Het spoor van de vrouw in het ambt [slot]

Het ambt

Dr. Lim stelt vast dat de twee kerken nooit hebben gekeken naar de visie van de oudchristelijke en reformatorische traditie inzake het ambt. Ook is er een verandering aangebracht in de visie op het ambt. Deze wijziging verliep in de Gereformeerde Kerken radicaler dan in de Nederlandse Hervormde Kerk. In de Gereformeerde Kerken kreeg het ambt een absoluut dienend karakter en in de Nederlandse Hervormde Kerk werd zowel het regerend karakter als het dienende karakter van het ambt gehonoreerd. In feite was hiermee de gereformeerde ambtsleer in geding. Bij de vraag of het geoorloofd is de kerkelijke ambten open te stellen voor de vrouw, is ongetwijfeld de belangrijkste vraag wat men eigenlijk onder het ambt heeft te verstaan.

De Gereformeerde Bond heeft steeds inzake de vrouw in het ambt een duidelijke en consistente koers aangehouden: de vrouw in het ambt wordt op grond van de Schrift afgewezen. Dit standpunt is telkens beargumenteerd en werd al direct toen de discussies op gang kwamen binnen de Nederlandse Hervormde Kerk verwoord en later in beleidsbrochures herhaald. Ook in de uitvoerige studie Man en vrouw in bijbels perspectief, een uitgave vanwege de Gereformeerde Bond, wordt de conclusie getrokken, dat de vrouw in het ambt op bijbelse gronden moet worden afgewezen. Wel werd het bijbels onderscheid aangebracht tussen ambten en bedieningen en werd ruimte gelaten voor inschakeling van de vrouw in de gemeente als het om bepaalde bedieningen gaat. Het is alleen mogelijk de vrouw in de ambten te accepteren als men het ambt zelf als een bediening gaat zien. Dan ziet men de bedieningen als het wezenlijke en het ambt als iets bijkomstigs. Maar met dit standpunt geven we de gereformeerde ambtsvisie prijs en wijken we af van het bijbels ambt.

Hermeneutiek

De openstelling van het ambt voor de vrouw in de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken heeft volgens dr. Lim te maken met een verschuiving in principiële argumenten door een krachtige invloed van de praktijk en de context van de tegenwoordige tijd. De context en de praktijk van de samenleving en de kerk leken in strijd te zijn met principiële, bijbelse elementen.

Bij het innemen van een standpunt inzake de vrouw in het ambt stuiten we op het probleem van de hermeneutiek. Onder hermeneutiek verstaan we het hele proces van interpretatie van een tekst uit het verleden in zijn betekenis voor de mens van vandaag in zijn wereld. Er wordt door mensen een heel verschillend beroep op de Bijbel gedaan. In een aantal gevallen hangt dat samen met een verschillende schriftvisie. De context waarin we leven, kan ons lezen en verstaan van de Bijbel beïnvloeden. Tegen hermeneutische or inzichten stap en die niet uitgaan van de norm en. van de Schrift en de situatie en die de ervaringswereld van de mens tot uitgangspunt nemen, moeten we bezwaar maken. Want de Heilige Geest staat er garant voor dat we te allen tijde met de Schrift uit de voeten kunnen. Door Hem buigen we voor het volstrekte gezag van Gods Woord. De conclusie van dr. Lim dat praktische en contextuele aspecten een grote rol hebben gespeeld bij de openstelling van het ambt voor de vrouw, is voor ons een signaal dat onze culturele en maatschappelijke vooronderstellingen niet de doorslag mogen geven bij de vertolking van Gods Woord. Wie zijn zwaartepunt legt in de context van de eigen tijd en vanuit onze ervaringswereld de schriftgegevens gaat 'wegen', moet wel komen tot een zeker relativisme.

Verhouding van man en vrouw

Dr. Lim vindt dat er overeenkomst was in de visie op de verhouding van man en vrouw in de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken. Ze gingen uit van zowel de gelijkwaardigheid als de ongelijkheid van de vrouw aan de man.

In de brieven van Paulus doet de vrouw mee in het werk van de gemeente. Ze is op allerlei manieren betrokken bij de activiteiten in de gemeente. Het is dus niet zo dat Paulus elke bijdrage van de vrouw in de gemeente aan de kant schuift. Volledig gelijkwaardig aan de man, heeft zij deel aan Christus (zie Gal. 3 vers 28). Er is geen sprake van discriminatie. De vrouw doet voluit mee in de uitoefening van haar gaven binnen de gemeente. Zij doet dat echter in haar vrouwelijke eigenheid. Man en vrouw zijn één, maar in de eenheid zijn en blijven zij gescheiden. Vanaf de schepping is dit zo geweest. De bijbelse verhouding van man en vrouw is in onze moderne maatschappij volkomen ontwricht. Wat God ons leert in Zijn Woord, lijkt in de oren en ogen van de moderne mens hopeloos ouderwets. De voorstanders van de vrouwenemancipatie vinden dat de klok terug wordt gezet als er geen ruimte is voor vrouwelijke ambtsdragers.

Tijdgebondenheid

De visie ten aanzien van de tijdgebondenheid van de Bijbel veroorzaakte volgens dr. Lim bij menigeen onzekerheid omtrent de uitleg van bepaalde teksten met betrekking tot de vrouw in het ambt. In de discussie over de positie van de vrouw in de kerk, bracht de nadruk op de tijdgebondenheid van een tekst een omwenteling in de traditionele houding tegenover de vrouw in het ambt. Het betreft vooral de uitleg van de voorschriften van Paulus in 1 Korinthe 14 : 34 en 1 Timotheüs 2 : 11-14.

In de gemeente van Korinthe en wellicht ook in Efeze (de gemeente van Timothéüs) moet het voorgekomen zijn, dat vrouwen bij de uitleg van de profetie een overheersende rol gingen spelen, de mannen de loef afstaken, en door haar dominante optreden ergernis wekten. Maar een vrouw mag de orde in de gemeente niet verstoren. In 1 Timothéüs 2 : n - 14 worden het leergebod en de ondergeschiktheid van de vrouw ten opzichte van de man met een beroep op de schepping besproken. In vers 11 richt Paulus zich wellicht weer specifiek tegen vrouwen die een zekere emancipatiedrang aan

de dag legden. Hij schrijft hier over vrouwen in het algemeen. Paulus geeft aan dat de vrouw niet geroepen is tot typische regeer- en leertaken, waarin het leidinggevend en gezaguitoefenend karakter zonder meer duidelijk is. Het woord 'leren' in vers 12 heeft de betekenis van de apostolische leer met volmacht overdragen, zodat ieder in de gemeente weet waaraan men zich heeft te houden en hoe men zich zal gedragen. De apostel kent hierin de vrouw geen actieve rol toe. De openstelling van het ambt voor de vrouw is daarom niet in overeenstemming te brengen met wat Gods Woord ons in 1 Timothéüs 2 : 11 voorhoudt: 'Doch ik laat de vrouw niet toe, dat zij lere, noch over de man heerse, maar wil, dat zij in stilheid zij'. Een vrouw oefent zich in kennis van de leer onder leiding van de man. Een christenvrouw moet zich niet laten meeslepen door de feministische tijdgeest.

De voorschriften van Paulus over de houding van de vrouw in de gemeente is niet de mening van iemand die een kind van zijn tijd was, waarin nu eenmaal de vrouw was gediscrimineerd. Het zijn uitspraken van de Schrift, die niet tijdgebonden zijn. Wie de Schrift beschouwt als een tijdgebonden Getuigenis uit het verleden en niet meer als het voor alle tijden gegeven Woord van God, kan de Schrift zo selectief benaderen dat een eigen mening over haar gaat heersen. Ook met het beroep op de vrijheid van de Heilige Geest moeten we voorzichtig zijn. Want het beroep op de Heilige Geest ontslaat ons nooit van de eis nauwkeurig exegese uit te oefenen. Primair betekent dit: zorgvuldig luisteren naar wat er geschreven staat. Ook rijst de vraag wat het criterium moet zijn als we de Schrift benaderen als cultureel bepaald en daarbij het begrip 'tijdgebondenheid' hanteren. Worden dan geen subjectieve maatstaven aangelegd? Hier schuilt het gevaar dat de openbaring van God ten prooi valt aan een subjectieve beoordeling van de omstandigheden van de tekst en van de toepassing daarvan op het heden.

Ten slotte

Bijbelse gegevens hebben een marginale rol gespeeld bij de aanvaarding van de vrouw in het ambt in de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken. Deze conclusie trekt dr. Lim in zijn proefschrift. De tijdgeest en de praktische omstandigheden hebben de doorslag gegeven, terwijl de principiële argumenten die vanuit de Bijbel aangedragen kunnen worden, 'niet grondig' behandeld zijn.

De resultaten van het onderzoek van dr. Lim zijn voor allen die vasthouden aan de principiële koers en de vrouw in het ambt op grond van de Schrift afwijzen, een steun in de rug. Een schriftvisie die het uitgangspunt neemt in de Bijbel, is te verkiezen boven een schriftvisie die de situatie en de ervaringswereld van de mens tot uitgangspunt neemt.

J. HARTEMAN, HILVERSUM

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen