Reactie op een meldpunt

Twee dingen trokken vorige week de aandacht in dit opzicht, waarop we hier willen ingaan. Allereerst het feit dat het Comité tot behoud van de Nederlandse Hervormde Kerk in een persbericht bekendmaakte dat per 1 oktober een zogenoemd meldpunt gestart is. Hier kunnen kerkenraden of personen melden dat ze het in geweten niet kunnen verantwoorden mee te gaan naar de Protestantse Kerk in Nederland. Zo wil het Comité 'op bescheiden wijze' leiding geven. Wanneer we daar op deze plaats op reageren, doen we dat omdat kerkenraden ons vragen om duidelijke voorlichting. Hoewel we met het Comité diepgaand van mening verschillen over de weg die we hebben te gaan wanneer de Samen op Weg-kerken onverhoopt besluiten te verenigen, willen we tot het uiterste voorkomen dat onderlinge strijd ons verlamt in het krachtige protest dat in deze fase in de richting van de generale synode moet klinken. De berichtgeving over het meldpunt noopt ons echter tot een reactie.

Daarin wijzen we op enkele zaken. In de eerste plaats heeft het in het leven roepen van een meldpunt ons pijnlijk getroffen. De definitieve besluiten zijn nog niet genomen. Zouden we de weg van de kerk niet beter in Gods hand kunnen laten in plaats van nu deze activiteit te ontplooien? We weten ons geroepen in het openbaar te zeggen dat deze activiteit geen kerkelijke weg is; we zijn bang dat hierop de zegen van de Heere niet kan rusten. In de tweede plaats wordt in het bericht gesteld dat we het 'in ons geweten voor de Koning van de kerk niet kunnen verantwoorden om kerkelijke grondslagen te aanvaarden die niet in overeenstemming zijn met het Woord van God'. De suggestie gaat hiervan ten onrechte uit dat wie niet breekt met de kerk, wel dingen aanuaardt die tegen de Schrijf zijn. Deze voorlichting is slechts kwalijk te noemen.

Erkennen en respecteren

Wie binnen de kerk op zijn post blijft, ondanks het protest tegen de weg die de kerk gaat, aanvaardt geen dingen die tegen de Bijbel zijn. Die gedachte moet weerlegd worden aan de hand van officiële documenten die de synode aan de kerkenraden heeft gestuurd. We wijzen op de in mei 2003 verschenen notitie 'Verbonden met het gereformeerd belijden', waarin letterlijk staat dat kerkenraden 'niet gevraagd wordt opvattingen te onderschrijven waarvan men oordeelt dat ze strijdig zijn met de Heilige Schrift. Immers, alleen de Schrift heeft het hoogste gezag in de kerk'.

Even later wordt inzake het erkennen en respecteren opgemerkt dat die bepaling 'allerminst wil zeggen dat men al wat men ziet als dwaling of ontsporing in de kerk moet erkennen of respecteren. Evenmin dat alle uitspraken van de kerk moeten worden onderschreven, of dat met alle bepalingen van de kerkorde instemming moet worden betuigd. Soms zal men zich vanuit de diepste overtuiging tegen haar opvattingen moeten verzetten en haar weerspreken in haar getuigenis, zoals dat ook binnen de Hervormde Kerk gedurig mogelijk en soms noodzakelijk is'. In de bij deze notitie gevoegde Verklaring kunnen de kerkenraden zich gebonden weten aan de gereformeerde belijdenis. Niemand hoeft daarom tegen zijn geweten zaken te aanvaarden. Laten kerkenraden samen de tekst van de notitie van de synode bestuderen, samen lezen wat er staat.

Bewaren en verbreiden

Is, in de derde plaats, een meldpunt nodig om aan de synode te laten weten wie er bezwaard zijn? Moeten we daarin niet de kerkelijke weg van de consideraties gaan, waarin we onze blijvende (!) bezwaren tegen de kerkorde zorgvuldig, uitvoerig en gewetensvol via de classis onder woorden kunnen brengen?

Schokkend is in het persbericht van het Comité de zinsnede dat 'indien u twijfelt over het standpunt van uw kerkenraad, u zich voor de zekerheid kunt aanmelden'. Wordt hier de tweedracht niet aangewakkerd? Tweedracht binnen een kerkelijke vergadering, tweedracht tegen de kerkelijke regering? Daarom kunnen we de weg van dit meldpunt niet gaan. De hervormd-gereformeerde beweging heeft altijd de kerkelijke weg willen bewandelen. We hopen dat kerkenraden en gemeenteleden de aangrijpende gevolgen overzien van de weg die met de start van dit meldpunt is ingezet. De tijden zijn vol zorg, want de weg die onze kerk gaat, is niet heilzaam. De kerk keert niet terug tot de zuiverheid van haar belijden. Daarover voeren we een intens geding met de kerk, een geding dat zich tot de dag van vandaag onverminderd voortzet. Maar dat mag ons er niet toe brengen om zelf een weg buiten de kerk en de kerkelijke vergadering te gaan. Laten we het Woord van Christus bewaren en verbreiden, juist nu het er op aankomt.

Verklaring

Eveneens vorige week publiceerden negen hervormd-gereformeerde predikanten een eigen Verklaring aan de synode, die zij toestuurden naar de kerkenraden. Na de verzending ervan spraken ds. G. D. Kamphuis en ondergetekende met een van de opstellers hiervan, ds. A. Goedvree uit Haaften. Om de kerkenraden te informeren geven we hier in grote lijnen door wat ook in dat open en constructieve gesprek aan de orde geweest is.

Wat stellen de briefschrijvers? Zij constateren in een begeleidend schrijven aan de kerkenraden dat de PKN in haar grondslag een wezenlijk andere kerk is dan de huidige Hervormde Kerk, waarbij de synode 'leden en ambtsdragers naar de letter en de geest ertoe dwingen de pluraliteit te respecteren en te erkennen'. Dat laatste is - hierboven al genoemd- onjuist, want niemand hoeft opvattingen te onderschrijven die tegen het Woord ingaan. De Verklaring die de predikanten hebben opgesteld, wil het dilemma 'buigen onder de nieuwe kerkorde

of breken' overstijgen, waarbij dé vraag is wat het vallen onder de nieuwe kerkorde voor gemeenten zal betekenen.

Het komt sympathiek en pastoraal over dat de Verklaring beoogt dat de kerkenraden één blijven. 'Laat u niet verleiden tot breuken en scheuren', zo roept men de kerkenraden op. Daarom vraagt men verwerping van de pluraliteit, die overigens al gegeven is met de notitie Verbonden met het gereformeerd belijden, die een kerkordelijke status heeft. De weg om de gemeente bijeen te houden, zien de predikanten echter in het zogenoemde fusie-federatiemodel van ds. J. de Visser.

Over dit model heerst in de gemeenten onduidelijkheid. Daarom enige opmerkingen over wat ds. De Visser uit Maassluis hiermee bedoelde, toen hij dit idee vorig jaar lanceerde. Het gaat er in het zogenoemde FF-model om dat de vereniging (de fusie) zich voltrekt, dat bezwaarden een weg los van de landelijke kerk gaan en dat die groepering vervolgens een federatie, een model van samenwerking, met de verenigde kerk aangaat. Dit is wezenlijk iets anders dan het unie- of federatiemodel, dat de Confessionele Vereniging en de Gereformeerde Bond vorig jaar lanceerden, waarbij de gehele kerk niet verder zou gaan dan een unie. Het FF-model wordt gerealiseerd, nadat een scheuring in de kerk heeft plaatsgevonden, en kan er zelfs voor zorgen dat de breuk in de kerk groter wordt! Waar de negen predikanten terecht vanuit hun pastorale insteek de eenheid van de gemeenten zoeken te bewaren -daar waar Woord en sacramenten bediend worden!-, mogen we een breuk in de kerk toch niet als wisselgeld aanvaarden om dit te voorkomen. Het FF-model aanvaardt namelijk de breuk in de kerk en probeert daarna de gevolgen ervan te minimaliseren. Bovendien stelt het feit dat de Nederlandse Hervormde Kerk volgens dit voorstel in twee delen uiteen gaat, gemeenten dan voor de keuze bij welk deel zij willen horen. Dat kan alsnog voor verdeeldheid en scheuring in gemeenten zorgen.

Laten we die weg voorkomen, door in de kerkenraden de tekst van de notitie Verbonden met het gereformeerd belijden en de bijbehorende Verklaring van het moderamen te bespreken en te ondertekenen, om zo aan te geven hoe we niets zullen erkennen buiten het Woord van God en zullen weerspreken wat met de gereformeerde belijdenis in strijd is.

Het enige Hoofd

Wat zegt namelijk die Verklaring? We halen nog een keer drie alinea's aan: 'Daarom beloven wij dat wij ons in gehoorzaamheid zullen onderwerpen aan het juk van Christus. Wij begeren ons te houden aan de verkondiging van het Evangelie, de sacramenten te bedienen naar Zijn inzetting en de kerkelijke tucht te oefenen om elkaar te bewaren bij Zijn ontferming. Wij beloven ons te houden aan het betrouwbaar Woord van God en alle dingen te verwerpen die daar tegen zijn, houdende Jezus Christus voor het enige Hoofd.

Als wij zo als gemeente - met vreze en beven - onze plaats innemen binnen het geheel van de verenigde kerk, verklaren wij ons gebonden te weten aan de gereformeerde belijdenis. Met Gods hulp zullen wij weerspreken en weren al wat met dit belijden in strijd is. Bij de inrichting van het leven der gemeente, zullen wij ons houden aan de instellingen die met deze belijdenis overeenstemmen. In de gemeente zal de nodiging tot het Heilig Avondmaal en de roeping tot het ambt uitgaan naar hen die tot de openbare belijdenis des geloofs zijn gekomen. In de gemeente zal geen andere levensverbintenis worden ingezegend dan een huwelijk van man en vrouw dat wettig voor de overheid is gesloten.

Omdat wij ons schuldig weten onze gaven 'ten nutte en ter zaligheid der andere lidmaten gewillig en met vreugde aan te wenden', zullen wij de kerk en elkaar blijven oproepen om - in overeenstemming met de gereformeerde belijdenisgeschriften van de kerk - de weg van gehoorzaamheid aan God en Zijn Woord te gaan.'

Fundamenten

'Zelfs wanneer God met Zijn oordelen zou doortrekken en de gehele Hervormde Kerk tot op haar fundamenten zou afbreken, dan nog blijven wij geroepen voor God en Zijn Woord te getuigen. Ook bij de ondergang zorgt God, dat Zijn getuigenis niet versterft'. Het zijn woorden van ds. G. Boer die een student theologie ons onlangs aanreikte. En hoewel het hanteren van losse citaten gevaarlijk is, zijn deze woorden krachtig en troostvol. Gelukkig gaat de gereformeerde belijdenis wettig mee in de grondslag van de kerk, zodat wat ds. Boer in deze woorden schetst, nog geen werkelijkheid is. Maar laat de in zijn woorden klinkende (geloofs)houding wel onze houding mogen zijn, als de synode een weg gaat die wij ten zeerste moeten afwijzen en waardoor wij op allerlei zijwegen dreigen terecht te komen.

P. J. VERGUNST

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen