Gerechtvaardigd door het geloof

In de Reformatie ging het niet om randvoorwaarden. Het hart van het Evangelie werd opnieuw ontdekt. De slagader van het levende geloof kwam open te liggen. Leven en dood zijn in het geding. Mijn hele bestaan is er bij betrokken. De rechtvaardiging door het geloof is het artikel waarmee de kerk staat of valt. Als dit niet (meer) het hart van ons geloven, belijden en getuigen is, dan is de kerk geen kerk meer. Dan rust ze niet meer op het fundament van apostelen en profeten waarvan Jezus Christus de Hoeksteen is. De rechtvaardiging is 'de voornaamste pijler' (Calvijn) waar de kerk van Christus op rust. Concentratie op deze kern van het christelijk geloof is heilzaam en blijft nodig. In feite vond en vindt in de Reformatie een zuivere concentratie plaats op het werk van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest. Telkens weer dreigt het gevaar binnen te sluipen dat we onze gerechtigheid voor God ergens anders zoeken dan in Christus, door het geloof. Telkens weer dreigt de slagader van het levende geloof dicht te slibben. De bijdragen die wij zelf willen leveren staan het juiste zicht op Gods genade in de weg. Terwijl er niets bevrijdender is dan deze boodschap van 'de vreemde gerechtigheid'. Hier gaat het niet om leven uit mijn prestatie, maar uit Gods gratie. Niet om mijn werk, maar om het werk van de Drie-enige God.

Luther
Luther heeft er intens mee geworsteld. 'Mijn ziel hoe zult ge rechtvaardig verschijnen voor God?' Hij schrijft op een gegeven moment: 'Ik haatte dat woord gerechtigheid. Het vervloekte en verdoemde mij. Ik zei tegen God: 'Houdt U dan nooit op met mij te plagen met uw toorn?' Maar ik hield niet op te bonzen tegen dat woord van Paulus: de rechtvaardige zal door het geloof leven. En ineens zag ik het: wij leven niet door ons doen, maar door Gods schenkende gerechtigheid in Christus. Toen werd de tekst "De rechtvaardige zal uit het geloof leven", mij een poort tot het paradijs'. Dit is het principieel bevrijdende van de genade van God. We leven niet door ons doen. Dat zou toch eens zo zijn!- Een voortdurende onrust hield me in een ijzeren greep. Nooit zou ik door God weer aanvaard kunnen worden als ik aan de heilige maatstaf van Zijn wet voldoen moest. Om zo toch voor God rechtvaardig te moeten worden! De heilige eis van Gods wet halen we niet. Wat een schrik! Nooit meer aanvaard, nooit meer terug bij God. Bovendien in onze samenleving moeten we al maar presteren, we moeten productief zijn, we moeten ons bewijzen. We branden op als we het niet halen. Het breekt ons op. We zijn aan het eind. We lopen vast. De eisen liggen te hoog. We gaan er onder door. Ons leven wordt gebroken, geschonden, het is onder de maat die wordt gesteld. Geen aanvaarding is meer mogelijk. In het Evangelie, waarin het hart van God de Vader opengaat, horen we de bevrijdende boodschap: we leven niet door ons doen, niet op grond van onze prestaties. We leven dankzij Gods heilige gratie. Door God aanvaard worden betekent niet dat we ons aanvaardbaar gemaakt hebben. Het zou niet gaan. Door God aanvaard worden rust in Zijn genade, in de kruisverdiensten van Jezus, in de gerechtigheid van Hem. Gerechtigheid is namelijk niet dat mensen tot hun recht komen, dat mensen Gods recht herstellen. Vrede vind ik in de overgave van het geloof aan God! Hij rechtvaardigt de goddeloze om Jezus' wil. Dat is het geheim van het geloof. Het omhelst de Heere Jezus Christus. Door het geloof in Hem, de Gekruisigde, mag ik rechtvaardig zijn voor God.

God als Rechter
Op de achtergrond van dit centrale artikel van het christelijk geloof staat God als de hemelse Rechter. Hij laat ons leven door Zijn heilige vingers glijden. Hij toetst uw en mijn leven. Hij oordeelt over ons, plaatst ons voor Zijn rechterstoel. Hij ontmaskert mijn zonden. Angst, vragen, stormen overvallen me als ik mezelf zie staan in Gods gericht. Ik denk aan de aangrijpende zin uit artikel 23 van de N.G.B. 'En voorwaar, indien wij voor God verschijnen moesten, steunend op onszelf of op enige andere schepselen, hoe weinig het ook was, wij moesten helaas verslonden worden'. Deze heiligheid van God speelt volstrekt mee in de rechtvaardiging door het geloof. '... niemand die leeft zal voor Uw Aangezicht rechtvaardig zijn'. Wil de rechtvaardiging voor ons een wonder zijn, een poort tot het paradijs, dan zullen we deze noties van Gods heiligheid en van onze schuld grondig en eerlijk onder ogen moeten zien.
We lopen het gevaar dat de diepten van het schuldbesef wegebben en daarmee ook de hoogten van de verwondering over de rechtvaardiging. De rechtvaardiging door het geloof is echter geen 'automatisch gebeuren' voor 'goed-gelovige' mensen. Op Golgotha zien we nadrukkelijk hoe ernstig God de zonde neemt, hoe rechtvaardig Hij is. Hij neemt het kwaad ten volle ernstig en veroordeelt het in Zijn Zoon. Hier, bij dit hart van het Evangelie, staan we bij de diepten van ons leven en bij de hoogten van de genade van God. De Almachtige buigt Zich in wondere liefde over ons heen.

Toegerekend
Deze gerechtigheid rekent God mij toe. Ik kan niet anders dan mijzelf aanklagen en veroordelen.
Maar, de Heere spreekt vrij. Hij vergeeft mijn zonden en verklaart mij rechtvaardig om Jezus' wil.
Dat is het diep bevrijdend moment in de Reformatie. Dat is het hart van de Schrift. Hier wordt het Evangelie werkelijk een vrolijke, een goede boodschap. God rekent het mij toe! Luther noemde het 'een vreemde gerechtigheid.' Het was niet mijn gerechtigheid, ik had het zelf niet meer. Ik had er niets meer van. Maar, het werd mij geopenbaard, geschonken. Een 'vreemde' gerechtigheid die mij tegelijk niet 'vreemd' blijft. In het geloof wordt het mij toegeëigend door de Heilige Geest. Het wordt mijn gerechtigheid. 'U, Heere Jezus, bent mijn gerechtigheid, ik ben echter Uw zonde. U hebt het mijne, mijn zonde, mij zelf aangenomen, en U hebt mij het Uwe, Uw gerechtigheid gegeven'. Dat is: gerechtvaardigd door de verlossing die in Christus Jezus is. Ze is voor de volle 100% genade. Zonder dat er ook maar iets van onze werken aan te pas komt: ik verdien niets. '... degene die niet werkt, maar gelooft in Hem, Die de goddeloze rechtvaardigt, wordt zijn geloof gerekend tot rechtvaardigheid' (Rom. 4 : 5). Een wondere ruil. In Hem verklaart God mij rechtvaardig. Ondertussen is meer dan helder dat én God de Vader, én God de Zoon, én God de Heilige Geest, op deze wijze betrokken zijn bij onze rechtvaardigverklaring.

Geloof
Centraal staat hier het geloof. Het geloof waardoor wij Christus 'omhelzen'. Nee, hoe onmisbaar ook, geloof is geen nieuwe voorwaarde. Het is geen eis van Gods kant. Ook al gaat de verkondiging van Christus altijd samen met het bevel van bekering en van geloof. Maar, het wondere geheim van Gods barmhartigheid is dat Hij niets achterhoudt, alles geeft. Zo dat het geloof waarmee we deze genade van God ontvangen, zelf ook een geschenk is. 'Want uit genade zijt gij zalig geworden door het geloof, en dat niet uit u, het is Gods gave' (Efeze 2 : 8). Het geloof heeft geen enkele verdienste. Het ziet juist, in de verbrijzeling door de wet, af van alle verdiensten. Geloven is met een verbroken en verslagen hart opzien naar het kruis van Golgotha en zo het wonder ervaren dat God zondaren vrijspreekt in het bloed van Jezus Christus. Het is de lege hand die ik uitsteek naar Christus. Het is het 'zien op Jezus'. Het is dus niet het geloof zelf dat ons rechtvaardigt. 'Het is maar een instrument, waarmee wij Christus, onze rechtvaardigheid, omhelzen' (N.G.B. art. 22). In Romeinen 3 laat Paulus steeds weer uitkomen dat de verzoening van God door Christus en het gelovig leven daaruit ten nauwste met elkaar samenhangen. Hier worden we helemaal op de Zaligmaker gericht. En dat is de kern van de ontdekking van de Reformatie: wij staan niet meer in het middelpunt. Hoe kan dat ooit? God en het Lam staan centraal. En juist zo, zo word ik erin betrokken. Zo word ik op het Lam en op God gericht. In het geloof word ik van Christus en Hij wordt van mij. In het geloof gaat het er zelfs zo aan toe dat ik Hem 'omhels'. Inniger kan het niet. In die 'omhelzing' gaat het me niet om de 'omhelzing'. Maar gaat het mij om Hem. In het geloof belijd ik zelfs: 'Niet meer ik leef, maar Christus leeft in mij'.

En zondaar...
Goddelozen zijn door God rechtvaardig verklaard. En toch, nog steeds: een zondaar. Simul iustus et peccator: tegelijk rechtvaardige en zondaar. Dat stadium kom ik hier niet te boven. De rechtvaardige leeft slechts uit zijn geloof. Dagelijks ben ik, zondaar, weer op genade aangewezen. Dagelijks weer van Gods vergevende genade afhankelijk. 'Al is het dat mijn geweten mij aanklaagt ... dat ik nog steeds tot alle boosheid geneigd ben, nochtans God ... mij de volkomen genoegdoening, gerechtigheid en heiligheid van Christus, schenkt en toerekent'. (H.C., Z. 23). Ik word geen beter christen. Geloofsgroei is niet je meer en meer voorstellen aan de Heere God alsof je het stadium van het zondaar-zijn achter je laat. Dat station is het niet gepasseerd. En toch, en toch... in Christus, door het geloof, gerechtvaardigd. Geloofsgroei is groei in verootmoediging én in verwondering, in schuldbelijdenis én in aanbidding. 'Zondaar', ik moet het steeds dieper erkennen. Tot mijn laatste moment hier op aarde toe. En toch, de vreugde in God, over Zijn verlossende liefde wordt dieper, intenser. Want, het geloof is helemaal betrokken op wat het ontvangt: Christus en Zijn gerechtigheid, en al Zijn heilige werken.
'Nu ken ik die waarheid,
zo diep als gewis,
dat Christus alleen mijn gerechtigheid is'.

Amstelveen               G.D. Kamphuis

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen