Telefoontjes rond het beroepingswerk

Opdat de mensen tot het geloof worden gebracht, zendt God goedertierenlijk verkondigers van deze zeer goede boodschap, tot wie Hij wil en wanneer Hij wil. Wie met Dordt deze belijdenis beaamt, hoeft nog niet te ontkennen dat een Commissie voor het beroepingswerk nuttig werk kan doen.
Op de predikantencontio lichtte secretaris ds. A. J. Bijl het werk van deze commissie toe.

Voor ds. Bijl vormen de geestelijke en zakelijke kant van het beroepingswerk geen tegenstelling, al beginnen veel van zijn collega's die hem bellen, wel met zich te verontschuldigen. 'Ze denken soms dat wie mij belt, de Geest voor de voeten loopt, maar de Geest kan toch ook werken door middel van een functionaris? ' Het was goed dat juist predikanten in de keuken van de Commissie voor het beroepingswerk konden kijken. Zij worden immers beroepen, of juist niet beroepen. Een klein aantal draagt voor een behoorlijk deel de last van het beroepingswerk, een groot aantal ervaart er wellicht pijn aan niet of nauwelijks bij hoorcommissie of kerkenraad in het vizier te komen. Geldt dit juist niet onder hervormd-gereformeerden? In ieder geval is de aansporing op zijn plaats op een geestelijke wijze met het beroepingswerk om te gaan. Het gaat om de dienst in de gemeente des Heeren en niet om arbeid in een winstgevende onderneming. Het gaat om dienstknechten van God en niet om werknemers van kerkvoogdij of loopjongens van wie dan ook.
Om zorgvuldig met het beroepingswerk om te gaan, is het zinvol te weten hoe onze hervormde synode dit werk wil begeleiden. Ds. Bijl uit Middelburg, sinds september 1988 secretaris van de Commissie voor het beroepingswerk, leidde op Hydepark zijn collega's daarom in de zaken van het beroepingswerk in. Het lukte hem een klein uur te praten zonder namen van gemeenten of predikanten te noemen, waarmee hij er blijk van gaf integer met informatie te kurmen omgaan.

Mentoraat

Ds. Bijl gaf allereerst een overzicht hoe de zaken rond het beroepingswerk in onze kerkorde formeel geregeld zijn. Hij nam zijn inzet bij het in 1992 door de synode aanvaarde beleidsstuk 'Kiezen en delen', waarin takken van kerkelijk werk werden afgesneden, inclusief 'zijn' commissie. Een jaar later nam de synode 'bij nader inzien' aan: in dit rapport stond een nieuwe opdracht voor de Commissie voor het beroepingswerk, namelijk het disfunctioneren van predikanten tegengaan en hierop beleid ontwikkelen.

Wat was jarenlang de taak van de Commissie voor beroepingswerk, bestaande uit acht predikanten en een ouderling, geweest? Elke vacante gemeente is verplicht de commissie advies te vragen, waarop binnen een maand gereageerd moet worden. Elke drie weken werd er daarom vergaderd. Van de adviezen werd zestig procent opgevolgd, aldus ds. Bijl, tevreden.

De vraag hoe dit percentage in hervormdgereformeerde gemeenten is, bleef open. Toen de commissie per 1 januari 1997 opgeheven was, ontstond de vraag hoe de opdracht uit 1993 uitgevoerd moest worden. Wat moest er namelijk gebeuren? Mentoraat voor beginnende predikanten moest opgezet worden, er was behoefte aan maatschappelijk werk voor predikanten en hun relaties en het beroepingswerk vroeg begeleiding. Tot 1 januari 2000 is er nu een projectgroep met drie aparte secties die in een experimentele fase dit werk begeleidt. De Commissie voor het beroepingswerk bestaat nu uit drie predikanten: 'Ds. L. J. Geluk is op de hoogte hoe het er in de rechterzijde van de kerk toegaat, ds. R. Holwerda richt zich op wat zich confessioneel noemt en meer naar het midden gaat en ds. A. W. Vlieger houdt het midden en de linkerzijde in de gaten'. Ds. Bijl is vrijgesteld functionaris. Zij adviseren nu schriftelijk.

De conclusie die ds. Bijl na dit overzicht trok, was ondanks een voorzichtige woordkeus, helder: De synode had haar besluit om de Commissie voor het beroepingswerk op te heffen, misschien nog eens moeten heroverwegen.

Vertrouwelijk

De praktijk is nu zo dat elke gemeente zich met een beschrijving van haar situatie en de aanduiding die men van een predikant verwacht, tot de commissie wendt. De gemeente ontvangt een lijst met twaalf namen, die in alfabetische volgorde genoemd staan. Slechts een kerkelijk curriculum is toegevoegd.

De Middelburgse predikant noemde de informele kant echter zeker zo belangrijk. 'Per jaar heb ik zo'n duizend telefonische contacten rond het beroepingswerk. Wie dat zijn? Een collega die vindt dat zijn naam wel eens genoemd mag worden, een consulent die informatie vraagt, een dominee die wil weten wat zijn mogelijkheden in de kerk zijn. De eerste opmerking in zo'n gesprek is vaak verontschuldigend; ik moet zeker niet denken dat ze het in de gemeente niet naar de zin hebben. Diep in het hart vinden mensen dat zaken als roeping en verkiezing tot het ambt eigenlijk niets is voor een functionaris van de kerk.' Ds. Bijl benadrukte dat alleen in een tweegesprek de vertrouwelijke vragen van een dienaar aan de orde kunnen komen. 'De commissie moet een ambtelijke commissie blijven, haar werk moet niet tot het dienstverleningspakket van de kerk gaan behoren. Het kan van schijnvroomheid getuigen als inzake beroepen een afwachtende houding wordt aangenomen', aldus ds. Bijl.

De predikant adviseerde als hoorcommissie en kerkenraad op de juiste tijd de juiste vragen te stellen. 'Als een kerkvoogdij na het aannemen van het beroep pas merkt dat de predikant moeite heeft met verzekeren, zijn er problemen. Erger is het als het gaat om kwesties van belijden of de inrichting van de eredienst.' Ds. Bijl benadrukte dat zijn commissie niet meer dan adviseert. 'Ons advies mag met goede motieven terzijde worden gelegd.' Hij signaleerde dat het beroepingswerk van de klassieke lijnen gaat afwijken. 'De predikant is dan sollicitant. Dat betekent voor de hoorcommissie wel een andere manier van praten. Deze trend gaat zich doorzetten. Ik ben daar eigenlijk niet gelukkig mee. De predikant is dan geen kandidaat-ambtsdrager meer, maar wordt een soort werknemer.'

Kandidaten

Aan het eind van zijn causerie sprak ds. Bijl zijn zorgen en verwachtingen uit. Hij vreesde dat het beroepingswerk te veel een onderdeel van de dienst van de kerk zou worden, waarbij het te ver van het ambtelijke werk komt te staan. Wat de rechterzijde van de Hervormde Kerk betreft zag hij nogal wat kandidaten die geen beroep krijgen. 'Er zou voor hen ruimte moeten zijn. Het wordt soms echt niet duidelijk waarom een beroep uitblijft. Vooral in grote wijkgemeenten, ook die tot de Gereformeerde Bond behoren, zouden best twee predikanten kunnen komen.' De predikant vroeg ook aandacht voor de materiële situatie in de gezinnen van kandidaten. 'Bij late roepingen moeten ook zij eronder lijden.' Ondertussen hield hij de autonomie van de gemeente staande.

Ds. Bijl was ook bang dat de aandacht voor de predikant in het verband van Samen op Weg ondergesneeuwd kan raken. 'Gereformeerden en lutheranen kennen onze vorm van begeleiding niet.' Hij meende dat bij de structuur van de nieuwe kerk te weinig aan de gemeente en de predikanten en te veel aan de fuctionarissen gedacht werd. 'Het moet immers gaan om het functioneren van de ambten.' Heldere taal uit de mond van een functionaris!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen