'Ben ik in beeld?'

De hervormde synode en de IKON

Vrijdag 12 juni kwam de relatie tussen de Ned. Hervormde Kerk en de IKON in de synodevergadering aan de orde. Twee jaar geleden was het beleid van de IKON ook in de synode besproken. Toen was er sprake van een relatief positieve sfeer, met name in vergelijking met de jaren daarvoor. De IKON bleek meer open te staan voor de opmerkingen vanuit de synode. In 1996 werd besloten een ad hoc beraadsgroep in te stellen, die de opdracht kreeg, om gedurende een halfjaar systematisch de IKON programma's te volgen en daarover een evaluerend rapport uit te brengen. Deze groep, samengesteld uit de breedte van de kerk, bracht een rapport uit, getiteld 'Ben ik in beeld? ', waarin diepgaand wordt ingegaan op de relatie tussen de IKON en de Hervormde Kerk. In de synode werd veel aandacht besteed aan het werk van de beraadsgroep. Het rapport onderstreept, dat de IKON namens de kerken werkt. De herkenbaarheid van de uitzendingen voor de kerkelijke achterban is niet altijd aanwezig. De IKON weigert (anders dan de RKK) een 'spreekbuis' van de kerken te zijn, anderzijds zijn die kerken wel via haar bestuursleden verantwoordelijk voor het gevoerde beleid.

De commissie heeft zich intensief beziggehouden met het beleid en de programma's van de IKON en zich daarbij afgevraagd, in hoeverre die in het licht van het Evangelie herkend worden. Gedurende lange tijd heeft de IKON zich steeds verder verwijderd van de kerkelijke achterban. De keuzes die men toen maakte, hadden dikwijls niet zoveel te maken met de visie van de opdrachtgevende kerken. De commissie constateert echter, dat er sindsdien veel ten goede is veranderd in de houding van de IKON, maar zegt tevens, dat er nog veel verbeterd kan worden. Van tijd tot tijd neemt de IKON teveel afstand tot de kerken en wordt daarom niet herkend. Anderzijds blijken velen kiitisch over de IKON te spreken, zonder dat zij echt kennis nemen van de uitzendingen. Om tot verbetering van de herkenbaarheid te komen, zou de IKON zich met name kunnen inzetten voor een betere beeldvorming over de kerken en aandacht moeten geven aan positieve ontwikkelingen binnen de kerk. De vraag is daarom: 'Hoe kunnen de kerken een brug slaan over de kloof tussen Evangelie en samenleving en welke rol vervult de IKON daarin? ' In het rapport wordt ook vermeld, dat de IKON-leiding graag bereid is naar kerkelijke organen te luisteren en hen van informatie te voorzien.

Synode

Een artikel in Trouw op de morgen van de synodevergadering wekte twijfel aan die bereidheid tot luisteren. De directeur van de IKON, dhr. Schenk, verklaarde daarin met nadruk, geen spreekbuis van de kerk te willen zijn en zich niet te laten inperken door een synode. In zijn toespraak tijdens de synode nam hij zijn woorden overigens terug. De voorzitter van het IKON-bestuur, dhr. S. Faber, gaf als eerste een uiteenzetting over de positie en uitgangspunten van de IKON. Verwijzend naar het verslag over 1996-1997 en de beleidsnota 1998, onder de titel 'In de ruimte gezet', memoreerde hij, dat in de huidige tijd authentieke geloofsvragen weer gesteld worden. Hij stond stil bij de herkenbaarheid van de IKON-programma's voor de Hervormde Kerk en ging er daarbij vanuit, dat we als christenen elkaar de maat niet moeten nemen, maar vooral vol vertrouwen moeten ondersteunen. Hij sprak over de lange zoektocht van de IKON naar oecumenische spiritualiteit en over de noodzaak, dat de oorspronkelijke noties van het christendom meer naar voren komen.

Diaken Hunink (cl. Amersfoort) stelde namens de commissie van rapport, dat de nota en het werk van de IKON zowel waardering als kritiek oproepen. Hij vroeg om voortzetting van het werk van de beraadsgroep en zei, dat hij zich wel kon herkennen in de kritiek op sommige programma's. Hij noemde als voorbeeld het programma 'Jonge heren', waarvan hij afstand nam. Om een echt kerkelijk geluid mogelijk te maken, moet bij de aanstelling van medewerkers niet alleen naar journalistieke deskundigheid, maar ook naar de band met de kerk gekeken worden. Bovendien had diak. Hunink bezwaar tegen het multireligieus invullen van het begrip oecumene.

In mijn bijdrage aan de discussie heb ik aandacht gevraagd voor de relatie met God. De vraag 'waar is je broeder' (Huub Oosterhuis) dient gesteld te worden, maar is slechts een deel van het Evangelie. Wanneer de schrijfster Connie Palmen in de IKON-beleidsnota geciteerd worde, 'wat is mijn leven waard, als ik niet over schuld kan spreken? ', laat ze in het midden, aan wie verantwoording moet worden afgelegd. Dat is echter al in Genesis 3 te lezen. De vraag naar de vergeving van de schuld en de verzoening met God door het offer van Christus is fundamenteel voor het zoeken naar echte humaniteit. Die diepe noties miste ik in de beleidsnota van de IKON. Door mij werd dan ook een amendement ingediend - mede ondertekend door oud. P. v. d. Breevaart (cl. Dordrecht) - , waarin gevraagd werd, de programma's duidelijker af te stemmen op de Heilige Schrift en het belijden van de kerk. Bij de stemming over het besluitvoorstel van het moderamen werd het amendement met 26 stemmen vóór verworpen.

Ds. Kuijt (cl. Heusden) sprak van een identiteitsprobleem. Bij het lezen van 'In de ruimte gezet' was hij de naam van de Heere Jezus Christus nauwelijks tegengekomen. Hij vroeg zich af, of dit niet-gebruiken van de Naam van de Verlosser samenhing met angst voor een 'EO-achtige' interpretatie van het Evangelie. Kan de IKON zo de breedte van de kerk vertegenwoordigen? Hij drong erop aan, dat de IKON meer ruimte voor het Evangelie zou geven en de uitdaging zou aangaan van de evangelische beweging, die een steeds belangrijker plaats in de kerk krijgt. Er waren ook andere geluiden. Een afgevaardigde sprak waardering uit voor de programma's van de IKON: 'Ik ben er trots op, dat de kerken op deze manier in de media aanwezig zijn, geef daarom ruimte om een eigen beleid te voeren'. Oud. Hartman (cl. 's-Gravenhage) zag de noodzaak niet van de vraag om meer 'aan God te doen' in de programma's van de IKON. 'Wie met mensen bezig is, is ook met God bezig.'

Verdeelde meningen

De verschillende reacties geven al aan, dat de meningen verdeeld waren, zoals ds. v. d. Berg (cl. Alblasserdam) constateerde. Hij meende, dat de breedte van de kerk nog steeds nauwelijks aan bod komt in de IKON-programma's en vroeg zich af, of we niet veel meer moeten uitgaan van de eigen missie van de kerk. Ze heeft een Zender, Die Zich in het Woord openbaart. De voorzitter van de beraadsgroep, ds. Van Veluw (cl. Hoogeveen), verwees naar de RKK, die op professionele wijze werkt en tegelijk spreekbuis van de Rooms-Katholieke Kerk is. De secretaris van de beraadsgroep, E. J. Mathies, tevens bestuurslid van de IKON, gaf aan dat hij veel geleerd had van de beraadsgroep. Juist omdat de breedte van de kerk vertegenwoordigd was, had hij gemerkt, dat er veel te bereiken viel door echt naar elkaar te luisteren. Hij riep kerkelijke organen op. meer contact met de IKON te zoeken en beloofde: 'er wordt op ingegaan'.

De directeur van de IKON, dhr. Schenk, gaf aan, dat de toekomst voor de IKON nog steeds met veel vragen is omgeven. Hoe gaat het na 2000 in het omroepbestel? Zal er plaats zijn voor de IKON? Hij benadrukte verder, dat de IKON de zendtijd voor een groot aantal zeer verschillende kerken verzorgt. Dat brengt een eigen problematiek mee, wanneer we over herkenbaarheid spreken. Centraal staat, dat de IKON met name wil opkomen voor het zwakke en verdrukte. Hij deed echter geen essentiële toezeggingen over een meer bijbels-georiënteerde koers van de IKON. In de besluitvorming aan het eind van de bespreking werden dan ook enkele amendementen van de commissie van rapport aanvaard, waarin onder andere werd uitgesproken, 'dat er naast waardering voor het werk van de IKON ook kritiek is' en dat de programmamakers van de IKON 'een apostolaire voortrekkersrol hebben, om namens de kerken de boodschap van het Evangelie te vertolken'. Verder sprak de synode uit, 'dat de nieuwsverschaffing over dat wat in de volle breedte van de kerken gebeurt, belangrijk is voor het beeld van de kerken in de samenleving en voor de maatschappelijke meningsvorming'. Tenslotte besloot de synode met algemene stemmen de nota 'Ben ik in beeld' te aanvaarden, de gemeenten te attenderen op de mogelijkheid rechtstreeks te communiceren met de IKON en de werkgroep te verzoeken 'werkcriteria te ontwikkelen terwille van een voortgaande discussie en ideeën aan te dragen voor de wijze waarop de kerkelijke herkenbaarheid en de apostolaire gerichtheid door de IKON gestalte kan krijgen'.

Het geheel bracht in vergelijking met vorige besprekingen weinig echt nieuws. Het leek, alsof de ingenomen standpunten nog eens herhaald werden, al was er wel meer bereidheid om te luisteren. Juist daar zou misschien een opening kunnen liggen, om in de toekomst meer aandacht te vragen voor een programmering, waarin het Woord van God een grotere plaats heeft dan nu. Het zou te wensen zijn, als de IKON in de zendtijd namens de kerken echt ruimte zou geven aan de boodschap van Schrift en belijdenis. Die is echter helaas nog steeds niet duidelijk in beeld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen