Een dominees-leven lang leren

MAG HET, EN MAG HET WAT KOSTEN?

Enkele weken geleden viel bij alle predikanten en kerkelijk werkers de jaarlijkse studiegids in de brievenbus, met daarin het cursusaanbod van het Theologisch Seminarium. Naast de cursussen op Hydepark treffen we ook het aanbod aan vanwege andere door de kerk aangewezen of erkende instellingen, waar het Theologisch Seminarium mee samenwerkt, zoals de Theologische Universiteit van Kampen en de Stichting Contextueel Pastoraat. Een goed moment om deze vraag aan elkaar te stellen als predikant en kerkenraad. Heb ik als predikant visie op mijn eigen nadere scholing, en wat doe ik daaraan? Hebben wij als kerkenraad zicht op wat 'onze dominee' nodig heeft en krijgt hij er de gelegenheid voor? En: is het ons wat waard?

Studeerkamer
De kerken van de Reformatie kiezen tot op de huidige dag in ons land voor de academisch opgeleide predikant. Na een wetenschappelijke theologische opleiding volgt hij een beroepsopleiding op academisch niveau. Ook in de BaMa-structuur blijft dat zo. Ook het besef dat de predikant moet blijven studeren leeft vanouds breed in de kerk. 'De dominee die niet studeert, is niet bekeerd', zo klonk het al in mijn ouderlijk huis na het aanhoren van een magere preek. Ook de eenvoudigen verlangden een 'bestudeerde preek'.

De op de studeerkamer van de dominee, met ontzag in de stem gestelde vraag of 'dominee al die boeken gelezen heeft' ging uit van het gegeven dat een dominee vanzelfsprekend veel 'in de boeken zit'. Een predikant heeft geen spreekkamer, praktijkruimte of werkkamer, maar een studeerkamer. De predikant verkeert intensief bij de bronnen van de Schrift, van de traditie (de 'kerkelijke' theologie) en van de cultuur. Dat vereist zijn openbare ambt van Woord en sacrament. Dat is nodig voor zijn werk als dienaar des Woords, herder, leraar en voorganger.
Maar, hoe blijft hij daarin bij?

Een leven lang Ieren.
Een leven lang leren - permanente educatie - is een geaccepteerd begrip in onze samenleving en kennis is in veel beroepen gauw verouderd. In vroeger tijden was een beroep vooral een ambacht. Kennis is dan in de eerste plaats een zaak van kunde, kundigheid. Die werd je in een lang leertraject - van leermeester op leerling, vaak van vader op zoon of van moeder op dochter - overgeleverd en ingeoefend. Een bedrijf of een bedrijfstak leidde de eigen mensen zelf op en schoolde hen zelf bij.
Die tijden zijn voorbij. Kennis is daarvoor vaak te specialistisch geworden en kan beter buiten de deur worden ingekocht. Universiteiten en hogescholen spelen in op deze toegenomen vraag naar nascholing en post-academische onderwijs. Bij sommige beroepen verliest iemand zelfs zijn registratie en daarmee het recht het beroep nog te mogen uitoefenen, wanneer hij of het beroep te weinig in de praktijk uitoefent of de vereiste bijscholingen niet volgt. Bedrijven sturen hun werknemers op gezette tijden 'op cursus'. Het zijn gouden tijden voor de advies- en trainingsbureaus, zeker wanneer het economisch goed gaat.

Kerkelijke zorg voor nascholing
Het is de landelijke kerk een zorg dat predikanten blijven studeren. Het recht van elke predikant op het vijfjaarlijkse studieverlof, de door de kerk gefinancierde nascholing van predikanten in het Theologisch Seminarium, als ook het door de kerk op Hydepark aangeboden post-academisch onderwijs, zijn daarvan signalen. De landelijke kerk investeert fors in de (na- en bij-) scholing van haar predikanten. Plannen liggen klaar om daarin nog meer te investeren. Ook ten dienste van de in dit opzicht onderbedeelde kerkelijk werkers.
Maar - maken wij er ook gebruik van? En stimuleren kerkenraden de predikanten of kerkelijk werkers ook om er gebruik van te maken?

Het aanbod - verdieping en specialisering
Het aanbod ligt op het bureau van de predikanten en de kerkelijk werkers. In het aanbod van het seminarium ligt de nadruk op langere cursussen op een van de werkvelden van de predikant: het pastoraat, de catechese, de prediking, het missionaire werk. Bij de invulling zoeken we naar een goede verbinding tussen de verdieping van de theologische kennis en doordenking, en de versterking van de ambtsbekwaamheid en vaardigheid. Door deze keuze voor de langere cursussen, uitgespreid over een of twee jaar, spelen wij in op de wens van predikanten zich in een bepaald werkveld in het bijzonder te bekwamen, mogelijk met het oog op een specifieke taak in de kerk, of in het predikanten team ter plaatse. In dat verband wijs ik op de Pastoraal-Psychologische Training, en de meerdaagse cursus Leiding geven aan catechese en kringwerk, o.l.v. docenten van de Christelijke Hogeschool Ede en het Theologisch Seminarium. Een aantal aangeboden cursussen betreffen de homiletische bekwaamheid, o.a. de cursus Presentatie en Communicatie o.l.v. drs. W. Dekker en dr. P.J. Visser, ontwikkeld in samenwerking met de IZB.

Naast deze langere cursussen met een trainingscomponent erin, blijven de korte twee-, drie- of vijfdaagse studieconferenties rond een theologische thematiek of een grote naam uit de traditie prominent in het aanbod staan. We denken daarbij aan de studieweken rond de theologie van dr. O. Noordmans, Miskotte, Kohlbrugge. In ontwikkeling zijn studie-driedaagsen rond de theologie van Luther en Calvijn. Ik verwijs daarvoor naar de website www.iob.pkn.nl of www.hydepark.nl.

Klinische Pastorale Vorming Hydepark
Een cursus die ik bijzonder onder de aandacht wil brengen, is de vernieuwde Klinische Pastorale Vorming Hydepark, onder leiding van onze nieuwe docent pastoraat en pastorale supervisie, drs. T.G. Struijs. Voor wie een diepte-investering wil doen in zijn pastorale bekwaamheid en/of wie een kans wil aangrijpen om mogelijke persoonlijke blokkades in het predikantswerk - in pastoraat, prediking, leiding geven - op te ruimen, is dit een beproefde mogelijkheid. Voor velen is zo'n intensieve training van grote betekenis geweest in hun loopbaan.

Is er gading voor een gereformeerd mens?
Het klimaat van het seminarium is mainstream-protestants, met de vanzelfsprekendheden die daarbij horen. Wie tot één van de vleugels behoort, voelt dat het beste aan, en soms heel pijnlijk en vervreemdend. Dat is een gegeven waar we niet omheen kunnen, en degenen die er niet omheen lopen, groeien er ook aan. Je kunt als gereformeerd mens op Hydepark verkeren, en - juist als je je geeft - er ook aan leren. Belangrijk is dan wel dat je op Hydepark genoeg vindt van je gereformeerde gading. En is dat zo? Ik vind dat ik als rector die vraag met 'ja' moet kunnen beantwoorden. Als ik het aanbod in de brochure 2005-2006 bekijk, zeg ik 'ja, maar het kan en moet beter'. Er is zeker gelegenheid voor gereformeerde theologiebeoefening, in de cursussen van Immink, Dekker, Visser, Verboom, De Reuver, Plaisier. Maar er is meer mogelijk en wenselijk. Thematiek genoeg. En ook mogelijke gastdocenten genoeg, vermoed ik.
Waar wij als staf van het seminarium behoefte aan hebben, is meer inzicht in de wensen en leerbehoeften van predikanten en kerkelijk werkers uit hervormd-gereformeerde, confessionele en evangelische kring van de Protestantse Kerk. Met andere woorden: laat van je horen!

Leren in het huis van de kerk
Hydepark is het leerhuis van de Protestantse Kerk. Het koestert die unieke plek op de grens van de academie en de kerk, op het snijvlak van de wetenschappelijke beoefening van de theologie en de kerkelijke ambtspraktijk. Het is een geschonken ruimte, een vrijplaats om ongestoord te studeren, in de afzondering, samen met collega's, onverplicht en juist daarom niet vrijblijvend. Een plaats om - door de ontmoeting met de bronnen van Schrift en Traditie, met de kerk in haar breedte - van mening te kunnen veranderen, omdat je visie versterkt is.
Want, met een treffende reclameboodschap van de NRC, waarmee deze kwaliteitskrant weldenkend Nederland overhaalt een abonnement te nemen: Wie nooit eens van mening verandert, heeft niet echt iets geleerd.

Leren vraagt ontvankelijkheid voor wat op ons afkomt aan nieuwe stof en nieuwe inzichten. Samen met anderen studeren, vraagt van ons dat wij ons inhoudelijk kwetsbaar opstellen. Dat is een vorm van investeren in de ander. Wie (zich) geeft, ontvangt. Een kerkenraad die op jaarbasis een bedrag van
€ 500,00 tot € 750,00 op de begroting zet voor de deskundigheidsbevordering van zijn predikant, geeft en investeert, om dubbel en dwars terug te ontvangen. Van harte aanbevolen!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen