De THGB op weg naar 2000

Nog even terugkijken
In 1985 ging de Theologische Hogeschool van de Gereformeerde Bond 'Johannes Calvijn' van start. Dat is een mond vol. In de praktijk spreken we daarom over de THGB. De oprichting was pure noodzaak. Onze synode wilde het niveau van de catechetencursussen die je toen nog overal in het land had, verhogen en de kwaliteit verbeteren. Maar men was niet in staat om zelf de nieuwe opleiding tot kerkelijk werkers te organiseren. Een synode is daar ook niet voor. Daarom besloot men deze opleidingen onder te brengen bij bestaande lerarenopleidingen. Nu hadden wij in Zeist de bekende catechetencursus onder leiding van dr. H. Bout. Om die catechetencursus te kunnen voortzetten is toen de THGB gesticht: een hogeschool voor de opleiding van godsdienstleraren. Daar kon dan ook de opleiding voor kerkelijk werkers worden ondergebracht. Het had heel wat voeten in de aarde voordat de ministeriële 'aanwijzing' (zo heet de erkenning door de overheid) en de kerkelijke erkenning waren verkregen. We hebben daarbij veel steun gehad van het Centrum van educatie van onze kerk.
Met een getuigschrift van een eerstegraads opleiding tot godsdienstleraar kon men ook instromen aan een theologische faculteit. Dat is altijd al zo geweest. Een diploma MO-A stond in vroeger tijd ongeveer gelijk aan een kandidaatsexamen en een diploma MO-B zelfs aan een doctoraal examen. Tegen bijvoorbeeld een leraar wiskunde MO-B werd op school hoog opgekeken.
Na de reorganisatie van het universitair onderwijs is dat allemaal veranderd. Na vier jaar kun je nu doctorandus zijn. Behalve degenen die opgeleid willen worden tot kerkelijk, werker kregen we ook studenten die roeping voelden tot het predikantschap. Ze vonden het te hoog gegrepen om zich direct aan te melden bij een universiteit. Want dat is en blijft toch de weg voor de opleiding van een dienaar van het Woord. Enkele jaren geleden werden de eerste predikanten die hun studie aan de THGB zijn begonnen, in het ambt bevestigd.

Van de theorie naar de praktijk
Het onderwijs is in beweging. Dus ook de THGB. Bij de aanloop spraken we nog over MO (middelbaar onderwijs), daarna werd het HO (hoger onderwijs), en nu is het HBO (hoger beroeps onderwijs). Het onderwijs wordt dus afgestemd op het beroep.
Om deze ontwikkeling kunnen we alleen maar blij zijn. Wat moeten we met mensen die niet getraind zijn in hun vak? Om maar eens een voorbeeld te noemen: wie zal zich graag laten behandelen door een arts die nog geen enkele praktijkervaring heeft opgedaan? Nu was op onze hogeschool al van het begin een kwart van de opleiding gericht op beroepsvoorbereiding en persoonsvorming. Maar daarbij viel het accent op de overdracht van kennis. Lerarenopleidingen vallen immers onder de noemer van het hoger pedagogisch onderwijs (HPO). Dat werd anders in 1992. Toen gingen de YHGB en de sociale academie 'De Vijverberg' (nu de Christelijke Hogeschool Ede) een samenwerkingsverband aan. De opleiding van kerkelijk werkers kwam nu onder de paraplu van het hoger sociaal-agogisch onderwijs (HSAO). Dat betekende een grote vooruitgang. Nu was de vraag niet meer in de eerste plaats hoe breng je kennis over aan kinderen, jongeren en volwassenen, maar hoe ga je om met mensen in hun concrete situatie. Natuurlijk blijft het Evangelie het uitgangspunt in ons handelen. Maar als het niet wordt doorvertaald in woord en daad en vooral ook in onze houding naar mensen toe in hun specifieke omstandigheden, schieten we tekort. De samenleving wordt steeds gecompliceerder en daarom wordt dat doorvertalen steeds meer vakwerk. Dat vraagt om kerkelijk werkers als goed getrainde professionals.
Daarnaast werken we ook aan de vernieuwing van de opleiding voor godsdienstleraren. Wie een zoon of dochter op een school voor voortgezet onderwijs heeft, weet uit ervaring hoe de school de laatste jaren is veranderd. Na de basisvorming hebben we het studiehuis gekregen. Als THGB spelen we op die veranderingen in en proberen wij een centrum voor de ontwikkeling van het godsdienstonderwijs te worden. Een eerste aanzet was de onlangs gehouden studiedag voor docenten.
Ook in het hoger pedagogisch onderwijs verschuift het accent van de theorie naar de praktijk. Zeker, bij het vak godsdienst draait alles om de kennis als geloofskennis. God beklaagt Zich bij de profeet Hosea dat Zijn volk verloren gaat omdat het geen kennis heeft. Kennis hebben van God en Zijn heil is dus een zaak van leven of dood. Vandaar onze permanente bezinning op de vraag: geloofsoverdracht – hoe doe je dat in de praktijk? Hoe doe je het zó dat het bij onze jongeren in hun eigen leefwereld ook overkomt?

Begeleiding
Die voorbereiding op de praktijk vraagt om een professionele begeleiding van onze studenten. Aan de verbetering van de kwaliteit van die begeleiding wordt door de Christelijke Hogeschool veel gedaan. Daar plukken wij nu al de vruchten van. Kijken we vooruit, dan denk ik dat de THGB in dit opzicht een voorbeeldfunctie heeft. Want als die goed gestructureerde begeleiding al onmisbaar is voor de opleiding van kerkelijk werkers, dan geldt dat nog veel meer voor de opleiding van onze predikanten. Daarmee kan later veel onheil in de praktijk worden voorkomen. Kerkenraden en gemeenten lijden daaronder. En niet in het minst onze (beginnende) collega's en hun gezinnen.
Dit is trouwens geen nieuw idee. Voetius zei al dat je studie en vroomheid met elkaar moest combineren. In het Oude Testament doortrekt de vroomheid heel het leven. Het heeft niet alleen betrekking op de praktijk van de godzaligheid maar ook op de dagelijkse levenspraktijk, inclusief de wijze waarop je functioneert in je werk. Daarbij wordt de vroomheid gereguleerd door de wijsheid. De vreze des Heeren is daarvan het begin en het beginsel. Ware vroomheid zoekt ook die wijsheid. Zij is nooit een alibi voor eigenwijsheid, gebrek aan begrip of onaangepast gedrag.
Ik heb de indruk dat de Christelijke Hogeschool Ede in dit opzicht wel eens een belangrijke bijdrage zou kunnen leveren aan de opleiding van predikanten. Juist met het oog op de, praktijk bestaat er al een goede afstemming tussen technische universiteiten en faculteiten en technische hogescholen. De theologische faculteiten en kerkelijke opleidingen zijn nog niet zover. Dat is ook wel te begrijpen. Zij hebben op het ogenblik andere zorgen aan hun hoofd. Maar dat kan nooit een excuus zijn om bij ontwikkelingen die elders gaande zijn, achter te blijven. Zeker onze studenten mogen daar later in hun werk niet de dupe van worden. Om van de kerkenraden en de gemeenten maar te zwijgen.
Deze opzet vraagt om permanente training van de begeleiders. Ik heb dat als leerzaam en heilzaam ervaren. Je hebt dat ook echt nodig om goed te kunnen functioneren naar de studenten toe.

Werken en studeren
Tot voor kort kon je nog zeggen: ik ben afgestudeerd. Maar die tijd is voorbij. In elk beroep moet je voortdurend worden bijgeschoold. Zelfs als je vrijwilligerswerk doet. Bijscholing wordt aangeboden op elk niveau. Op verschillende plaatsen in ons land worden de cursussen voor geestelijke vorming gegeven. Wie daarna door wil studeren op HBO-niveau kan bij ons terecht.
Onze opleiding is opgebouwd uit op zichzelf staande programma's. Zo'n programma bestaat uit vijfmaal twee college-uren en dertig uren thuisstudie. Het is mogelijk om op één of meer van deze programma's in te tekenen. Het gaat dan om thema's uit het Oude en Nieuwe Testament, kerkgeschiedenis, dogmatiek, enz. Er zijn ook programma's bijbeltalen: Hebreeuws en Grieks.

De eerstegraads opleidingen
Voor de bij-en nascholing van de godsdienstleraren en kerkelijk werkers hebben wij de eerstegraads opleidingen. Er zijn drie specialisaties. Om te beginnen de opleiding voor eerstegraads godsdienstleraar die afgerond kan worden met een wettelijk erkend getuigschrift. De tweede specialisatie is gelijk aan de eerste, maar dan gericht op de kerkelijk werker. Hier ligt het accent niet op de onderwijs- en opvoedingswetenschappen maar op de praktische theologie. De derde mogelijkheid is de vrije variant. De programma's Hebreeuws en Grieks komen dan te vervallen. De ruimte die daardoor vrijkomt, wordt in overleg met de student ingevuld met andere programma's. Het wordt dan een opleiding op maat.
Het onderwijs zal zich in de toekomst steeds meer in deze richting ontwikkelen. Daar hoort ook het afstandsonderwijs bij. De eerste stappen hebben we al gezet. We hebben studenten in Albanië, Ecuador en Nepal. Bovendien kan de studieduur worden teruggebracht van drie naar twee jaar.

Deeltijds en voltijds
De lessen worden op zaterdag gegeven. Naast deze deeltijdse opleiding werd in 1994 in een samenwerkingsverband van de THGB met de Christelijke Hogeschool Ede en de Christelijke Hogeschool 'De Wittenberg' begonnen met een voltijdse opleiding voor godsdienst-pastoraal werk (GPW). De voltijdse opleiding is vooral geschikt voor jongeren die van een havo of atheneum komen. Bij de feestelijke opening van dit academische jaar kon aan het eerste groepje 'voltijders' het getuigschrift worden uitgereikt.

Doorstroming naar de universiteit
Met een getuigschrift voor godsdienst-pastoraal werker kun je doorstromen naar een theologische faculteit. De studieduur wordt dan met twee jaar verkort. Daarover bestaan heldere afspraken. Het is nog niet duidelijk wat het aantal vrijstellingen zal zijn wanneer je het eerstegraads diploma met als specialisatie praktische theologie hebt behaald. De besprekingen daarover zijn nog niet afgerond.
Wij herhalen: de weg naar het predikantschap in onze kerk loopt via de universiteit. Laat niemand op zoek gaan naar sluiproutes. Maar op basis van de bestaande regelingen moet het toch mogelijk zijn voor kerkelijk werkers die als zodanig zijn aangesteld in de gemeente, de studieduur aan de universiteit met nog eens de helft – dus anderhalfjaar – te verkorten.

Droom
Toen ds. C. den Boer en ik met het opstarten van de THGB begonnen, hadden we een droom. We droomden van een plek waar in de verwarring van deze tijd de theologie op het niveau van het hoger onderwijs zou worden beoefend in reformatorisch perspectief. God in Zijn genadige goedheid heeft die droom in vervulling doen gaan.
Op het ogenblik hebben wij in kerkelijk opzicht te kampen met grote problemen. Ze verslinden energie. Maar – zegt de Heere Jezus – de velden zijn wit om te oogsten. Laten we dat in Gods naam niet vergeten. Het werk moet doorgaan. En er is nog zoveel te doen. We hebben geen tijd meer te verliezen. Want Hij Die te komen staat, zal komen en niet vertoeven.
De THGB is een 'werkmaatschappij' van de Gereformeerde Bond. De doelstelling van de Bond is de verbreiding en verdediging van de Waarheid. Dat is en blijft ook de doelstelling van onze THGB op weg naar het jaar 2000. Met voor ogen het uitzicht naar de grote toekomst van onze Heere Jezus Christus. Dan wordt theologie in volkomenheid wat ze nu al in beginsel is: de aanbidding van God, de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Dat is theologie als liturgie. Want de verbreiding en verdediging van de Waarheid staan in het teken van het Soli Deo Gloria.

Open huis
Zijn er nog vragen? Bent u of ben jij geïnteresseerd in onze opleiding? Bij leven en welzijn houden wij op zaterdag 6 februari van 10.00 tot 16.00 uur open huis. Mijn opvolgers, dr. J. Hoek en drs. T. van de Lagemaat, zullen graag op uw/jouw persoonlijke vragen willen ingaan.

H. J. de Bie

Het adres van de Christelijke Hogeschool Ede is Oude Kerkweg 100 (ongeveer een kwartier lopen van het station

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen