Weinig binding aan de belijdenis

We kunnen in een paar dagen niet alles van het Waldenzenland zien, maar een paar dingen staan nog op het programma. Onder andere is dat een bezoek aan Bec Dauphin, hoog boven het Perosadal gelegen.

Bec Dauphin
We rijden via smalle binnenwegen door een prachtige natuur naar het noorden.
Bec Dauphin, letterlijk: uitstekende rots van Dauphiné, is een zeer hoge rots, die vele jaren lang behoorde bij Piëmont. De Cottische Alpen, waar het merendeel van de bewoners Waldenzen waren, vormden een grensgebied tussen Dauphiné, dat toebehoorde aan Frankrijk, en Piëmont, dat viel onder het hertogdom van Savoye. Vanaf de Middeleeuwen streden het koninkrijk Frankrijk en het hertogdom Savoye vele jaren om de heerschappij van dit gebied vanwege de belangrijke paswegen. De Waldenzen wisten dit geschil, zolang ze van de hertog van Savoye weinig te vrezen hadden, heel goed in hun voordeel te benutten. Werd de hertog echter door de inquisitie gedwongen om de Waldenzen te vervolgen, wat dikwijls gebeurde, dan was hun situatie uiterst moeilijk.
Bij Bec Dauphin kan men zien hoe moeilijk het was om een bepaald gebied te veroveren. De hertog van Savoye had op de bijna vierhonderd meter hoog oprijzende rotspunt Bec Dauphin een bijna onneembaar fort laten bouwen, dat men de bijnaam 'Sint Johannes de evangelist' had gegeven. Van het fort is alleen nog een hoog opstaand stuk muur over. Vanaf de weg zien we de muur, hoog op de rots, staan. Een beetje op ons richtingsgevoel af, want borden staan hier niet, rijden we naar boven. Bij een boerderij vragen we de weg. De laatste vijfhonderd meter moeten we lopen en klimmen. Maar dan zijn we er. Men ontvangt een geweldige indruk van wat dit gebied voor de Waldenzen heeft betekend en waarom men er een veilige toevlucht zocht.

Ospedale Valdese
Terug rijden we door Pomaretto en kijken naar het Ospedale Valdese, het Waldenzenziekenhuis, met naast het ziekenhuis de kerk. Het ziekenhuis werd in 1834 met internationale steun gebouwd en is verschillende keren gemoderniseerd. Het geeft ons een goede indruk hoe de Waldenzen zich, toen zij eenmaal de vrijheid hadden, geweldig hebben ingezet voor de gezondheidszorg en voor sociaal werk in Italië. Zij zagen het als een opdracht om het evangelie ook op deze wijze gestalte te geven en hebben daarmee bij velen in Italië veel waardering ontvangen. Zo heeft de betrekkelijk kleine kerk van ongeveer dertigduizend leden en een even groot aantal sympathiserenden, vijf ziekenhuizen: in Pomaretto, in Torre Pellice (gebouwd in 1826), Turijn (1873), Genua en Napels. Er zijn ook negen Waldenzen bejaardentehuizen, drie jeugdhuizen en andere instellingen.
Vlak voordat we terug zijn in Torre Pellice, slaan we een zijweg naar San Giovanni in. Daar staat, ver buiten de bebouwde kom, in een rustige, landelijke omgeving, het Rifugio, het verpleeghuis van de Waldenzen, gebouwd in 1898.

Zorgen
Als men dit alles ziet, komt men onder de indruk van de plaats die de Waldenzen in de loop der jaren hebben weten in te nemen in de Italiaanse samenleving. Zijn er dan geen zorgen? Die zijn er zeker. Al op de synodevergadering in augustus 2002 werd gesproken over de sterk groeiende kosten en het structureel tekort van de drie ziekenhuizen in Piëmont, met zeshonderd werknemers, ondanks voortdurende steun die men uit het buitenland ontvangt. Het is de vraag of men zich niet gedwongen ziet om tot vérgaande fusies te komen.
De Waldenzenkerk in Italië telt ongeveer dertigduizend leden, van wie ongeveer de helft in Piëmont wonen. Ook in Zuid-Italië, in Napels en omgeving, zijn Waldenzenkerken. Op Sicilië heeft men enkele projecten onder criminele jongeren. In Duitsland wonen Waldenzen in Württemberg en omgeving. In Zuid-Amerika wonen circa vijftienduizend Waldenzen. Er zijn ongeveer honderd predikanten, die hun opleiding ontvingen aan de eigen Theologische Faculteit in Rome of in het buitenland. Wekelijks verschijnt de Waldenzenkrant Het Licht; Echo uit de Waldenzendalen. In Turijn heeft men een eigen uitgeverij Claudiana.

Belijdenis
Hoe is het met de grondslag van de Waldenzenkerk? Enerzijds wil men staan in de traditie van de Reformatie, anderzijds is het de vraag hoe dat gestalte krijgt. In 1979 vond bijvoorbeeld een fusie plaats met de Methodistenkerk, wat geen versterking van het reformatorisch belijden betekende. Samen met de Lutherse kerk kwam het tot de oprichting van een oecumenisch instituut, dat open staat voor allen die de Konkordie van Leuenberg onderschrijven en de dialoog met andere kerken zoeken. Trouwens, ondanks de aansluiting bij de Reformatie in Chanforan in 1534 heeft de kerk nooit een sterke binding aan belijdenisgeschriften gehad. Ook een duidelijke stellingname inzake de seksuele moraal en andere ethische vraagstukken mist men in de kerk. Men participeert in organisaties als het Rode Kruis, Amnesty International en organisaties die zich sterk maken voor de Europese eenheid, zonder dat er sprake is van een directe confessionele binding. Een voorbeeld daarvan is het oecumenische ontmoetingscentrum Agape, dat in de jaren na de Tweede Wereldoorlog, met steun van vele jongeren uit binnen- en buitenland, hoog in de bergen gebouwd werd als teken van hoop en verzoening tussen de volken.
Jongeren uit vrijwel de hele wereld, ongeacht afkomst, cultuur en religie, ontmoeten elkaar daar. Betekent dit dat het evangelie alleen dienstbaar is aan een goed samenleven van mensen en culturen, zonder de belijdenis van de Ene Naam tot zaligheid? In ontmoetingen die we hadden in het Foresteria in Torre Pellice, proefden we die instelling ook. Als ik het goed begrepen heb, geeft de al of niet confessionele binding tussen de Waldenzen hier en daar ook spanning. Er zijn er die meer binding aan de uitgangspunten van de Reformatie zouden willen en graag zouden zien dat de kerk zich concentreert op haar eigenlijke opdracht: de verkondiging van Jezus Christus en de oproep tot het geloof en bekering. En er zijn er die voorstander zijn van een zo groot mogelijke betrokkenheid bij de samenleving, waarbij de boodschap van het evangelie eigenlijk niet meer dan alleen op de achtergrond meedoet.

Waldenzen en Hugenoten
Waldenzen en Hugenoten zijn allen protestanten, die om hun geloof veel hebben moeten lijden. Er zijn echter ook verschillen. Bij Hugenoten denken we aan Frankrijk, bij Waldenzen aan Italië. De geschiedenis van de Hugenoten begint in de zestiende eeuw, laten we zeggen in 1572, met de Bartholomeüsnacht in Parijs. De geschiedenis van de Waldenzen begon ruim vierhonderd jaar eerder, halverwege de twaalfde eeuw. Hugenoten zijn Franse Protestanten die met de Reformatie van Calvijn meegingen. De Waldenzen gaan terug op een stichter, Petrus Waldus, ook al was het niet de bedoeling van Petrus Waldus om een beweging of kerk te stichten. Petrus Waldus en zijn volgelingen voegden zich aanvankelijk geheel in de kerk van Rome; de aansluiting bij de Reformatie kwam  pas in 1532. Toch is het niet onjuist dat de beeltenis van Petrus Waldus te vinden is op het Reformatiemonument in Worms en om hem een voorloper van de Reformatie te noemen. Sola Scriptura, alleen de Heilige Schrift, daar ging het Petrus Waldus en zijn volgelingen om. Vanuit de Schrift kwam het in latere jaren tot het sola fide en sola gratia, alleen door het geloof, alleen uit genade, en zo tot aansluiting bij de Reformatie. Het is zeer te wensen dat de Waldenzen de bronnen van de Reformatie beschouwen als een hoog belijden, waaruit men kan leven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen