Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Verklaring hervormd moderamen

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Verklaring hervormd moderamen

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Namens het moderamen en voor het persoonlijke slotdeel met voorkennis van de overige moderamenleden las ds. B. J. van Vreeswijk op de vergadering van de hervormde synode de volgende verklaring voor: '

Het kerkelijk huwelijk in Apeldoorn

Geachte leden van onze synode.

Helaas is er rumoer ontstaan rondom het huwelijk van Maurits en Marilène. Dat verdriet ons. Wij hebben dit als moderamen trachten te voorkomen.

Juist omdat het ons verdriet herhalen wij de op eerdere momenten uitgesproken felicitatie aan het bruidspaar en wensen hun het licht van Gods Woord op hun huwelijkspad toe.

Vreugde spreken wij uit dat zij in het huwelijk wilden treden en daarover Gods zegen begeerden.

Dat leidt ons naar de aard van de huwelijksdienst. Het ging om een oecumenisch huwelijk.

Verschillende protestantse kerken, waaronder de NHK kennen reeds sinds 1971 een gemeenschappelijke verklaring over het kerkelijk huwelijk met de Rooms Katholieke Kerk.

Daarin wordt uitgesproken: 'Wanneer beide huwelijkspartners lid van hun eigen kerk wensen te blijven, zal de huwelijksinzegening indien enigszins mogelijk, in een van de beide betrokken kerken verricht worden. De kerken achten het niet juist, dit huwelijk in beide kerken te laten inzegenen, omdat dit tekort doet aan de betekenis van de huwelijksinzegening. Wanneer de huwelijksinzegening in een der beide kerken plaatsvindt, dienen de betrokken predikant en priester zich met elkaar in verbinding te stellen en zich samen met het bruidspaar te beraden over de wijze van de huwelijksinzegening. De kerk, die het huwelijk inzegent, zal bereid zijn, de predikant of priester van de andere betrokken kerk uit te nodigen, bij de dienst aanwezig te zijn en na overleg op verantwoorde wijze hieraan deel te nemen'.

Vanuit deze verklaring, die door de toenmalige synode met 11 stemmen tegen is aanvaard, is er dus geoorloofde ruimte tot het zoeken van een oecumenische vorm van trouwdienst.

Een oecumenische trouwdienst is dus bepaald geen novum. Wel zijn er tussen de kerken afspraken gemaakt. Is daarmee kardinaal Simonis en in mindere mate misschien ook een hervormde autoriteit veroordeeld?

De reactie van de media en reacties van individuele personen lijken met name in die richting te gaan. Daarbij maken wij enkele kanttekeningen.

We wijzen op het sterk gevoelsmatige van de reacties. Het verheugende feit van de keuze voor het huwelijk en de keuze voor de kerkelijke bevestiging lijkt alles te bepalen. Dat daarbij goede afspraken in het oog gehouden dienen te worden en er onderlinge kerkelijke afspraken bestaan waarop we elkaar mogen aanspreken is en normaal kerkelijk gebruik.

Geven afwijzende reacties niet iets aan van de crisis waarin wij als samenleving en ook als kerken steeds meer terecht komen?

Dreigt niet het gevaar dat we uit het oog verliezen dat onze samenleving niet zonder begeleidende en ook beschermende regels kan en ook de kerk niet? Los daarvan behoeft de kerk zich toch niet te schamen dat zij uit een eigen bron put en een traditie heeft?

Ik keer terug naar de gemeenschappelijke verklaring en citeer: 'Bij de belissing over de vraag of de kerkelijke inzegening in een reformatorisch dan wel in een rooms-katholiek kerkgebouw zal plaatsvinden, zal de keuze van het bruidspaar van zeer grote betekenis zijn, al hebben de kerken zelf hierin uiteraard recht van meespreken. De orde van dienst en het formulier, die in de dienst gebruikt worden, zullen als regel zijn van de kerk, waarin het huwelijk wordt ingezegend.

Gegeven het feit, dat er bruidsparen zijn, die nadrukkelijk het verlangen uitspreken, dat bij de huwelijksinzegening het Heilig Avondmaal of de Eucharistie gevierd wordt, menen de kerken dat zij zich over de mogelijkheid en de vragen, die hiermee samenhangen, zo spoedig mogelijk nader dienen te bezinnen. De kerken achten het in de huidige situatie in het algemeen niet gewenst, dat tijdens deze periode van bezinning in de dienst, waarin een gemengd huwelijk wordt ingezegend, het Heilig Avondmaal of de Eucharistie gevierd wordt.'

Onze tradities kennen ingrijpende verschillen toe aan de plaats en de betekenis van de Tafel des Heeren. Hierover wordt voortgaand overleg gevoerd dat duidelijk niet tot een afronding is gekomen. Dat vraagt in echte oecumene respect voor elkaar en een zorgvuldige omgang met elkaar. Daarbij geldt dat de kerkelijke ontwikkelingen sinds 1971 zijn doorgegaan. We bedoelen het besluit van de triosynode inzake rapportage en advies over het 'Eindrapport Maaltijd des Heren en Kerkelijk Ambt' in oktober 1990.

Aanbeveling 1 luidt: 'Het Hervormd Rome Beraad en Deputaten Oecumene, sectie Reformatie-Rome van de Gereformeerde Kerken in Nederland en het Lutherse Rome Beraad wordt opgedragen in overleg met het Samenwerkingsorgaan voor de Eredienst te zoeken naar mogelijkheden om de bezinning rond praktijk en beleving van de avondmaalsviering (o.a. omgang met de restgaven, frequentie van de vieringen) op grond van het Eindrapport te stimuleren.'

Ook constateren we dat de kerkelijke praxis bij oecumenische huwelijksbevestigingen is doorgegaan.

Dit is ook gebleken bij de huwelijksbevestiging in Apeldoorn. Door signalering van een journalist dat er vanuit twee tradities een gemengde viering bij de huwelijksbevestiging zou plaatsvinden is er contact geweest tussen kardinaal Simonis en de secretaris-generaal, en tussen mij en ds. Ter Linden en de voorzitter van de wijkkerkenraad van Apeldoorn. Het doel was op een goede wijze de huwelijksdienst te laten plaatsvinden. Zowel het late tijdstip van overleg als de bij de betrokken pastores gegroeide oecumenische praktijk leidden tot een beperkte verandering van de viering. Zij onderkenden te weinig mogelijke problemen. Daarop is hen gewezen.

Deze gang van zaken dienen we, nu de storm enigszins geluwd is, onder ogen te zien. Van groot belang is dat we ons als kerken nader bezinnen op de aard en de praktijk van de oecumenische huwelijksvieringen.

Terugblikkend op de huwelijksbevestiging in Apeldoorn kunnen we zeggen dat de nationale betrokkenheid en de publiciteit bevestigen dat er grote zorgvuldigheid betracht moet worden. Laat het voor ons allen een leermoment zijn.

Juist om te onderzoeken hoe de standpunten liggen hebben de secretaris-generaal en uw voorzitter, vergezeld van de secretaris van het Hervormd Rome Beraad een gesprek gehad met kardinaal Simonis, de vicaris-generaal van het bisdom en de secretaris van de bisschoppenconferentie. Daarin is afgesproken dat we nader onderzoek moeten doen hoe er tot elkaars vieringen kan worden genodigd. Immers er is sinds het concilie van Trente en de opstelling van de Heidelbergse Catechismus een voortgaand kerkelijk gesprek geweest. Een van de resultaten daarvan is het eerder genoemde rapport. Ik citeer daaruit een van de besluiten; citaat: '... de Rooms Katholieke Kerk in Nederland de vraag voor te leggen om de mogelijkheid van toelating van reformatorische christenen tot de Maaltijd van de Heer breder toe te passen'.

In het openhartige gesprek in Utrecht is er ook op gewezen dat onze Hervormde Kerk eveneens verschillende tradities in haar midden heeft waaronder het klassiek belijden dat voluit vasthoudt aan de Heidelbergse Catechismus. Deze stroming zal het verschil in de sacraments-en ambtsleer blijven benadrukken.

Intern heeft de Nederlandse bisschoppenconferentie zich beraden. In breder verband zal binnen de rooms-katholieke traditie in de toekomst het gesprek plaatsvinden.

Ook wij hebben als NHK, samen met de GKN en de ELK, de taak om de leden van onze kerk door middel van catechese en toerusting duidelijkheid te verschaffen over de oecumene tussen Rome en Reformatie.

Minder op deze oecumene gerichte leden wordt gevraagd te beseffen dat er een oecumenische traditie is en onze kerkorde oecumenische diensten en de viering van open avondmaal kent.

Scherpe en afwijzende reacties hebben in de samenleving en in onze kerk geklonken. Verdriet is uitgesproken over de commotie t.a.v. de gekozen viering zowel als over het feit dat het zo ver in de kerk is gekomen.

Eens te meer dwingt dit tot zorgvuldigheid op de weg van voortgaande oecumene. Er is een kerkelijk beleid van oecumenische contacten. Er dient ook te blijven de zorg voor elkaar. Die twee werkelijkheden staan in een niet te ontkennen spanning tot elkaar.

Ds. B. J. van Vreeswijk persoonlijk

Tot hiertoe de verklaring van het moderamen. Woordvoerders in de commotie waren logischerwijze uw voorzitter en de secretaris-generaal. Wij hebben het kerkelijk standpunt vertolkt. Dat heeft zowel waardering als bevreemding opgeroepen. Na de verwerking van de emoties en nu de ruimte voor bezinning is gekomen wil ik verklaren dat de zojuist genoemde spanning tussen breed oecumenisch staan en de smallere binding aan het klassiek verstaan van de reformatorische belijdenis ook bij de moderamenleden wordt gevonden. De keuze van een moderamen dat de modaliteiten vertegenwoordigt bergt dat in zich.

Na mijn aantreden in februari werd mij gevraagd of nu het beleid ging veranderen. Ik heb geantwoord: nee. De synode bepaalt het beleid en het moderamen bereidt voor en voert uit.

Nu het verschil in visie tussen de klassieke en de oecumenische opvattingen zo duidelijk naar voren komt zeg ik niets nieuws als ik uitspreek mij van harte verbonden te weten met de klassieke opvattingen. De laatste dagen is nog eens overduidelijk gebleken dat de Rooms Katholieke Kerk en de Nederlandse Hervormde Kerk stromingen kennen. Dat geeft aan beide zijden pijn. Het vraagt het eerlijk gesprek. Ik hoop dat wij hervormden nu op goede toon samen spreken in diverse uitingen van ongenoegen of vragen om opheldering.

Als u spreekt, beperk u, besef dat u spreekt voor het forum van de gehele samenleving, betracht de liefde, toon bewogenheid.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 18 juni 1998

De Waarheidsvriend | 16 Pagina's

Verklaring hervormd moderamen

Bekijk de hele uitgave van donderdag 18 juni 1998

De Waarheidsvriend | 16 Pagina's