Voor en na de eredienst [2]

Spanning

Is de preek uitgesproken, de kerkdienst ten einde, daalt de voorganger via de kanseltrap naar beneden en gaat hij met de kerkenraadsleden de consistoriekamer binnen, dan is er spanning. Zeker in het hart van de kandidaat of jonge predikant maar geen enkele voorganger zal er vrij van zijn. Je hebt gepoogd in de verkondiging alles te geven, maar... hoe is de preek nu gevallen? Nu moeten we bedenken dat de prediking bediening van het Woord heeft te zijn en geen stuk werk is dat ter beoordeling van de kerkenraad als een soort examencommissie aangeboden wordt. De prediking is ook geen soort inleiding als op een mannenvereniging gehouden, die na de pauze door de vrienden nader besproken wordt. De vraag is niet of wij een goede preek hebben geleverd maar of het Woord van Gód geklonken heeft in de gemeente. Spanning kan er ook zijn bij de ouderling van dienst. Hij heeft met de anderen gepoogd goed te luisteren. Hoe moet hij ermee omgaan als er bij hem bedenkingen zijn tegen wat van de kansel gezegd is? Hoe ben je eerlijk voor het aangezicht van God en tegenover degene die het Woord bediende? En wat hij opmerkte, leeft dat ook in het hart van zijn medebroeders? Treurig zou het zijn als er een twistgesprek ontstaat en de kerkenraadsleden tegenover elkaar komen te staan. Onverkwikkelijke tonelen hebben zich nogal eens voorgedaan.

Het zogeheten nagebed

Meestal zal door een van de ambtsdragers, vaak de ouderling van dienst, het dankgebed worden uitgesproken.

Maar dat gebeurt niet overal. Ik preekte op een dankdag voor gewas eens in een gemeente en een ouderling uit de gemeente waar ik stond vergezelde mij. Hij was ook in de consistoriekamer aanwezig, hartelijk begroet door zijn medeambtsbroeders daar. Toen ik voor ik me omkleedde vroeg: 'Wordt hier nog afgesloten met gebed? ', kreeg ik ten antwoord: 'Nee dominee, dat zijn we hier niet gewend.' Voor ik nog iets kon zeggen zei de mij vergezellende ouderling: 'Broeders, als je voor het eten bidt om een zegen dank je toch na de maaltijd ook? ' Hoeveel temeer als we geestelijk voedsel krijgen'! Stilte daarna. Soms bestaat de gewoonte dat 's morgens voor de dienst gebeden wordt en 's avonds na de tweede •dienst gedankt wordt. Maar goed, nu het nagebed. Wat is het erg wanneer dat ge-, nee, ik moet nu schrijven Misbruikt wordt om een beoordeling van de geleverde preek te geven, die er dan meestal niet al te best afkomt. Of erger nog, als een oordeel over de geestelijke staat van de voorganger in het

gebed gèveld wordt, zo van 'dat zijn blinde zielsogen maar eens geopend mogen worden!' Laat in het gebed iets mogen blijken van het diepe besef tot Wie gesproken wordt en dat Zijn woord gelezen en doorgegeven werd waarin hemels onderwijs was. Dat verhindert niet een gesprek daarna over de gehouden bediening van het Woord. Het kan zijn dat de ouderling van dienst zo geraakt werd door de prediking dat hij nauwelijks kon danken en dat de stem, als door tranen verstikt, nauwelijks hoorbaar klonk voor de anderen.

Geen nagesprek?

Wanneer het' amen' klinkt aan het eind van het dankgebed, wat gebeurt er daarna? Zwijgt eenieder, heerst er een grafstemming en lijkt het voor een kandidaat of

(jonge) predikant wel alsof hij in een ijskelder beland is? Was het nagebed eigenlijk een formele afsluiting van de dienst in de consistoriekamer en worden meteen daarna de collectezakken geleegd? Gaat men over tot de orde van de dag en mondt heel de kerkdienst uit in nietszeggende, oppervlakkige praatjes? En de kandidaat zijn ziel maar pijnigen met de vraag 'was de prediking dan wellicht zo arm en schraal? Is er totaal niets van achtergebleven en gaat er niets van mee naar huis? ' Ook oudere predikanten overkomt dit. Wijlen ds. J. T. Doornenbal schreef erover in de Veluwse Kerkbode als hij ergens was voorgegaan en er werd helemaal niet gereageerd of men had het over 'die en die kostelijke dominee die men had gehoord!

Het goede moment

Niet altijd zal terstond na het dankgebed het goede moment er zijn op de gehouden preek te reageren. Ik wees er al op dat de prediker soms onder grote spanning staat. Dat mogen kerkenraadsleden best beseffen. En zeker als er kritische kanttekeningen bij de gehouden preek te plaatsen zijn kan men zich afvragen of dat altijd meteen, heet van de naald gebeuren moet. Een vermaard, inmiddels allang in vrede en met vreugde heengegaan predikant uit een afgescheiden kerk zei me eens heel eerlijk: 'Ik weet best, dat ik niet zo goed preken kan, maar als ze mijn preek aanvallen, gaat mijn domineesbloed koken!' Gaat het om een in de gemeente staande predikant, dan kan het soms goed zijn later in de week eens aan de predikant te vragen om een gesprek onder vier ogen over de prediking. Men heeft het even laten betijen en rustig overwogen wat te zeggen. Bij een kandidaat of voorganger van elders is dat lastiger. Maar men kan zich ook per brief eerlijk en overwogen uiten, wat een verhelderende en soms diep-geestelijke correspondentie kan opleveren. Soms kan men vragen of de voorganger meegaat op de koffie. Hoe dan ook, het moment van het gesprek is niet onbelangrijk. Over het gesprek zelf in een laatste artikel nog enige opmerkingen.

W. CHR. Hovius, APELDOORN

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen