Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Huiscatechese, een praktijkvoorbeeld

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Huiscatechese, een praktijkvoorbeeld

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Wat is huiscatechese?

Sinds 1994 wordt in de hervormde gemeente Wezep-Hattemerbroek, de wijken 2 en 4 rond de Vredeskerk en de Hoeksteen, gewerkt met huiscatechese als alternatief voor de traditionele catechisaties. Op verzoek van diverse mensen in buurgemeenten, die ook niet jeugd en catechese bezig zijn, hierbij een verslag van de ervaringen.
Onder huiscatechese wordt verstaan: het in kleine groepen (ongeveer 8 kinderen) onderwijzen van de geloofsleer, op een zodanige manier, dat de belevingswereld en de vragen van jongeren voortdurend op en bij de lesstof worden betrokken. Dit gebeurt in een huiskamer door twee gemeenteleden, die op hun beurt weer begeleid worden door de predikant.
Aanleiding was de groeiende ontevredenheid met de traditionele catechisatiemethode, zowel van de catecheten als van de catechisanten. De ontevredenheid van de catechisanten kwam tot uitdrukking in een steeds lagere opkomst, zowel binnen het seizoen, als ook naarmate de leeftijd van de jongelui vorderde. Echter ook uit de motivatie en dientengevolge uit het gedrag was die ontevredenheid te merken. Voor de catecheten gaf deze houding behalve een voortdurende bron van ergernis en zorg, vooral een gevoel van verlegenheid. Wat doe ik fout? Hoe kan ik de kinderen meer aanspreken? En vooral, hoe kan ik hen iets laten zien van de liefde van Christus, als ze hier met tegenzin zitten. Bijkomend probleem was ook, dat de kinderen die wel gemotiveerd zijn ook niet aan hun trekken komen. Verder zijn de groepen vaak te groot om een groepsgesprek op gang te krijgen, laat staan, dat je een band met de jongelui opbouwt.
Voor de beide wijkkerkenraden waren de signalen van de catecheten aanleiding een catechesecommissie te benoemen, die hen bij kon staan in hun werk. Na een periode van studie en bezinning is begonnen met huiscatechese in een beperkt aantal groepen. De catechesecommissie coördineert en begeleidt sindsdien de reguliere en de huiscatechese.

Zoeken naar de juiste vorm
In de eerste jaren is begonnen met jongeren van 12 en 13 jaar die gemotiveerd waren om in een kleine groep meer over het geloof na te denken. De jongelui konden dus kiezen voor deze vorm. Vanaf het begin waren de reacties van de deelnemers positief. Er ontstond vaak een hechte band in een groep, de huiscatecheten waren enthousiast, en trokken een aantal jaren met een groep op. Vaak leidde dit tot situaties, waarbij de grens met het pastoraat werd overschreden. Zo kon bijvoorbeeld het overlijden van een ouder van één van de jongeren in een catechesegroep zeer intensief worden begeleid.
Nadeel van een dergelijke opzet was, dat de andere catecheten, meestal de predikanten, met de minder gemotiveerde jongelui moesten optrekken, maar ook werden op den duur vraagtekens gezet bij de situatie dat sommige kinderen nooit een normale catechisatie bij hun predikant meemaakten.
In 1996 werd, mogelijk gemaakt door een legaat dat voor jeugdwerk bestemd moest worden, voor een aantal uren per week een jeugdwerkleider aangetrokken, de heer A. van Kampen, met als één van de opdrachten: evaluatie, en zo nodig reorganisatie van de (huis)catechese.
Hiervoor is de winter van 96/97 gebruikt. Voor- en nadelen zijn geïnventariseerd en diverse alternatieven voor de organisatie zijn onderzocht.
Duidelijk werd, dat deze vorm van catechese voor onze gemeente een zeer zinvolle methode is en eigenlijk voor meer jongeren toegankelijk zou moeten zijn, vooral ook voor de minder gemotiveerde jongelui.
Als meerwaarde wordt gezien dat:
– Er op deze manier meer aandacht is voor iedere jongere.
– Kinderen zich in een kleine groep gemakkelijker uiten, ze komen dan ook sneller met geloofsvragen.
– Ze zijn meer betrokken op de leerstof, omdat ze zien dat het over henzelf gaat.
– Er zijn minder motivatie- en gedragsproblemen.
– Huiscatecheten ervaren het geven van catechese als verrijkend voor henzelf.
Het bezwaar is natuurlijk, dat catecheten minder theologische kennis hebben dan een predikant, die meestal de catechisaties verzorgt. In deze benadering wordt dus bewust gekozen voor de kwaliteit van de interactie. De jongere staat meer centraal, terwijl in de traditionele methode de lesstof voorop staat. Doorgaans is de kennis van de huiscatecheten echter ruim voldoende, en voor vragen waar men niet uitkomt is de predikant steeds op de achtergrond aanwezig.
Een ander bezwaar is, dat het een zeer arbeidsintensieve methode is: je hebt een duidelijke organisatie nodig en een leger gemotiveerde vrijwilligers. Je kunt nooit alle catechisanten op deze manier benaderen. Er moeten dus keuzen gemaakt worden. In ons geval is gekozen voor de 14- en 15-jarigen .
Voor deze leeftijdsgroep is gekozen, omdat juist op deze leeftijd nogal wat kinderen minder gemotiveerd worden en afhaken, terwijl dit juist de fase is waarop levensvragen zich nadrukkelijk manifesteren, en keuzen van kinderen worden gevraagd wat betreft hun levensstijl, vriendenkring, studie, enz., maar natuurlijk ook over zaken van het geloof.
In de huidige vorm kunnen kinderen dus niet meer zelf kiezen, maar wordt aan alle kinderen van 14 en 15 jaar de catechisatie aangeboden in de vorm van huiscatechese. In het seizoen 97/98 werden zo 5 groepen gevormd, in seizoen 99/00 is dit gegroeid naar 8 groepen met 61 catechisanten.
Dit betekent dus, dat kinderen van 12 en 13 jaar op de traditionele manier les krijgen, vervolgens krijgen ze gedurende 2 jaar huiscatechese, om vanaf hun 16e jaar weer terug te komen bij de predikant.

Huidige werkvnjze
ledere huiscatechesegroep wordt begeleid door twee huiscatecheten. Dat zijn gewone gemeenteleden. Sommigen van hen hebben een onderwijsachtergrond, maar de meesten niet. Een onderwijsachtergcond blijkt ook helemaal niet noodzakelijk te zijn. Affiniteit met jonge mensen en een goede bijbelkennis zijn voldoende om met succes een groep te leiden. Deze huiscatecheten worden zelf weer begeleid door een theoloog, meestal de predikant. Eens per vier weken komen ze bijeen om de stof van de komende drie bijeenkomsten door te nemen. Ze geven vervolgens drie keer een les van een uur, de vierde week is er geen catechisatie, maar wordt de daaropvolgende lessenserie voorbereid. Theologische vragen en achtergronden worden behandeld, ideeën over werkvormen en verwerking van de stof worden uitgewisseld, een te gebruiken liedje of een stukje video voor een inleiding wordt doorgegeven, enz. Met de organisatie en de leiding van deze bijeenkomsten worden de huiscatecheten niet belast, dit wordt verzorgd door enkele leden van de catechesecommissie. Ook het werven van nieuwe catecheten (ieder jaar weer een punt van zorg), de organisatie van de overige catechisaties, de jaarlijkse afsluitingsavond, contacten met de kerkenraden, en de noodzakelijke bezinning worden door deze commissie gecoördineerd.

Conclusies
In het voorjaar van 1999 is de huidige werkwijze geëvalueerd. Gezegd kan worden, dat de huidige opzet bevredigend werkt voor zowel kinderen als catecheten.
– Kinderen geven zelf aan, dat ze het prettig vinden in een kleine groep les te krijgen.
– In een kleine groep en in een huiselijke omgeving komen de geloofsvragen van kinderen eerder aan de orde.
– Gedragsproblemen komen nu niet meer voor. Aanvankelijk, toen iedere 14-jarige min of meer verplicht werd om op deze manier catechisatie te volgen nog wel, maar later werd dit steeds beter.
– Men komt trouwer op de catechisatie: de groep is vaak aan het eind van het seizoen nog compleet.
– De 16-jarigen vinden het niet prettig dat ze weer in een grote groep terecht komen. Helaas was het door de groei van het aantal 14- en 15-jarigen niet mogelijk om huiscatechese voor hen te organiseren. Je hebt namelijk veel mensen nodig, die vaak onttrokken worden aan andere vormen van kerkenwerk.
– Doordat de huiscatechese door vrijwilligers gedaan wordt, is er voor de overige catecheten tijd over, zodat de reguliere catechisaties in kleinere groepen gegeven kunnen worden.
– Een belangrijke opbrengst is verder de verbreding van de verantwoordelijkheid voor de geloofsopvoeding van jonge mensen. Er is nu een grote groep volwassenen bij betrokken. Catechese is niet gedelegeerd aan de predikanten, maar ze hebben een centrale rol in het catecheseteam.
Bovenstaande is een korte weergave van een jarenlang proces van zoeken naar een verantwoorde vorm van catechese aan jongeren. We hebben niet de pretentie dat dit de enige manier is, hooguit een voorbeeld van hoe het zou kunnen. Omdat in veel gemeenten een vergelijkbaar zoekproces gaande is, leek het goed de ervaringen te delen met anderen. Ik hoop, dat van bovenstaande gegevens elders gebruik gemaakt kan worden.
Juist in een levensfase, waarin kinderen gaan ontdekken wie ze zelf zijn en er over na gaan denken wie ze zouden willen zijn, is het wezenlijk, dat we hen laten zien wie Christus voor hen wil zijn.

A. van de Streek
voorzitter van de catechesecommissie van
de Hervormde Gemeente
Wezep-Hattemerbroek (wijk 2/4)

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 2 december 1999

De Waarheidsvriend | 20 Pagina's

Huiscatechese, een praktijkvoorbeeld

Bekijk de hele uitgave van donderdag 2 december 1999

De Waarheidsvriend | 20 Pagina's