gemeente helder hebben

De bediening van het hart, bewogenheid met buitenkerkelijken, geestelijk leiderschap en drame in de eredienst zijn aspecten van de Willow Creekgemeente. Ds. C. van Amstel kwam in Chicago, zag 'en werd diep geraakt. God zocht mij op, maar heeft ook plaats in Zijn hart voor alle verlorenen' . In gesprek met een predikant die 'lyrisch over de gemeente is'.

Wat gaat een goed opgeleide en in de praktijk geschoolde predikant toch in Willow Creek doen?

'Ik heb daartoe niet zelf het initiatief genomen. In oktober 1993 kreeg ik via de stichting Logos de mogelijkheid gratis met deze gemeente in Chicago kennis te maken. Ik ging vanwege het vele wat op het gebied van gemeenteopbouw uit Amerika is overgewaaid, met wat anti-Amerikaanse gevoelens op weg. Bij de voorbereidingwas me gezegd dat het in Willow Creek om de bediening van het hart gaat. Dat raakte mij direct. Je kunt in een bepaalde periode in je leven erg aan zo'n ervaring toe zijn. Mijn aarzelingen waren na het horen van de eerste lezing echter verdwenen. Omdat de grondelementen van de Schrift en van het christelijk geloof aan de orde kwamen, werd ik er diep geraakt.

Velen richten zich vooral op de gebruikte methodieken, maar op zogenaamde maniertjes vlieg ik niet af. Het gaat mij om de bediening van het hart. De mens is van huis uit verloren, maar God heeft een hart voor verlorenen. Dat is pure genade. Wij zingen over de vrije gunst die eeuwig Hém bewoog. God zocht mij op, maar heeft in Zijn hart ook plek voor al die andere mensen. En als verloren mensen Hem ter harte gaan, zullen ze ons dan niet ter harte gaan? Waar deze grondnoties van de Schrift aan de orde komen, spreek ik van bediening van het hart.'

Spreken we in de gereformeerde traditie niet meer over de bediening der verzoening?

'Daar denk ik ook zeker aan. Dat wij als verloren mensen God ter harte gaan, heeft met de verzoening te maken, maar het gaat verder terug. Het is een zaak van het hart dat God Zijn Zoon zond, dat de Heere Jezus tot het einde leed.'

Doel van de gemeente

'Sinds ik predikant ben, ben ik bezig met gemeenteopbouw, met als doel dat de gemeente er is voor onkerkelijken. Het doel van de gemeente ligt niet binnen maar buiten de deur. Dat zag ik in Willow Creek voor mijn ogen gebeuren. Dat is niet nieuw: de Heere heeft ons al 2000 jaar geleden die opdracht gegeven, maar het was wel nieuw hoe serieus dat daar genomen werd.

In het beleidsplan dat ik in 1990 voor onze gemeente schreef, is het gedeelte uit Filippensen 2 over de vernedering van de Heere Jezus aangehaald en dan staat er in vers 10 en 11: "opdat in de Naam van Jezus zich zou buigen alle knie van degenen die in de hemel, op de aarde en onder de aarde zijn, en alle tong zou belijden dat Jezus Christus de Heere zij tot heerlijkheid van God de Vader". Dat is het ultieme doel van de gemeente. Gemeenteopbouw, toerusting, verkondiging moeten de gemeente niet alleen in stand houden, maar moeten ertoe leiden dat degenen die verloren dreigen te gaan, gevonden worden.

Jezaker, het is Calvijns als je zegt dat de gemeente er is tot de eer van God. Dat zal waar zijn. Dat zie ik echter als het wezen van de 'gemeente. Maar met welk doel heeft God de gemeente op aarde gesteld en met welk doel heeft Christus Zijn Geest gegeven? Lees het slot van het Mattheüsevangelie. Hij is niet gekomen om rechtvaardigen te roepen, maar zondaars tot bekering. Hij kwam om het verlorene te redden. De gemeente van het Nieuwe Testament is Zijn vertegenwoordiging op aarde. Wat het doel was van Jezus' komst, is het nu van de gemeente. Na het aanhoren van de eerste lezing was ik allerlei belemmerende gevoelens kwijt. Ik kon tot me laten doordringen: Wat gebeurt hier? Wat voor geheim zit hierachter? Voor mij stond vast dat het niet ging om het toepassen van allerlei maniertjes, hoewel er planmatig goed over alles was nagedacht, maar dat alles erop gericht was buitenkerkelijken voor het Evangelie te winnen.'

Waar is nu de zorg voor de gemeenteleden die de Heere nog niet persoonlijk kennen? 'Dat is een discussie die gevoerd is en gevoerd wordt. Het is best een aardverschuiving als je zegt dat de gemeente er is voor de buitenkerkelijken. Dat geldt zeker in de stad, waar de overlevingsstrategie van de gemeente bijna een macht is. Alles wordt opgeofferd aan haar overleving: Hoe houden we wie we hebben? Een nog belangrijker vraag is echter: Hoe krijgen we terug wie we kwijt zijn?

Wie daarmee bezig gaat, kan niet zonder persoonlijke geloofsopbouw. Iemand die de stap zet om als evangelist de deuren langs te gaan, komt naar de gemeente terug om toegerust te worden. Als ik werk, krijg ik honger. Als ik als gemeente uitga, moet ik opgebouwd worden. Daarom is er toerusting, prediking, catechese en praktische vorming.'

Wijnstok

'Ik zeg niet dat we in de gereformeerdegezindte de Schrift verkeerd gelezen hebben - wat is er niet gedaan aan zending? - maar wel dat we bepaalde accenten onvoldoende gezien hebben. Tegelijk moet je constateren dat in veel gemeenten het apostolaat met het instellen van een commissie en het houden van een collecte afgedaan is of wordt. Evangelisatie is echter een zaak van de hele gemeente. Zij is evangelisatie. Voor mij is deze verandering in mijn denken geweldig bevrijdend geweest.

Van het begin van mijn predikant-zijn af ben ik al lyrisch over de gemeente. Wij hebben de Schriften veelal persoonlijk toegepast: het ging om de rechtvaardiging van de goddeloze, en dat is ook zo. Maar het kan tegelijk heel individualistisch maken. De gemeente is namelijk meer dan de optelsom van de gerechtvaardigden. Wat hebben we weinig werk gemaakt van de beloften die de Heere aan Zijn gemeente gegeven heeft.'

Speelt hier ook uw visie op de gemeente een rol: is ze de gelovige gemeente of zijn er ook mensen die Christus niet persoonlijk toebehoren?

'Ik ga niet met het schaartje door de gemeente heen wie er wel en niet bij hoort. De Schrift spreekt inderdaad over dode ranken aan de wijnstok, al zul je die in de stad niet bar veel hebben, want die zijn al lang vertrokken.

Meelopers zijn er in een volstrekt geseculariseerde situatie nauwelijks. Daarom ga ik uit van levende ranken aan de wijnstok. Iemand die zou evangeliseren zonder tot geloof gekomen te zijn, loopt onherroepelijk vast.'

In Willow Creek staat alles in dienst van dat grote doel verloren mensen met het Evangelie in aanraking te brengen. Het contact met onkerkelijken gebeurt via kleine groepen. Er is in het dagelijks leven omgang met hen: Ben je bereid om een jaar, desnoods je hele leven op te trekken met iemand die niet gelooft of heb je die al afgeschreven?

'In Willow Creek gelooft men dat bijbels onderricht verandering in de harten van de mensen teweegbreng. Toerusting vanuit de Schrift is het diepste geheim. Het gaat om bijbelgetrouw onderwijs. Is het niet onthutsend dat mensen die jarenlang onder de verkondiging zitten vaak nog zo weinig geestelijk inzicht hebben? '

Vertaalslag

'De vertaalslag naar onze situatie is het moeilijkste. Het is goed de gemeente van Willow Creek te zien, maar het is ook goed om haar aanpak te relativeren, je niet op aantallen te verkijken. Het gaat erom dat we de grondelementen van de gemeente helder hebben. We beseffen niet half hoe belangrijk de eenheid van de gemeente is, de verscheidenheid, de gaven en de ambten, de gemeenschap, de verkondiging, het gebed. We erkennen dat allemaal, maar het zou desondanks uniek zijn als de gemeente in een bidstond bij elkaar kwam. Waarom zijn daarvoor geen mensen te porren?

In Genesis 11 lezen we over de torenbouw van Babel. De mensen zijn één van taal en God zegt: Nu zal niets van hun streven onmogelijk zijn. Eenheid betekent kracht! In Johannes 17 bidt de Heere Jezus dat de Zijnen één zijn, opdat de wereld gelove. Als we dat echt tot ons laten doordringen, zien we dat we niet ongestraft met elkaar in de clinch kunnen liggen, want door ons gebrek aan eenheid gaan er mensen verloren!'

Welke plaats geeft u aan het gegeven dat de gemeente een gebroken gestalte kent?

'Ik neem de gebrokenheid van de schepping en van de gemeente ten volle serieus, maar het is onbestaanbaar dat als de Schrift zegt dat we elkander moeten vergeven, gelijk ook Christus ons vergeven heeft, als we delen in brood en wijn, we onverzoend met de ander leven. Zo zijn er honderd dingen die vanwege de gebrokenheid spelen. Toch moet de eenheid gefundeerd zijn in de Heere Jezus Christus. Ik verlang ernaar dat dat meer en meer gestalte krijgt. Als je ziet wat er in het Woord staat, kun je er niet meer omheen. Daarvoor hoeven we dan ook niet naar Willow Creek.'

Ds. W. J. Bouw, hervormd predikant te Utrecht, en u waren in Willow Creek. Is dat typerend of is wat voorgestaan wordt ook van toepassing in Stavenisse of Onstwedde?

'Ik heb er geen verklaring voor dat juist twee stadspredikanten dit bezoek brachten. Ik zeg niets ten nadele van mijn collega's op de Veluwe, maar ik denk dat zij wel meer kans lopen voorbij te gaan aan het feit dat de secularisatie ook onder hen aan de gang is. Ik weet niet of elke kerkenraad ziet dat de teruggang breed is. Het is de meest natuurlijke reactie het dan in het isolement te zoeken, maar in de stad kun je met een overlevingsstrategie niet uit de voeten. De kerken die zich aan de tijdgeest aanpasten, hebben het ook niet gered, zijn zo goed als leeg. Wij zijn verplicht om midden in deze stad te staan met het getuigenis van onze Heere Jezus Christus, in de volle zekerheid dat dat getuigenis ook nu nog harten verandert. Ook in deze post-christelijke tijd is er hoop voor de gemeente, als ze vasthoudt aan het Woord van God. Dat wordt ook in Willow Creek duidelijk bevestigd.'

Geestelijk vernieuwd

'In Willow Creek hoor je ook dat de kerk moet revitaliseren, maar wil je wel geloven dat ik met dat soort termen weinig kan? Ik weet dat de kerk hervormd is om hervormd te worden. Zeker moet de kerk geestelijk vernieuwd worden, maar daar is geen methode voor. Prof. Graafland zegt: "Zodra wij ons onze verlegenheid om een krachtige doorwerking van de Geest bewust worden en we verlangen naar een nieuwe uitstorting van Gods Geest, gaan we roepen tot God". Dat hebben we als kerken nodig. Zolang we de terugtocht nog aardig kunnen afdekken, dan zijn we niet zo verlegen. Maar het gaat niet goed, het gaat niet goed. Daarom zeg ik met de mensen uit Willow Creek: Zoek het in het Woord van God en in de kracht van de Heilige Geest. Dat is volop reformatorisch!

Je moet je niet verkijken op een stukje drama dat wordt opgevoerd, dat zijn bijkomstigheden. Het gaat om de hamvraag: Hoe sla je een brug naar mensen die geen antenne meer hebben voor Gods Woord? Dan heb je verschilende kloven te overbruggen, voordat die grote kloof er is: dat een mens voor het aangezicht van God staat.'

Goed drama kan het laatste zetje zijn om iemand tot geloof te brengen, zegt Willow Creek. Uw kanttekeningen?

'Ik acht het niet onmogelijk dat dat gebeurt. De Heere kan zoveel middelen gebruiken om de mens bij de Bijbel te brengen. Het drama in Willow Creek heeft wel kwaliteit. Het is een verwijzing naar het Woord. Met het oog op de "gewone" eredienst zal ik er niet direct voor pleiten, maar op een andere plek kan het wel. Ik kan me voorstellen dat er een soort laagdrempelige samenkomsten zijn, waarin drama een rol speelt, met een toegespitste boodschap voor mensen die nog een heel eind te gaan hebben. Onze evangelist krijgt contact met mensen die echt helemaal niets weten! Voor hen is een kerkdienst een behoorlijke brug te ver, hoewel niet onmogelijk, want de Heere kan door Zijn Woord en Geest ook in gewone kerkdiensten wonderen doen. Dat mogen we verwachten.'

Hde eigentijds mag het taalgebruik zijn? Kunt u een preek beginnen met de vraag: Wat zou Jezus zeggen tegen Louis van Gaal?

'Ik weet niet of je dan bij de leefwereld van de mensen aansluit, want het veronderstelt dat de hoorder weet wie Jezus is. Wie Louis van Gaal, de trainer van Ajax, is, weet men wel, maar van Jezus hebben veel Amsterdammers nooit gehoord. Wat ik in de prediking graag wil - en dat is ook mijn gebed - is spreken op het niveau van het hart. Laten we als voorgangers authentiek zijn, echt zijn. De gemeente heeft behoefte aan bevindelijke preken. Vertel op de kansel maar eens wat God gedaan heeft aan jouw geest. Ik ben ervan overtuigd dat de Heere dat gebruiken wil.'

Ds. A. Beens is 'in een bepaald opzicht gelukkig met zaken waarin aandacht wordt gevraagd voor de werfkracht van de christelijke gemeente op buitenstaanders. Te zeer is dit onderwerp onder ons buiten beeld'. Toch toont de predikant uit Urk zich ten opzichte van Willow Creek gereserveerd, zacht gezegd. AI staat de intentie van degenen die er een motorfunctie hebben voor hem buiten kijf, vraagt ds. Beens: 'Wie garandeert me dat dit niet het zoveelste met veel tamtam gepresenteerd Amerikanistisch religieus gedoente is? Ik besef dat ik me na wellicht wat door de buitenkant der dingen laat leiden. Ik heb niets tegen een "bediening van het hart", integendeel. Wij moeten echter minstens oog blijven houden voor de eenzijdigheid die zo'n bediening in zich kan bergen. Een te sterk leunen op dit aspect kan in het huidige klimaat met zijn grote nadruk op gevoel, emotie en ervaring, gevaarlijk zijn'.

Op de vraag wat we in hervormd gerefomeerde gemeenten met de strategieën van Willow Creek moeten, antwoordt ds. Beens dat er wellicht bruikbaar materiaal in te vinden is. Aandacht voor een prediking die bediening van het hart is — het bovenstaande in aanmerking genomen - is er een van. Overigens, is dat nu echt iets nieuws? Wij lijden aan verkilling en verstarring. Dat geloof ik. Maar Willow Creek heeft het wiel niet uitgevonden. Er klinkt wél een signaal. Laten we dat horen!

Loert toch het concern en het imperium niet om de hoek? En drama, een nogal belangrijk element in het geheel van de boodschap en haar presentatie? Ik geloof er niet in. Arme Paulus. Of zou hij soms ook een reizend toneelgezelschap bij zich hebben gehad? Ik meen dat Lloyd Jones het goed zag toen hij in z'n eerste gemeente het toneelpodium als geschikt voor de kachel bestempelde. Weer zeg ik dat de intentie goed kan zijn. En toch... Nee, dan is mij het accent van Willow Creek op de noodzaak van onderlinge gemeenschap en de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor onze buitenkerkelijke medemens oneindig veel liever. Wat is er verder op tegen dat wij de oude bidstonden in ere herstellen? Opdat de Heere door onze wandel en ons getuigenis en in de vrij macht van Zijn Geest toebrengt die buiten zijn. Beseffen wij wel voldoende wat het is om "buiten" te zijn met alle consequenties daaraan verbonden? '

De bewogenheid met hen die dreigen verloren te gaan is volgens ds. Beens altijd een element in de calvinistische traditie geweest. 'Het is helaas ver weggezakt. Maar de calvinistische traditie heeft die bewogenheid altijd gekend. Naast tal van andere aspecten. Ik behoef maar de namen van mannen als Edwards, Whitefield en Spurgeon te noemen. Ik weet ook dat er altijd veel eenvoudige zielen in de gemeenten zijn geweest - en ze zijn er nog - die heel onopgesmukt bezet waren met het heil van hun medemens. Ik geloof ook dat er geen "leer" is die de nood van onze onbekeerde medemens zo serieus neemt als het calvinisme. Er zijn echter zoveel calvinisten die het calvinisme niet verstaan. Dat is onze nood. Het tempert onze kritiek op bewegingen als Willow Creek.'

Oog voor het kleinschalige
Dr. G. van den End uit Rijssen vraagt zich af of de aandacht voor Willow Creek in onze kerken niet zeer beperkt is. 'Ik denk dat veel gemeenteleden de naam kennen, maar van de verdere bedoelingen weinig afweten. Om ons tot onze Hervormde Kerk te beperken: ik krijg de indruk dat de leiding zozeer op Samen op Weg gericht is en op alles daaromheen dat de bedoelingen van Willow Creek niet passen in het huidige kader. Staat ook de huidige kerkelijke
cultuur en de heersende theologie niet haaks op de evangelische bewogenheid van Willow Creek: redding van mensen buiten Christus?'
Ds. Van den End vindt dat wij in de gaten moeten hebben dat Willow Creek in haar opzet van de gemeente start bij nul, terwijl wij staan in een gevestigde kerk en in gemeenten die een geschiedenis kennen. 'De structuur van onze gemeente is een ambtelijke: de kerkenraad geeft leiding aan de gemeente. Dit is beproefd gebleken. Tegelijk kan de traditie waarin wij staan en die ik als zeer rijk ervaar zo verabsoluteerd worden dat zelfs een meer op de tijd afgestemde vormgeving door velen wordt afgewezen. Strategieën van Willow Creek zou ik als volgt willen vertalen: naast onze erediensten - waarin een heldere, levende verkondiging centraal moet staan, omdat gebleken is dat daarmee de kerk staat of valt! - moeten we veel meer oog hebben voor het kleinschalige: bijbelkringen, gebedskringen. Laat daar geloofsverbondenheid en een stuk warmte groeien en uitkomen. Dan krijgt de
gemeenschap der heiligen handen en voeten. Laten we hen die buiten staan meenemen, zodat ze naar de gemeente toegroeien.
Vele van onze gemeenten zijn (in het klein of in het groot) nog (!) volkskerk. Dat gevoel heerst nog bij velen. De bewogenheid met hen die buiten staan, is daar vrij gering. We hebben onze evangelisatiecommissie. Deze zijn
vaak ook wat vastgelopen. Naarmate de ontkerstening meer zichtbaar wordt, is ook het besef groeiende dat de boodschap van het Evangelie doorgegeven moet worden. We moeten wervend voor Christus in deze wereld
staan. Die drang moet ook meer gaan doorklinken bij de voorgangers, die vaak zelf vanuit een beschermde omgeving komen. Willow Creek vraagt ons of het woord van 2 Korinthe 5 : 14 voor ons wérkelijk leeft!'
 

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen