Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Kansen voor de catechese

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Kansen voor de catechese

STUDIEDAG: VAN LEERINHOUD TOT POWERPOINT

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

'Ik kan niet sien hoe een Predikant met een goedt gemoedt kan leuen ende steruen die zijn werk niet maekt uan Catechiseren'. Deze woorden van Wilhelmus a Brakel hebben aan actualiteit niets ingeboet. In het winterseizoen uormt de catechese voor gemeentepredikanten, andere ambtsdragers en catecheten een wekelijks terugkerend werk dat ueel energie kost, somsjhistraties oproept maar gelukkig ook ueel voldoening geeft. Toerusting met het oog op deze kerntaak is geen ouerbodige luxe. Daarom belegde het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond in samenwerking met de HGJB en het Instituut voor Gemeenteopbouw en Theologie op 2 april een studiedag over de catechese.

Het eerste wat mij opviel, was dat onder de conferentiegangers de predikanten een minderheid vormden. Catechiseren is in onze tijd niet meer uitsluitend domineeswerk. In veel van onze gemeenten zijn catecheten, jeugdambtsdragers en soms ook 'gewone' gemeenteleden betrokken bij de catechese. Ik denk dat dit een positieve ontwikkeling is. Het maakt het werken met kleinere groepen mogelijk. Daarnaast kunnen op deze wijze ook mensen die door de Heilige Geest begiftigd zijn met het charisma van het 'leren' (Rom. 12 : 7) en bijv. gemeenteleden met onderwijservaring bij het catechetisch onderwijs ingeschakeld worden.

Kansen

Voor deze studiedag was bewust gekozen voor een positieve toonzetting. Hoewel er in heel wat gemeenten zorgen zijn rondom de catechese en er zelfs al van een crisis gesproken is, luidde het thema: 'Kansen voor de catechese'.

In zijn openingswoord sloot ds. G. D. Kamphuis hierbij aan. Vanuit Spreuken 4 karakteriseerde hij de christelijke gemeente als een lerende gemeen-te, waarbij ook de catecheet zelf een leerjongere is, die de Heiland persoonlijk kent en liefheeft. De catechese is een kans die God ons geeft om jongeren de woorden en geboden van God uit te leggen, opdat ze zullen leven (Spr. 4:4).

Na het openingswoord refereerde prof. Verboom over het onderwerp: 'Catechese rond de Doop, beleden en beleefd'. Hij deed dit met behulp van een PowerPointpresentatie. Hij waarschuwde voor een negatieve spiraal. Terugloop van het aantal catechisanten en ordeproblemen kunnen leiden tot een demotivatie van de catecheten, die op haar beurt het niveau van de catechese niet ten goede komt. Volgens dr. Verboom is de kern van het probleem dat de leerstof niet aansluit bij de leefwereld van de catechisanten. Dit veroorzaakt een communicatiestoornis tussen catecheet en catechisanten. De oplossing ziet hij niet in een aanpassing van de leerstof aan de hedendaagse cultuur. Evenmin in een aanpassing van jongeren aan de leerstof, zodat aan de beleving van de catechisanten geen recht wordt gedaan. Verboom pleitte voor een derde weg, waarvoor hij de term 'bevindelijke ca-techese' introduceerde. Door het begrip 'beleving' worden cultuur en geloof aan elkaar verbonden. In het leven van de catechisanten speelt beleving een grote rol, maar het is ook een belangrijke dimensie van het geloof. Als ik prof. Verboom goed begrepen heb, wil hij hiermee niet zeggen dat cultuurbeleving en geloofsbevinding naadloos op elkaar aansluiten. Wel dat we in de catechese de leerstof moeten vertolken naar de belevingswereld van jongeren en hen laten zien dat die leerstof heel direct hun leven raakt.

Workshops

Na deze inleiding verdeelden de aanwezigen zich over zeven workshops, waarvan ieder er drie kon volgen. Zelf nam ik deel aan workshops onder leiding van drs. M. van Campen, drs. A. Pais en ds. D. Dekker. De andere werden verzorgd door ds. P. van der Kraan, ds. G. Wassinkmaat, ds. C. B. Stam en N. Belo. Ds. Van Campen presenteerde verschillende werkvormen in een les over het thema 'bekering'. Een schilderij van Rembrandt over de thuiskomst van de verloren zoon werd gebruikt om het thema te verkennen, aan de hand van vragen als: Wat zie je? Wat spreekt je aan? Wat zegt dit schilderij je over bekering? Het bleek een geschikt middel om de gevoelens die rondom het thema leven naar boven te laten komen. Vervolgens werd een bijbelstudie gehouden met behulp van de zogenoemde Zweedse methode, een benaderingswijze om met catechisanten in gesprek te komen over de bijbeltekst. Duidelijk werd dat variatie in werkvormen een les aantrekkelijker maakt en zorgt voor een betere verwerking van de leerinhoud.

Drs. A. Pais lanceerde in zijn workshop de stelling dat alle gedrag in de

catechesegroep opgeroepen wordt door de catecheet zelf. In eerste instantie riep deze stelling verzet op, maar Pais wist de deelnemers ervan te overtuigen dat ze grotendeels op waarheid berust. Dit houdt in dat de catecheet meer invloed op het gedrag van de groep heeft dan hij zelf denkt. Hij moet daarom niet te snel te verzuchten: 'Met deze groep valt niet te werken'. Het is zaak dat de catecheet zijn eigen manier van omgang met de groep kritisch onder de loep neemt. In hoeverre roept hij zelf negatieve gedragingen bij de catechisanten op? Pais duidde met behulp van de Roos van Leary de verschillende rollen aan die de catecheet kan spelen (leidend, ruimte gevend, begrijpend, corrigerend) en liet zien dat elke rol bepaald gedrag van de groep oproept. Het is van belang dat de catecheet goed kan inspelen op het gedrag van de groep en kan variëren in de verschillende rollen. In de workshop van ds. D. Dekker kwamen leerinhoud en leerplan van de catechese aan de orde. Aan de deelnemers van de workshop werd gevraagd een voorbeeld uit de eigen catechesepraktijk te geven waarin ze een al dan niet geslaagde poging deden om de leerinhoud in de ervaringswereld van de catechisanten te plaatsen. Verder werd een prikkelende stelling in ons midden neergelegd: Is een leerplan dat voorjaren vastligt niet te veel een keurslijf, en moeten we daarom niet directer aansluiten bij wat jongeren op dit moment bezighoudt en boeit? Als voorbeelden werden genoemd het tvprogramma Idols en de oorlog in Irak. Het algemene gevoelen was dat de catecheet niet achter de actualiteiten moet aanhollen. Wel is het zaak goed in het oog te krijgen welke dingen catechisanten bezighouden, om samen te zoeken naar de relevantie van de leerinhoud.

De persoon van de catecheet

De studiedag werd afgesloten met een forumbespreking. Hierin werd onder meer aandacht gevraagd voor de persoon van de catecheet. Die heeft geen vanzelfsprekend gezag bij de catechisanten. Om dit gezag te winnen, komt het voor de catecheet aan op authenticiteit en betrokkenheid. Het is van groot belang dat de catecheet zelf een getuige is, waarbij hij iets van zijn eigen zoektocht laat zien, maar ook van zijn verwondering over wie de Heere is.

Verder hebben ook in de catechese moderne media hun intrede gedaan. Verschillende predikanten bleken al te werken met PowerPoint. Prof. Verboom suggereerde ook het aanleggen van een landelijke database, zodat het mogelijk wordt om via internet eikaars catechesemateriaal te downloaden.

Al met al was het een waardevolle stu-diedag waarbij veel aspecten van dé catechese aan de orde kwamen. Van deelnemers heb ik begrepen dat deze • dag om een vervolg vraagt. Misschiên kan er dan ook aandacht gegeven worden aan een nieuwe opzet van de cate-r chese waarmee in sommige gemeen-., ten al ervaring is opgedaan (zoals in ; ' Veenendaal en Barneveld). Hierover schreef N. Grijzenhout enkele wejcen geleden in de Waarheidsvriend. ... ,

Veel arbeiders in de catechese beleven hun werk nog als een eenzaam avontuur. De ontmoeting met elkaar, het uitwisselen van ervaringen en ideeën zorgen ervoor datje nieuwe inspiratie opdoet en zin krijgt om weer aan de slag te gaan. Tot mijn eigen verwondering schoot het me 's avonds bij de terugreis naar huis door het hoofd: jammer eigenlijk dat het catechisatieseizoen net afgelopen is.

H. RUSSCHER, BARNEVELD

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 17 april 2003

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

Kansen voor de catechese

Bekijk de hele uitgave van donderdag 17 april 2003

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's