Zending: daar en hier

Wat heeft de zending in Israël te zoeken?

De voorgestelde wet op het verbod van lectuurverspreiding en evangelisatie in Israël heeft de gemoederen aardig beziggehouden, in ieder geval in Nederland. Directe aanleiding, zo werd gezegd, was een campagne van de Amerikaanse evangelist Moris Cerullo. Die is bepaald als een olifant door de Israëlische porseleinkast gegaan. Het trieste van zo'n campagne is altijd dat de lokale gemeenten er de dupe van worden. Cerullo kon zich beroepen op de vrijheid van meningsuiting in Israël. Maar had hij theologisch het recht voor zo'n evangelisatieactie? We zijn geneigd te antwoorden dat God zeker tot Zijn doel komt met Zijn volk, maar dat Hij daar waarschijnlijk geen Amerikaanse succesevangelisten bij inschakelt. Hiermee is echter niet alles gezegd!

Onlangs brachten ds. J. Kommers en ondergetekende een bezoek aan Israël. Dit onder leiding van dhr. Leon Meijer die voor de GZB een onderzoek verricht naar de Messiasbelijdende gemeenten in Israël. Het bezoek concentreerde zich op de twee grootste steden van Israël: Jeruzalem en Tel Aviv.

Het verschil tussen de twee steden geeft aan dat we genuanceerd over de ontmoeting met Israël en het joodse volk moeten spreken. Om te bidden ga je naar Jeruzalem, om uit te gaan naar Tel Aviv. In Jeruzalem ontmoet je de religieuze jood, in Tel Aviv de seculiere en de mondaine jood.

Jeruzalem: het Shalom Hartmann Instituut

In Jeruzalem spraken we onder andere met rabbijn Binder van het Hartmann Instituut over de dialoog-tussen-religies. Het instituut heeft met een subsidie van 10 miljoen doller uit de VS een riante nieuwe behuizing gekregen. Er werken 40 onderzoekers op (onder meer) het gebied van politieke studies, bijbelinterpretaties in de vroege kerk, joodse filosofie en mystiek. Er worden verschillende dialoogprogramma's georganiseerd tussen joden, christenen en moslims. Vertegenwoordigers van verschillende godsdienstige overtuigingen zijn hier welkom, om in de ontmoeting met de ander 'de waarheid voor zichzelf te vinden'. Een orthodoxe jood is in de kern verdraagzaam volgens Binder. Hij tolereert andere godsdienstige opvattingen, ook al is hij het niet met die opvattingen eens. De extremisten die demonstratief 'shabbath, shabbath' schreeuwen op de Jeruzalemse straten, zijn volgens hem geen echte orthodoxe joden (of liever: ze handelen niet naar de orthodoxe overtuiging). In het gesprek met Binder werd jammer genoeg niet duidelijk wat aan joodse zijde de winst kan zijn van de dialoog. Valt er in het gesprek met de joodse orthodoxie voor de gesprekspartners niet meer te be­reiken dan het (her)vinden van de eigen waarheid? Hij reageerde opvallend fel - dus toch! - toen het bestaansrecht van de Messiasbelijdende joden ter sprake kwam. Messiasbelijdende joden zijn in de georganiseerde dialoog niet welkom, van joodse zijde niet, en van christelijke zijde ook niet. De redenering is simpel: ze hebben niet eens bestaansrecht in de staat Israël, dus vertegenwoordigen ze niets en kunnen ze ook geen gesprekspartner zijn.

Van Hartmann naar Gaspari

Met de ontmoeting met de directeur van het Caspari-centrum, de Noor Torkild Masvie, zaten we midden in de vragen van Israël en de zending. Het Casparicentrum is opgericht door de Noorse Lutherse Zending en houdt zich vooral bezig met (theologische) assistentie aan Messiasbelijdende gemeenten. Het is een door de Israëlische overheid erkende non-profitorganisatie. Zending door een Westers zendingsgenootschap in Israël, daar gaan veel Ned. hervormde haren bij overeind staan! Als Cerullo het recht niet heeft, hadden de Noren het dan wel? Ze zouden misschien enig recht kunnen ontlenen aan het feit dat ze in de Tweede Wereldoorlog buitengewoon veel Roemeense joden wisten te redden uit de klauwen van de tiran, een soort historisch recht zou je kunnen zeggen.

De voorgangers van Messiasbelijdende gemeenten die we naderhand ontmoeten en die wat meer bevoegd zijn dan wij om hun mening te geven, spreken anders. In niet mis te verstane bewoordingen zeggen ze tegen ons, heiden-christenen: 'Wanneer jullie ons niet van Jeshua ha Meshiah vertellen, is dat een van de ergste vormen van antisemitisme, ook al draagt Hij bij jullie een meer Grieks gewaad en heet Hij Jezus Christus'. Cerullo hoeft voor hen niet terug te komen, maar ónze gereserveerdheid begrijpen ze niet.

Tel Aviv, de eerstelingen en de oogst

Wordt in Jeruzalem het straatbeeld beheerst door orthodoxe joden. Tel Aviv is mondain, en uitgaanscentrum. Het grootste deel van de inwoners is seculier; de joodse traditie is voor hen op zijn hoogst de bevestiging van de nationaliteit. In de binnenstad tieren drugshandel en prostitutie welig. Ook dit is Israël. In het hartje van de stad spraken we met Avi Mizrachi, een energieke Messiasbelijdende jood die leiding geeft aan een christelijke boekwinkel. Vanuit die winkel worden veel evangelisatieacties gehouden met hulp van groepen jongeren die van over de hele wereld komen. Op de sabbat komt een kleine, groeiende gemeente samen in de boekwinkel, die mede door dit werk is ontstaan. Avi is een sefardische jood, zijn vader komt uit Bulgarije. Hij kwam op wonderlijke wijze ergens in de VS tot geloof in Jezus en wist zich geroepen wéér terug te keren naar Israël. Uit zijn ogen straalt een vuur, dat ons doet denken aan de joden uit het Réveil: gedreven tot het uiterste om hun volksgenoten met het evangelie van de Messias te bereiken. Da Costa, Capadoce, Schwartz, Rottenberg. Het verhaal van Avi is typerend voor veel Messiaanse gemeenten in Israël.

De groep Messiasbelijdende gemeenten is een nieuwe belangrijke factor, een heel andere dan de christelijke presentie in de staat Israël. Het is waar, de gemeenten zijn erg verschillend. Sommige houden zich aan de rabbijnse tradities, andere alleen aan de Mozaïsche wetten, weer andere aan geen van beide. Er is nog weining structuur in te ontdekken. Veel gemeenten dragen een stempel: baptist, brethren, luthers, pinkstergemeente... Maar de meeste gemeenten zien zich als de voortzetting van de joods-christelijke gemeente in het Nieuwe Testament, niet behorend tot enige denominatie. Er leeft sterke verwachting dat God heel Israël tot zich zal brengen. Hoe dat zal gebeuren is een geheim. Zij voelen zich de belofte van de grote oogst. Ik moet in dat verband denken aan een uitspraak van Rottenberg: 'Aan de joden zijn de woorden toevertrouwd om die uit te delen, te verspreiden onder de volkeren, want alles wacht op hun bekering'.

Opvallend is het dan ook dat een van de gemeenten in Haifa een zendingsplan heeft ontwikkeld en bezig is iemand uit te zenden naar Mozambique.

Zending of gesprek

Israël kan niet zomaar voorwerp van de zending zijn. Omdat Israël zelf met de aanvaarding van Jezus als Messias 'haar universele zending van verwachting en hoop' in de wereld zal gaan waarmaken. Toch wordt de kerk door de Messiasbelijdende gemeenten uitgenodigd mede getuigenis af te leggen van de ene Naam die onder de hemel gegeven is. Dat kan nooit een agressieve vorm van zending zijn, maar zending-met-respect, door gesprek, door ontmoeting en door dienstbetoon.

De kerk zoekt het gesprek met Israël, kan alleen op bezoek komen in de tenten van Abraham. Van Ruler, van wie deze uitspraak is, bedoelde daarmee: de kerk is gast, laat ze niet met pretenties komen, maar eerst maar eens luisteren. Ja, maar het hangt er wel van af waar die tenten staan. Of je in Jeruzalem bent voor de dialoog - die toch ook altijd iets elitairs houdt. Of in het hartje van Tel Aviv spreekt met de mens in de straat voor wie de halacha (de joodse levenswandel) absoluut niets betekent. In beide gevallen, in de dialoog met de orthodoxie en in de ontmoeting met de seculiere joden kunnen we niet om de Messiaanse gemeenschap heen. Joseph Shulam zei: 'De kerk kan nooit compleet zijn zonder de Messiasbelijdende gemeenschap'. Het gesprek met Israël zal vruchtbaarder zijn en het getuigenis zal aan kracht winnen wanneer daarin een royale plaats wordt ingeruimd voor hen die Jeshua als de Messias belijden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen