Niet meer de volkskerk

De structuur

De Grote Kerkgemeente is een 'gewone' geografische wijkgemeente, in het hart van de stad. Wij vormen uitdrukkelijk geèft buitengewone of mentale gemeente. Dat'hebben wij aan het kerkelijk denkerf van ds. W. L. Tukker te danken, die indertijd ook betrokken was bij de gesprekken met de CK. De 'Elimieten' moesten kerkelijk leren denken.

HetWerkgebied van de gemeente omvat globaal gesproken de binnenstad. Onze wijkouderlingen, onze evangelisatie-Ouderling, de pastoraal werker en een kring vrijwilligers zetten zich intensief in in het centrum-pastoraat. Slechts een handvol meelevende leden van de wijkgemeente woont ook in de geografische wijk. De binnenstad wordt bevolkt door de vele studenten in Zwolle, en het blijft moeilijk om met hen in contact te treden. We proberen hen met een accuraat nieuw-ingekomenen bezoek te benaderen. Verder is een deel van de wijk bewoond door allochtonen en is er een gebied met nogal wat sociale problemen. Zoals vermeld komt slechts een heel klein deel van de meelevende gemeente uit de geografische wijk; de kerkgangers komen uit de gehele stad en daarbuiten, uit een kring van plaatsen rondom Zwolle, van Meppel via Raalte tot Olst (vlak boven Deventer).

Al vanaf de jaren zestig functioneert er een Zwols perforatiesysteem, speciaal voor de gereformeerde gezindte in het leven geroepen, waardoor meelevenden met onze wijk als zodanig genoteerd worden. Onder deze pastorale eenheden zijn ouderlingen werkzaam met bijzondere opdracht, daartoe benoemd door de CK. Deze ouderlingen b.o. hebben zitting in onze kerkenraad. De kerkenraad heeft dus een dubbele taak: een geografische en één voor de gereformeerde gezindte. Sinds de landelijke perforatieregeling zijn ook meelevenden van buiten Zwolle ingeschreven, al is dat niet voor ieder mogelijk. Zij blijven permanent gastlid. Het blijft kerkelijk gezien lastig om met de laatstgenoemden een pastorale relatie te onderhouden. Al met al is de Grote Kerkgemeente een omvangrijke gemeente; een kerkenraad van 28 leden geeft leiding aan. dit geheel. Er zijn twee pastorale werkers aangesteld (in de personen van kand. A. Stijf en ds. G.Voordijk). Voorts zijn er voorbereidingen getroffen om te komen tot aanstelling van een jeugdwerker, die voor een aantal dagdelen nieuwe impulsen kan geven aan jeugdwerk en de arbeid onder jongvolwassenen.

Ontwikkelingen

De hervormde gemeente is in Zwolle niet meer de volkskerk die het ooit geweest is. Zoals gezegd rekende een eeuw geleden nog 60 procent van de Zwolse bevolking zich tot de Nederlandse Hervormde Kerk, na de oorlog is dat percentage snel gedaald. Hoe snel dat gaat, blijkt uit de statistieken. Waren in 1990 nog 19.000 van de 97.000 Zwollenaren hervormd, van de 108.000 inwoners die er thans zijn, rekenen er zich nog maar 14.000 tot de Hervormde Kerk. Een daling van 20 naar 12 procent.

De Grote Kerkgemeente is één van de acht hervormde wijkgemeenten in Zwolle, de negende is een wijkgemeente in wording (de nieuwbouwwijk Stadshagen). Vijf wijkgemeenten werken inmiddels nauw samen met een Gereformeerde kerk.

Bij de diepgaande meningsverschillen die er soms zijn - op dit moment bezinnen we ons in CK-verband op de interreligieuze gebedsdiensten die in Zwolle worden gehouden - nemen wij onze plaats in de centrale organen ten volle in en dragen wij medeverantwoordelijkheid. Wij voelen ons door het voortschrijdend SoW-proces niet belemmerd in ons kerkelijk leven. Integendeel: de wijkgemeente neemt centraal gezien een belangrijke plaats in. Zo worden vanuit onze wijk thans verschillende centrale taken vervuld door kerkenraadsleden. Wij willen de breedte van onze kerk dienen. Wel worden de verschillen, en daarmee de spanningen groter; op de CK-vergaderingen prevaleert het eigenbelang. Wat de nabije toekomst betreft: op aandringen van de PKC zal er in hervormd Zwolle fors bezuinigd moet worden. Zo zal in de komende jaren het aantal predikantsplaatsen moeten dalen van acht naar zes, aangevuld met enkele kerkelijk werkers. Tegelijk zal het SoW-proces in de komende jaren op centraal niveau spoedig leiden tot het ineenschuiven van de centrale organen. Een Algemene Kerkenraad zal ontstaan. Zwolle loopt in deze ontwikkelingen landelijk gezien zeker niet voorop, maar er staat in de komende tijd toch veel te gebeuren. Wij volgen deze ontwikkelingen als wijkgemeente nauwlettend en proberen terzake kundig mee te denken en medeverantwoordelijkheid te dragen.

Hervormde wijkgemeente?

Enkele aandachtspunten zijn daarbij voor ons van belang. In hoeverre zal het ons mogelijk blijven hervormde wijkgemeente te zijn in een gefedereerd kerkelijk Zwolle? Welke consequenties heeft dat als bijna alle wijken een SoW-wijk zijn geworden, zoals het ernaar uitziet? Wat houdt het hervormd zijn dan nog in?

In hoeverre is het mogelijk in een SoW-situatie hervormde wijkgemeente te blijven? Is het niet zo dat alleen diegenen die in een gefuseerde kerk 'hervormd' willen heten, in onze kaartenbak blijven, en dat alle protestanten en gereformeerden in ons werkgebied vallen onder de SoW-buurgemeente? Betekent dit niet dat de kaartenbak in korte tijd enorm is uitgedund?

Anders gezegd: zullen wij niet in korte tijd een buitengewone wijkgemeente vormen, dan wel niet in naam maar toch wel in de praktijk? Die keuze hebben wij nooit willen maken.

Er is ons juist veel aan gelegen wijkgemeente te blijven, niet in de laatste plaats voor de meelevende leden van onze wijk zelf. De Grote Kerk staat in het hart van onze wijkgemeente Centrum. De deuren van deze kerk mogen niet dicht blijven maar moeten openstaan. Hebben wij oog en hart voor de mensen om ons heen? Ook voor de Grote Kerkgangers is het nodig daar voortdurend aan herinnerd te worden. Er is nog een punt van overweging. In Zwolle is een predikantsplaats puur gebaseerd op het aantal pastorale eenheden in een wijk. Andere criteria, zoals aantallen kerkgangers of betrokkenheid bij kringwerk, financiële bijdragen en dergelijke, zijn er niet. Volgens mij is Zwolle hierin tamelijk uniek. (In de discussie tijdens de ambtsdragersvergadering werd dit inderdaad bevestigd; Evert Mathies van het SoW-beraad Grote Steden bracht in dat op allerlei plaatsen andere criteria worden aangelegd, zoals de financiële bijdragen van een wijkgemeente en de aantallen kerkgangers, KvM). Op dit ogenblik staat onze wijk volgens de Zwolse meetlat op 1, 2 predikantsplaats en loopt de huidige predikantsplaats geen gevaar. Maar als hervormde wijkgemeente in toekomstig gefedereerd SoW Zwolle zou dat wel eens om kunnen slaan in een parttime bezetting. Zo is dat thans bij enkele confessionele wijken helaas al het geval.

Andere gereformeerden

Er is nog een ander kerkelijk spectrum dat genoemd moet worden. Naast de Samen op Weg-kerken zijn vooral de gereformeerd-vrijgemaakten, de Nederlands gereformeerden en de christelijke gereformeerden sterk in Zwolle vertegenwoordigd. De CG-kerk (drie predikanten en enkele kerkelijk werkers) kent samenwerking met de Nederlands gereformeerde kerken ter plaatse (er zijn er twee). Sinds enige tijd zijn er ook met de vrijgemaakten (drie kerken met in totaal acht predikanten; één van de grootste concentraties in het land) samensprekingen. Opmerkelijk dat dit deel van de 'gereformeerden' in SoW-gesprekken altijd uit het zicht blijven. Via het evangelisatieplatform 'Er is hoop' worden er activiteiten georganiseerd, waarin onze gemeente participeert. Zo is er gezamenlijk evangelisatiewerk, een paaszangdienst, een maaltijdproject voor daklozen. Vanuit diverse kerken worden alfacursussen georganiseerd. De predikant van de Grote Kerkgemeente wordt uitgenodigd bij het 'gereformeerd ministerie', dat verder bestaat uit alle andere gereformeerden in Zwolle. Doel van dit ministerie is voornamelijk studie en onderlinge bemoediging, maar af en toe treedt het ook naar buiten. Ik denk terug aan een gezamenlijke gebedsdienst aan de vooravond van de eerste koopzondag in onze stad. Je neemt als hervormd-gereformeerd predikant een tamelijk unieke plaats in, omdat je zowel deel uitmaakt van het SoW-circuit als van de gereformeerde kringen. Het doet goed te ervaren datje in beide kringen gerespecteerd en aanvaard wordt.

K. VAN MEIJEREN, ZWOLLE

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen