Verlaging van de leeftijd

Suggesties

Mag ik eens enkele suggesties doen? Niet als iemand die precies kan zeggen hoe het moet. Maar als iemand die zich, samen met anderen, verantwoordelijk voelt voor de catechese in onze gemeenten. In de hoop dat u de suggesties wilt overdenken en niet meteen van de tafel veegt. Vroeger kon bij ziekte de crisis op de achtste dag ook een wending ten goede betekenen. Wat zou het een wonder zijn als de crisis in de catechese ook tot een wending ten goede zou leiden. Ik ben zo vrij een zestal suggesties te doen.

1. In de eerste plaats richt ik mij op de gezinnen. We zijn voorstanders van de kinderdoop als teken en zegel van Gods verbond. Maar dan is het wel een voorwaarde, een must dat de ouders die hun kindje ten doop houden, beseffen wat de doop inhoudt. Het kan niet bestaan dat ouders gewoon hun kind dopen en verder niet. Dan werken we er zelf aan mee dat de doop volkomen wordt uitgehold. Daarom pleit ik allereerst voor het ernst maken met een grondige doopcatechese aan ouders. Niet maar een doopzitting of een doopgesprek, maar echt dooponderricht. Structureel in kringen. In die kringen kunnen de wezenlijke vragen aangaande doop en opvoeding aan de orde komen. De vragen naar het bidden, het bijbellezen, de gezinseredienst, waar ds. M. van Campen onder ons zo terecht voor pleit. De vragen naar het gezag van het Woord en later: de schoolkeuze, de wijze waarop we omgaan met internet en tv. Er zijn goede voorbeelden van deze doop- en opvoedingscatechese in het land. Maar in de meeste gemeenten gebeurt dit nog te vrijblijvend, niet als iets van het wezen, maar van het welwezen van de zaak. Opvoeden kunnen we niet uitbesteden. Dat is allereerst een taak van de ouders zelf. Zeker, het is Gods Geest die je tot een moeder maakt zoals in Het bevindelijke nest, maar Gods Geest werkt meestal middellijk. Hier ligt een taak voor de kerkenraad.

2. Dan in de tweede plaats wil ik ingaan op het gebrek aan kennis, bijbel- 670 kennis, geloofskennis bij onze jongeren. Die is er zeker. Inderdaad, zegt iemand, daarom moeten de catechisanten ook veel meer leren op de catechisatie. Maar nu doet zich het gegeven voor dat jongeren boven de 12 jaar over het algemeen - dus niet overal - niet meer uit hun hoofd willen leren. Daar moetje heel nuchter in zijn. Wie zelf catechese geeft, weet dat dit zo is. Maar moeten we het gebrek aan kennis dan maar accepteren? Nee. Daarom stel ik de vraag: zouden we de leeftijd waarop we met de catechisatie beginnen niet kunnen verlagen? Niet op 12-jarige leeftijd, maar op 10-jarige leeftijd. Op deze leeftijd leren kinderen dingen gemakkelijk en op natuurlijke wijze uit hun hoofd. Welnu, als we van mening zijn dat kennis onmisbaar is, dan moeten we bereid zijn over deze verlaging na te denken. Maar zijn daar geen alternatieven voor? Ja, in het gezin. Maar waar geven ouders kinderen catechese? Dat is een zeldzaamheid. Dan op school. Dat kan inderdaad, maar dan roep ik in herinnering dat het kader van de catechese het verbond is, en dat kan men op school niet verwachten. De leeftijd van 10 tot 12 jaar was ook in de Reformatietijd de leertijd bij uitstek. Ik weet dat deze verlaging praktische problemen met zich mee kan brengen.

Bijvoorbeeld: de zondagsschool. Die doet prima werk. Maar de zondagsschool heeft een andere doelstelling dan de catechese. Heeft daarom een ander curriculum. Zou ik eens mogen voorstellen dat kerkenraden en zondagsscholen met elkaar in gesprek gaan. Ook landelijk de HGJB en de Zondagsscholenbond. Misschien zou de bovenbouw van de zondagsschool te veranderen zijn in de eerste fase in de catechese? Zelf denk ik aan het volgende curriculum:

10-jarigen 11-jarigen 12-jarigen

Najaar Oude Testament Nieuwe Testament Sacramenten/kerkdienst

Voorjaar Apostolicum Onze Vader Tien Geboden

Wanneer we in deze leeftijdsfase de nadruk leggen op het verstandelijke

element, in het kader van het verbond, dan kunnen we ook met een gerust

hart boven de 12 jaar meer ruimte bieden voor wat ik zou willen noemen een bevindelijke catechese. Een catechese, die gericht is op de geloofservaringen en op de leefwereld van de jongeren. Er zijn daarvoor ook nieuwe modellen ontstaan, zoals de methode in

Veenendaal en Harderwijk. Laat men daar goede nota van nemen. Mijns inziens zijn daar de jongeren mee gediend.

Trainingen

3. In de derde plaats kijk ik nu naar de didactische zijde van de catechese. Zou de kwaliteit van de catechese niet verbeterd kunnen worden? Predikanten krijgen in hun opleiding een minimale toerusting om op een didactisch verantwoorde wijze catechisatie te geven. Helaas! En daar zie ik nog geen verbetering in komen. Maar hoe voorkomen we nu dat ook gemotiveerde catechisanten zeggen: het is zo saai op de catechisatie? De predikant is alsmaar alleen aan het woord. Het is altijd hetzelfde. En hoe voorkomen we dat er elders telkens weer ordeproblemen ontstaan, zelfs zo erg, dat men zich afvraagt, moetje er zo echt mee doorgaan. Ik pleit voor trainingen van de catecheten. Hier ligt een taak voor HGJB, de Gereformeerde Bond in samenwerking met het Instituut voor Gemeenteopbouw te Ede. Wie eenmaal de moed heeft gekregen om het eens anders te doen, staat verbaasd over de resultaten. Catechisaties ondergaan soms een ware metamorfose. Er is hier opnieuw een praktisch bezwaar. Predikanten komen niet aan training toe. Daarom blijven zij het op de oude manier doen. Zij verleren het op deze manier om te leren. Zijn zich vaak ook niet bewust hoe groot het verschil is tussen het leren dat de jongeren op school meemaken en op de catechisatie. Maar als het dan inderdaad zo is, dat predikanten het niet

kunnen opbrengen om trainingen te volgen, als het dan waar is dat predikanten zolang de r in de maand is zuchten onder de catechisatie, zou het dan niet goed zijn om voor de catechese speciaal daarvoor getrainde catecheten aan te trekken. Zeker, we hebben onze meerjarige opleiding in Ede, maar die is ook niet voor iedereen realiseerbaar. En er zijn gemeenteleden die de gave van het leren hebben

(1 Kor. 12). Zij kunnen hetzij in hun eigen gemeente, hetzij in een andere gemeente, worden ingezet. Maar dan moeten zij wel getraind worden. Daarvoor hebben we denk ik de deskundigheid in huis. Misschien dat menig predikant nu denkt: als dat zou kunnen, dan ben ik verlost van de catechisatie. Maar zo bedoel ik het niet. De predikant moet blijven participeren in de catechese en zeker de belijdeniscatechese verzorgen.

4. In de vierde plaats kijk ik naar de kerkenraden. Hoe staat het met het beleid aangaande de catechese. Is er een leerplan, met doelstellingen, enz; is er een beleidsplan? Is dat niet nodig? Maar daar heeft de kerkenraad toch geen tijd voor. Catechese is niet het enige wat op hun bordje ligt. Inderdaad, en dat is nu precies de reden, waarom ik pleit voor een catechesecommissie. Of een catechesewerkgroep. Een commissie, benoemd door de kerkenraad, verantwoording schuldig aan de kerkenraad, die speciaal belast is met de bezinning op en de uitvoering van de catechese in de eigen plaatselijke gemeente. In deze commissie kunnen deskundigen uit de gemeente meedoen, alsook ouders van catechisan-

ten. In sommige gemeenten was er eerder een catechesecommissie, maar bij wisseling van de predikant, is het weggezakt. Waarom toch? Niet de predikant, maar de kerkenraad, in samenspel met de ouders en de gemeente is toch verantwoordelijk voor de catechese van de jongeren van de gemeente. 5. Ik kijk naar onze kerkvoogdijen. Is het niet mogelijk dat er samen met de kerkenraad en de catecheten, eens grondig naar de catecheseruimte gekeken wordt en naar de leermiddelen en andere voorwaarden voor een kwalitatief verantwoorde catechese. Als wij catechese echt belangrijk vinden, dan mag het toch ook wat kosten. Dan moeten we er echt in gaan investeren, ook bijvoorbeeld door trainingen van catecheten te bekostigen. Is dat geen verantwoord beheer van het geld van de gemeente?

6. In de zesde plaats zeg ik erbij: zouden we om het geheel te doordenken niet een conferentie kunnen houden, waarvoor mensen uit onze gemeenten die verantwoordelijkheden dragen ten aanzien van de catechese, worden uitgenodigd om ons diepgaand op de catechese te bezinnen. Beschouw deze lezing dan als een aanzet voor een dergelijk conferentie.

Ten slotte

Ik ben aan het einde gekomen van mijn uiteenzetting gekomen over de vraag: Verkeert onze catechese in een crisis? Ik hoop niet dat iemand denkt: wat heft die man een klaagzangen aan. Wat een pessimist. Wat een ondankbaar iemand. Wat heeft hij weinig oog voor het goede. Om moedeloos van te

worden. Neemt u van me aan, dat ik hier de klok luid omdat ik me, samen met anderen, persoonlijk verantwoordelijk voel voor de catechese aan onze jongeren. In Handelingen 2, het hoofdstuk over de uitstorting van de Heilige Geest, lezen we dat de Geest van God mensen inschakelt. Zij spreken in andere talen, zij vertalen de grote werken van God,

zodat anderen ze kunnen verstaan. Laten we daarin onze opdracht verwoord zien. De grote werken van God vertalen naar een nieuwe generatie. Een moeilijke, schijnbaar onmogelijke opdracht, maar toch niet zonder perspectief. De Geest wil ook vandaag werken. En het is mijn ervaring: als we onze hulp van Hem verwachten, biddend en werkend, dan zullen we niet beschaamd worden.

W. VERBOOM, WADDINXVEEN

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen