Over het bijbelboek Prediker

Opzet

Twee jaar geleden hebben we in vier artikelen een aantal schatten mogen opdelven uit de goudmijn van het bijbelboek Spreuken. Ons is nu gevraagd in een aantal Artikelen het licht van Gods Woord te laten vallen op het bijbelboek Prediker. Aan deze artikelen hebben we hetzelfde thema toevertrouwd als indertijd aan die over het bijbelboek Spreuken.

Immers, ook nu willen we ons als leergierige leerjongeren zetten aan de voet van de wijze Salomo om te horen wat hij ons aan onderwijs heeft door te geven op weg naar de eeuwigheid. Het is onderwijs dat Salomo zelf ook gekregen heeft uit de hand van die grote, hemelse Onderwijzer, de Heilige Geest.

Vanuit de liefde tot Hem, Die de Opperste Wijsheid Zelf is, wil Salomo op zijn school allen in dit voortgezet onderwijs laten delen, die niets liever doen dan luisteren naar de stem en het Woord van Christus. Hij wil allen, ook degenen die ten dode wankelen, ervan doordringen dat het enige belangrijke in dit leven onder de zon bestaat in het betrachten van 'de vreeze des HEBREN', die 'het beginsel der wijsheid is'. Het enige en ware geluk is daarin te vinden.

Dat brengt hij namelijk onder woorden aan het slot van Prediker: Van alles, wat gehoord is, is het einde van de zaak: Vrees God, en houd Zijn geboden, want dit betaamt allen mensen. Want God zal ieder werk in het gericht brengen, met al wat verborgen is, hetzij goed, of hetzij kwaad' (Prediker 12 : 13-14). Zalig wie dit beginsel tot zijn levensdevies heeft gekozen en dat door genade ook in alles betracht in de praktijk van zijn dagelijks leven. We mogen deze wijsheid jong en oud van harte aanbevelen.

Kenmerken van het bijbelboek Prediker

Waarom is het voor ons allen nodig dat we aan dit voortgezet onderwijs op de school van Salomo deelnemen? Dat is bepaald geen overbodige vraag. Wanneer we het bijbelboek Prediker ter hand nemen en oppervlakkig lezen, komt het bij ons over als somber, droefgeestig en pessimistisch. Het is zo moeilijk te begrijpen. In vergelijking met andere bijbelboeken zijn we geneigd het te veronachtzamen. Wanneer we stof kiezen voor vervolgpreken gaat onze eerste gedachte niet meteen uit naar dit bijbelboek. We zullen zien dat deze eerste indruk over dit boeiende bijbelboek totaal verkeerd is en voorbijgaat aan de werkelijke boodschap ervan.

Zeker, Prediker is een bijbelboek dat 'zwaar is om te verstaan', maar nu we er ons voor het schrijven van deze artikelen in het studieverlof mee beziggehouden hebben, loont het zeer de moeite om de heilgeheimen ervan aan de gemeente door te geven. Wellicht mogen deze artikelen daartoe de aanzet geven. Ook van dit bijbelboek geldt wat de apostel zegt: Al de Schrift is van God ingegeven, en is nuttig tot lering, tot wederlegging, tot verbetering, tot onderwijzing, die in de rechtvaardigheid is; opdat de mens Gods volmaakt zij, tot alle goed werk volmaaktelijk toegerust'(2 Timotheüs 3 : 16-17).

Wat zijn dan de kenmerken van het bijbelboek Prediker? We noemen er een aantal. Prediker is passend, helder, geschikt, noodzakelijk, bijbels en Godvruchtig. Over elk van deze kenmerken willen we in onderstaande iets zeggen.

Passend

Waarom is het bijbelboek Prediker zo passend voor de mens van vandaag? Wanneer we onze tijd doorlichten, moeten we deze helaas omschrijven als een nihilistische tijd. Wij willen op alle gebied, niet één terrein uitgezonderd, zelf onze beslissingen nemen zonder aan een bepaald maatschappelijk, filosofisch of godsdienstig systeem gebonden te zijn. Waar zoeken we ons houvast in, ons geluk? In niets. Soms zelfs letterlijk. Omdat wij God in ons leven vaarwel hebben gezegd, zijn we ons stuur kwijt. Ons houvast. Maar we ontdekken dat we toch iets moeten hebben in dit moeitevolle leven. Want waar leven we anders voor? 

Eigenlijk zijn wij mensen ondanks al ons technisch vernuft hoogst onzeker. De één mag dan zijn houvast zoeken in rijkdom, de ander mag vluchten in drank of drugs, en weer een ander in ongeremd genot tot in het meest vunzige toe, algemeen kenmerk van dit leven is dat het bestaat uit een leven los van God. Een leven zonder God. En op deze manier zullen we nergens houvast en echt geluk, de enige troost beide in het leven en sterven, kunnen vinden. In het bijbelboek Prediker nu is iemand aan het woord die dat in zijn leven ook aan de weet is gekomen. Van alles hier in deze wereld zegt hij: IJdelheid der ijdelheden, het is al ijdelheid' (Prediker 1:2). Om dat feit te constateren, heeft hij twaalf hoofdstukken nodig. Eerst in de laatste twee verzen van hoofdstuk 12 zegt Salomo waar nu het echte geluk te vinden is, namelijk in de vreeze des HEEREN als het beginsel der wijsheid. Zo wil deze koninklijke prediker niet alleen toen maar ook nu land en volk wakker schudden uit de dodelijke lethargie van de begeerte naar een ijdel houvast buiten God. Hij zegt als het ware: Mensen, bedenk toch dat alleen de HEERE je werkelijk gelukkig kan en wil maken! Zoek je houvast bij Hem alleen! Ook ik ben zo dwaas geweest dat ik gelukkig wilde zijn zonder God. En echt, ik heb het overal geprobeerd. Maar ik heb nergens houvast kunnen vinden. Ik heb het alleen bij God gevonden. In de vreeze van Zijn Naam. En bij Hem is het ook voor jullie te verkrijgen. Neem maar de proef op de som!

Helder en geschikt

Behalve relevant is het bijbelboek Prediker ook helder, indien we het hoofdthema maar in het oog houden. En dit hoofdthema is: De vreeze des HEEREN is het beginsel der wijsheid. Het lijkt een pessimistisch boek van iemand die er behagen in stelt elk streven van een mens in dit aardse bestaan naar geluk en geborgenheid radicaal de grond in te boren en daarop het stempel te zetten: het is niets en het wordt ook niets.

In wezen echter verkondigt Salomo klaar wat later de apostel Johannes zal verwoorden wanneer hij stelt: Want al wat in de wereld is, namelijk de begeerlijkheid des vleses, en de begeerlijkheid der ogen, en de grootsheid des levens, is niet uit de Vader, maar is uit de wereld. En de wereld gaat voorbij, en haar begeerlijkheid; maar die de wil van God doet, blijft in der eeuwigheid' (1 Johannes 2 : 16-17).

Uit het voorgaande volgt ook dat dit bijbelboek geschikt is voor jong en oud. Dat het onderwijs van Salomo uit dit bijbelboek niet alleen bestemd is voor lichtzinnige en onnadenkende mensen maar ook voor zeer gelovige en Godvruchtige kinderen Gods. Want ook voor hen is dit voortgezet onderwijs op de school van de wijze Salomo uitnemend geschikt om in afhankelijk geloof en kinderlijk vertrouwen hun weg onder de zon naar het hemelse Sion te reizen.

Velen leven vandaag lichtzinnig voort. Ze dartelen als een vlinder van de ene bloem naar de andere. Tot de tijd dat ze sterven moeten en voor God verschijnen en het te laat is om zich te bekeren. Daarbij is het de mens gezet eenmaal te sterven en daarna het oordeel. Maar waterloze wolken, mensen voor wie zaken van tijd en eeuwigheid onbekend zijn, leven alsof ze hier op aarde eeuwig zullen leven. Ze leven alsof er hier nooit een einde aan komt. Ze maken zich niet druk dat God ieder werk in Zijn gericht zal brengen. Salomo laat hen wat dat betreft niet in het ongewisse wanneer hij hen waarschuwt voor alle ijdele dingen in een leven buiten God. Hij zegt: Jonge mensen, denkt toch eens aan je Schepper eer het te laat is! En hij zegt: Oude mensen, beseft toch dat eens de tijd daar is dat u het tijdelijke met het eeuwige moet verwisselen en dat niemand na de dood een herkansing krijgt. Vergelijk Prediker 12 : 1-7.

Maar Prediker laat ook woorden van vertroosting horen aan Gods kinderen. Duizend en één gevaren bedreigen Gods pelgrims naar Jeruzalem. Ontelbare moeilijkheden moeten ze overwinnen. Maar als een heldere ster verlicht het Woord van de Prediker hun vaak met doornen en distels bezaaide pad. Want hij zegt waar het nu werkelijk op aan komt in dit leven. Wat nu werkelijk belangrijk is. Niet dat we een goede boterham hebben met ruim beleg; een dikke bankrekening; veel plezier en wat niet al; maar dat we de HEERE vrezen en in Zijn wegen wandelen. Niet op die manier dat we er over praten maar zo dat we die wegen ook betrachten in de praktijk van alle dag.

Praktische en tere Godsvrucht welke geworteld is in de verborgen omgang met God, dat is wat de wereld ook vandaag nodig heeft. Ook als kerkelijk meelevende mensen zijn we er niet met veel mooie en weldoordachte woorden te spreken, indien deze niet in ons hart en leven waar bevonden zijn gebleken en het stempel van de Heilige Geest eraan ontbreekt. Maar wanneer de woorden Gods praktijk zijn geworden in ons leven zullen anderen er door gewonnen worden; zelfs lichtzinnige en onnadenkende mensen. De boodschap van Prediker is werkelijk een Woord voor een wereld in nood.

Noodzakelijk, bijbels en Godvruchtig

U zult begrijpen dat we in het licht van bovenstaande bijzonder verblijd zijn dat de Heilige Geest Salomo geïnspireerd heeft tot het schrijven van dit bijbelboek. Een bijzonder boek met zeer bijzonder onderwijs voor alle mensen. Werkelijk, het is zeer noodzakelijke lesstof voor ieder die er naar verlangt om behouden in Sion aan te komen.

Het is waar dat in het Nieuwe Testament uit het boek Prediker niet of nauwelijks wordt geciteerd. Maar heel duidelijk wordt én door de wijsheid Zelf én door de apostelen, al is het dan niet letterlijk, herinnerd aan de lessen van Salomo in dit bijbelboek, dat terecht het 'Hooglied van de Godsvrucht' is genoemd. We zouden de lessen in de Bergrede en de vermaningen van de apostelen niet kunnen verstaan zonder Prediker. En daarom mag dit boek met recht het predikaat bijbels dragen want het is de leer der Schriften, zowel van Oude als Nieuwe Testament, die hier­in ontvouwd wordt. Dit bijbelboek is Godvruchtig. Want Salomo wil ons met dit voortgezet onderwijs brengen tot volledige toewijding aan God. Hij wil ons tot dit warme leven der Godsvrucht opvoeden. Zodat we dagelijks gemeenschap oefenen met onze persoonlijke Verlosser, Die leeft om voor ons te bidden. Zodat we de Godsdienst, die we belijden, ook beleven en beoefenen. Ja, dat deze in de praktijk van alle dag als de lucht is waarin wij ademen, als het beginsel waardoor wij ons dagelijks werk doen. Zodat ons leven werkelijk zaaitijd is voor de eeuwigheid. Tot lof en eer van God Drieenig.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen