Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Boekbespreking

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Boekbespreking

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Dr. A. van de Beek: Teveel gevraagd? Israël in het joodse denken. Uitg. Meinema Zoetermeer; 128 blz.

'Wat een jood ook doet, hij kan nooit rustig slapen. Als hij een onrechtvaardige is, treft hem het oordeel Gods (...), als hij een rechtvaardige is, treft hem de afkeer van zijn liberale volksgenoten (...) Als hij om het even een rechtvaardige of een onrechtvaardige is, treft hem de haat van de volken, die altijd weer uit zijn op gelijkschakeling.' Zo luidt een kenmerkend citaat uit het onlangs verschenen boekje van prof. Van de Beek, hoogleraar systematische theologie aan de Vrije Universiteit.
In 2002 wierp de auteur een steen in de theologische vijver met de publicatie van De kring om de Messias; Israël als volk van de lijdende Heer (Meinema). Dat boek riep veel discussie en weerwoord op. In een poging om misverstanden uit de weg te ruimen en de echte meningsverschillen uiteen te zetten verscheen nu Teveel gevraagd?
Fundamenteel voor Van de Beek is het geloof in de ene God; de God van Israël. Om zicht te krijgen op die God, kun je niet toe met het Nieuwe Testament. Christenen dienen altijd te beseffen dat ze 'erbij gekomen' zijn. Het woord van Paulus blijft staan 'Wat hebt gij dat gij niet hebt ontvangen?' (1 Kor. 4). Het lezen van de Schriften 'van kaft tot kaft' is tevens tegengif tegen antisemitisme. Antisemitisme komt volgens Van de Beek als zodanig niet uit het christendom voort, maar mede door het utopisch spreken over het Rijk van God kon en kan het gemakkelijk opbloeien in de kerk. Waar Israël gemeten wordt aan een ideaal, zal het snel gedemoniseerd worden, meent de auteur. En in onze dagen komt ook de islam aan de beurt (blz. 21).
De ene God, de God van Israël, is uit de hemel afgedaald. In Jezus Christus de Gekruisigde is er een eenheid van de Allerhoogste met het allerlaagste, zoals uitgedrukt in de belijdenis van Nicea. Maar is dit inzicht geen brug te ver voor Joodse mensen die leven bij Deuteronomium 6:4? Van de Beek vindt van niet. Voor Joden die leven met het Oude Testament is er geen reden om de belijdenis van Nicea niet voor hun rekening te nemen (blz. 52).
Van de Beek heeft een prikkelende stijl, die aan de ene kant verrast - de ene gedachte buitelt over de andere - en anderzijds een bijna dwingende logica kent. Tegelijk probeert de schrijver halt te houden voor het geheimenis in de weg van God met Israël. In dit nieuwe boekje maakt Van de Beek niet expliciet op welke kritische stemmen hij ingaat. Verwijzingen naar boekbesprekingen en artikelen ontbreken en dat is jammer. Op een aantal punten geeft de auteur echter wel aan waar hij een nieuwe stap zet in zijn theologiseren over Israël.
Ik noem er twee. In het derde hoofdstuk gaat Van de Beek in op het lijden van Israël. Wie geroepen is de Naam present te stellen in de wereld, moet rekenen op vervolging, lijden en dood. Vervolgens trekt Van de Beek deze lijn door naar de dood van Jezus. In zijn vorige boek deed de auteur dat andersom: Auschwitz is de kring om het kruis (blz. 67) Volgens Van de Beek maakt die verschillende benadering niet uit maar de vraag is of dat waar is. De christologische inzet in zijn eerdere boek zette het spreken over het lijden m.i. onder een nog veel grotere hoogspanning.
Een ander punt betreft het laatste hoofdstuk van het boek. Dat is gewijd aan de eeuw die komt, de leer van het einde, een toevoeging die in De kring om de Messias ontbreekt. Wat betekent Gods ultieme relatie tot Israël voor de eschatologie? Van de Beek wil niet weten van Van Rulers 'christologische intermezzo'. Christus is een eeuwige Koning, die vanaf het hout regeert; maar dan als Jodenkoning. Wij gaan inclusief onze geschiedenis het Koninkrijk binnen. 'Het hemels paradijs is niet een onbekommerd bestaan als blije kinderen die van de prins geen kwaad weten, maar een plek waar huilende kinderen troost vinden bij hun moeder (Jes. 66:13)'. Het zijn zinnen die doen uitzien naar Van de Beeks volgende boek, over de eschatologie.
De schrijver haalt in zijn zoektocht naar een verantwoord christelijk spreken over Israël veel overhoop. Alles hangt met alles samen. Dat maakt ook deze publicatie spannend. Verder is het mooi te merken dat Van de Beek het gesprek zoekt met anderen. Zo blijkt ook deze theoloog - naar een woord van Barth - een eeuwige student.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 17 februari 2005

De Waarheidsvriend | 16 Pagina's

Boekbespreking

Bekijk de hele uitgave van donderdag 17 februari 2005

De Waarheidsvriend | 16 Pagina's