Lessen voor het geloofsleven

Alweer 27 jaar geleden schreef ds. C. den Boer Een vreemd'ling hier beneên. Gedachten ouer Bunyans Christenreis. Het is een goed idee van de emerituspredikant om nu een boek te schrijven over de Christinnereis. In het Nederlands is nooit eerder een verklaring van dit boek verschenen. Alleen ds. C. Harinck schreef in 1988 zijn Personen uit de Christinnereis.

Waarheen Pelgrims dient zich aan als een leidraad bij het lezen van Bunyans Christinnereis. Het is meer een studieboek dan een leesboek. Elk van de 33 hoofdstukjes bestaat uit vijf onderdelen: a. een verkorte weergave van de passage uit de Christinnereis. Deze zijn door ds. Den Boer nauwkeurig samengevat, zodat zijn boek zich ook goed laat lezen zonder de Christinnereis zelf te lezen, hoewel dat niet de bedoeling is.

b. Dan een uitleg en toelichting ervan toegespitst öp het geestelijk leven. Namen en begrippen worden duidelijk uitgelegd. Het boek is praktisch en pastoraal getoonzet en leest vlot weg. c. Vervolgens is een groot aantal gespreksvragen geformuleerd. d. Verder bijpassende anekdotes of citaten, vaak van grote godsmannen. e. Ten slotte een opsomming van uitgeschreven bijbelteksten die in de passages door Bunyan zelf worden genoemd. Bij ieder hoofdstuk worden de behandelde hoofdstukken uit de Christinnereis genoemd. Het is bedoeld voor persoonlijk gebruik of ook voor gebruik op verenigingen of gesprekskringen. Het boek is verfraaid met een aantal foto's en illustraties.

Grote gaven en grote genade

In de inleiding gaat het over het leven van John Bunyan (1628-1688). Toen hij vijftien jaar was, zijn moeder. Hij trouwde op zijn twintigste. Oudste dochter was de blinde Mary. Indrukwekkend is te lezen over de weg waarin de Heere hem stilzette, lostrok uit de wereld en de godsdienst en tot Zijn kind en knecht maakte. De ketellapper had grote gaven en grote genade. Zelf zegt hij ervan: 'Het is beter grote genade te hebben en kleine gaven dan grote gaven en geen genade'. Twaalf jaar lang heeft hij gevangen gezeten, maar als een gekooide vogel die Gods lof zong. De jaren achter slot en grendel waren geen verloren jaren, want het grootste deel van de Pelgrimsreis werd daar geschreven. Zijn laatste woorden waren: 'Ik ga naar de Vader van onze

Heere Jezus Christus, Die mij zonder twijfel zal aannemen door de Middelaar, Zijn gezegende Zoon, hoewel ik een zondaar ben'. Terwijl hij zijn handen omhoog stak, stierf hij.

Het wereldberoemde boek De Pelgrimsreis Naar de Eeuwigheid valt in twee delen uiteen: De Christenreis en De Christinnereis. Het tweede deel werd voor het eerst in 1684 gepubliceerd en gaat over de vrouw van een christen, weduwe Christiana met haar vier zoons Mattheüs, Samuel, Jozef, Jakob, en buurmeisje Barmhartigheid. Op weg uit stad Verderf, de gevaarvolle reis en hun behouden aankomst in de hemelstad. De zwakke pelgrims reizen hun weg met blijdschap onder de goede leiding van gids Grootmoedig. Deel één verschilt van deel twee: de Christinnereis is liefelijker, vriendelijker, kalmer dan de Christenreis. Het heeft niet zulke geweldige hoogten en diepten. De vertroostingen van het evangelie zijn hier meer vertegenwoordigd. Gastvrijheid en blijmoedigheid voeren de boventoon. Vele zwakke, maar goede pelgrims komen erin voor. Het Dal der Verootmoediging is aangenaam en Apollyon is nergens te bekennen. Ook de IJdelheidskermis is niet zo grimmig als in de Christenreis. De ervaringen van de personen in deel twee staan meer bij de ervaringen van zwakke en bestreden gelovigen. Juist gewone christenen vinden hier herkenning.

Godvruchtige gesprekken

Dan de inhoud: het geweten van Christinne gaat spreken. Haar houding tegenover haar man wordt haar tot schuld. Hij is nu eeuwig gelukkig en zij ongelukkig. Bovendien had ze haar kinderen tegengehouden de weg van haar man te gaan. Ze vertrekt, aangemoedigd door Geheim (Heilige GeestJ, die haar een uitnodigingsbrief van de Koning overhandigt, met gouden letters beschreven. Het jonge buurmeisje Barmhartigheid gaat ook mee, hoewel zonder uitnodiging van de Koning, 'maar de Koning is Iemand die vermaak schept in barmhartigheid', zegt Christinne. Het gaat door de poel Moedeloosheid over de platte stenen linea recta naar de enge poort. Na herhaalde malen kloppen worden ze van harte toegelaten. Dan komen ze in het huis van Uitlegger, dat aan de weg stond en gebouwd was tot verkwikking van de pelgrims. Daar wordt onderwijs genoten aan de hand van wat ze in de kamers zien. Indringend wordt beschreven de man met de vuilnishark, die de kroon boven zijn hoofd maar niet wilde zien, zozeer ging hij op in zijn werk. Een prachtig beeld van een hen met haar kuikens wordt getoond. De avondmaaltijd wordt genoten aldaar inclusief muziek en zang! Godvruchtige gesprekken worden gevoerd over hoe ze tot geloof gekomen zijn en wat er in hun binnenste omgaat.

Meerdere malen komen we zulke maaltijden en gesprekken tegen. Barmhartigheid kon die nacht niet slapen van blijdschap en lag God te loven en te danken! Dan gaan ze zingend verder naar de volgende rustplaats. Heuvel Moeilijkheid is als een berg der verzuchting. In paleis Liefelijkheid verblijven ze een maand. Daar worden o.a. de jongens ondervraagd op hun kennis van de heilsleer. 'Wie zijn het die gezaligd moeten worden? ' Zoon Jozef antwoordt: 'Diegenen die Zijn verlossing aannemen.' Dan wordt tot hem gezegd: 'Jozef, gij zijt een goede jongen, je moeder heeft je goed geleerd, en je hebt geluisterd naar hetgeen zij je gezegd heeft!' Ds. Den Boer wijst ook op de humoristische trekjes in de Christinnereis, zoals de beschrijving van het huwelijksaanzoek dat Barmhartigheid krijgt van dhr. Kwiek, waarin hele praktische lessen zitten voor het leven als christen in huwelijk en gezin. Ook over de ereplaats van de vrouw worden verderop in de Christinnereis mooie dingen gezegd. Mattheüs wordt ziek en dokter Bekwaamheid bereidt een middel in de vorm van pillen, met een paar beloften en een evenredige hoeveelheid zout. Dit geneesmiddel smaakt zoeter dan honing. Het is een alzijdig geneesmiddel, dat tot in lengte van dagen goed blijft! In te nemen met een glas vol tranen en berouw. Schitterend gezegd! Immers, boetvaardigheid en geloof gaan altijd samen!

Vrezende

De vallei der Verootmoediging is een vruchtbare plaats. Vroeger had onze Heere daar een landhuis! Het meest aangrijpende gedeelte gaat over het Dal van de Schaduw des Doods met aan het eind ervan het gevecht met reus Moker (de tijdgeest) wiens schedel door het zwaard van Grootmoedig verbrijzeld wordt. Een prachtige passage vindt u over het leven van meneer Vrezende. Eindelijk kwam hij bij de rivier waarover geen brug lag, maar het water was op die tijd lager dan ooit. Meneer Vrezend (ds. Den Boer: dat is de Vreze des Heeren, hoewel niet in een aan te bevelen gestalte) ging over en daarbij kwam het water niet veel hoger dan zijn laarzen. In het huis van Gajus maakt de kok 'Beproef het Goede' een maaltijd klaar. De hefschouder en beweegborst, wijn en melk, boter en honing, appels en noten, alle met een geestelijke betekenis. Kleinmoedig, neef van Vrezend, wordt bevrijd uit de klauwen van de mensenetende reus Doodslager (de vijandschap van de wereld). Kleinmoedig gaat mee met de stoet alsook Gereed tot Hinken: die twee worden dikke vrienden. Gereed tot Hinken wil best één van zijn krukken aan Kleinmoedig geven en al lopen ze achteraan, ze mogen toch meegaan. In de stad IJdelheid logeert het gezelschap bij Mnason. In de stad blijken toch nog meer vromen te wonen: de Heere heeft ook in de steden Zijn volk. Reus Wanhoop en zijn vrouw Wantrouwen worden gedood, al was hij zo taai als een kat en zijn kasteel Twijfel werd gesloopt in een week tijd. 't Gevaarlijkste gedeelte van de Christinnereis is de Betoverde Grond, een tocht vol voetangels en klemmen en gevaren van verdwalen; vlak voor de kust, in de branding, staan de hoogste golven. Blijf dus waakzaam!

Ten slotte voegt ook Standvastig zich bij het gezelschap, die op zijn knieën smeekt op de Betoverde Grond of hij bewaard mag blijven voor mevrouw Zeepbel (de verlokkende wereld). Daarna volgt het land Beulah, een voorportaal van de hemel. Het ligt tegen de doodsrivier aan. Christinne is de eerste die opgeroepen werd om over te gaan. Haar laatste woorden waren: 'Ik kom, Heere om bij U te zijn en u te loven.'

Het boek is keurig verzorgd uitgegeven, slechts een enkele fout heb ik kunnen ontdekken. Op blz. 209 staat 3 Johannes 5 : 6, moet zijn: 3 Johannes : 5-6. Op blz. 211: zooals, moet zijn: zoals. Drie minpuntjes: 1. Jammer dat verhoudingsgewijs de vragen veel meer zijn dan de gegeven uitleg. Ik had het liever andersom gezien. 2. In de literatuurlijst miste ik het boekje van ds. E. Venema, Christinne op reis naar de eeuwigheid, Leerdam 1997. 3. Op de gedekte tafel bij Gajus stonden brood en zout. De peper ontbreekt, die zit waarschijnlijk in het prijs van het boek. Maar u krijgt wel waar voor uw geld! Waarheen Pelgrims beveel ik van harte aan. Het is een boek vol van kostelijke geestelijke lessen voor het geloofsleven alsook voor het praktische christenleven. Het zou goed zijn als onder ons de Christinnereis veel meer bekend zou worden. Het boek van ds. Den Boer helpt ons uitstekend om het boek van Bunyan beter te verstaan.

M. M. VAN CAMPEN, HEDEL

N.a.v. ds. C. den Boer Waarheen pelgrims? Een gids bij Bunyans Christinnereis. Uitg. De Banier, Utrecht; 302 blz.; 28, 50 euro.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen