Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Ervaring van het Woord

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Ervaring van het Woord

Ds. A. BAAS SCHRIJFT OVER GELOOFSBEVINDING

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het lag in de lijn der verwachting dat in de reeks Gereformeerd Belijden, verschijnend onder verantwoordelijkheid van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond, een deel zou verschijnen over de bevinding. De bevinding is immers een wezenlijk bestanddeel van het gereformeerd protestantisme. Ds. A. Baas, hervormd predikant te Alblasserdam, oud-hoofdbestuurslid van de Gereformeerde Bond, levert ons in Geloven, een hele belevenis. Geloofsbevinding, gewerkt door de Heilige Geest in kort bestek heel wat lezenswaardige stof over deze slagader van het gereformeerde leven.

Toetsen
Het boekje van ruim 100 bladzijden is ingedeeld in zes hoofdstukken.
In het eerste hoofdstuk grenst de schrijver het begrip bevinding af tegen allerlei vormen van algemene religiositeit. Hoewel er in onze tijd weer enorm veel aandacht is voor de ervaring, die in de bevinding een voorname rol speelt, wil de schrijver toch duidelijk onderscheid maken tussen ervaring die als norm verheven wordt of de (geloofs)ervaring die genormeerd wordt aan de Schrift. Voor dit laatste, zoals verwacht, wordt een lans gebroken.
In het volgende hoofdstuk wordt het begrip bevinding nader uitgewerkt in vergelijking met begrippen als spiritualiteit en mystiek. In de geloofsbeleving gaat het er zeker spiritueel en mystiek aan toe, maar toch wordt ook hier weer heel nadrukkelijk gewezen op de normering die er moet zijn vanuit het Woord. Het gaat ten diepste om de mystieke, spirituele ervaring van het Woord. In die zin is het waar dat alle bevinding gepaard gaat met ervaring, maar dat alle ervaring nog geen bevinding is. Het is goed dat dit weer eens nadrukkelijk aan de orde wordt gesteld. In allerlei sectoren van de kerk en het christendom heb je het gevaar dat de geestelijke ervaring, van wat voor snit dan ook, niet meer getoetst wordt aan de openbaring.

Binnen- en buitenkant
Als vanzelf is het volgende hoofdstuk geheel gewijd aan een bijbelse doordenking van het begrip bevinding. De Schrift is immers de bron en de inhoud van de bevinding. Prachtige lijnen worden er getrokken vanuit het Oude en Nieuwe Testament naar de spiritualiteit die er in het geloof mag zijn. Het is een gouden greep van de schrijver om aan de hand van verschillende figuren uit het Oude Testament te laten zien hoe deze mensen wandelden met God. De vroomheid van deze mensen had een binnen- en een buitenkant. Hun innerlijke vroomheid bracht hen niet tot wereldmijding. De geloofsbeleving in het Nieuwe Testament wordt trinitarisch beschreven en naar voren gebracht aan de hand van de drieslag geloof, hoop en liefde. Ook hier zien we weer dat er zowel een verticale als een horizontale dimensie zit in de bevinding van het geloof.

Hoofdstuk vier is een zeer uitgebreid hoofdstuk. Naar mijn gevoel te lang om in een kring aan de orde te stellen. Zoals immers ook met de andere deeltjes het geval is, zijn deze boekjes bestemd om in een kring aan de orde te stellen. Vandaar de vragen aan het eind van ieder hoofdstuk. Maar goed, ondanks deze kanttekening worden er zeer wezenlijke zaken aan de orde gesteld. Er wordt in dit hoofdstuk geluisterd naar de stemmen van Luther en Calvijn. Ds. Baas signaleert een nuanceverschil tussen deze twee reformatoren. Luther zou meer gericht zijn op het Woord, terwijl Calvijn meer aandacht heeft voor het werk van de Heilige Geest. Gelukkig wordt dit niet tegen elkaar uitgespeeld, maar het nuanceverschil is frappant. Wellicht dat Luther zich meer dan Calvijn moest afzetten tegen allerlei vormen van Geestdrijverij.
Na deze stemmen van de reformatoren maakt de schrijver een boeiende tocht door de drie reformatorische belijdenisgeschriften om te laten zien hoe hier de bijbelse bevinding oplicht. Er wordt hier goud aangeboord! Het gaat in het gereformeerd belijden altijd om een beleefd geloof. In ditzelfde hoofdstuk wordt nog aandacht geschonken aan de problematiek hoe de heilsorde functioneert in de bevinding van het geloof. Zoals we weten, is er in de geschiedenis altijd een neiging geweest om de logische volgorde te laten uitlopen in een biografische volgorde. Voor dat gevaar waarschuwt de schrijver ons.

Prediking
In hoofdstuk vijf wordt op een heldere manier aangetoond hoe de bevinding heeft te functioneren in de prediking, het pastoraat en de catechese. Met name waar het gaat over de prediking is de schrijver in zijn element. Collega Baas moet, terecht, niets hebben van gerationaliseerde bevindelijkheid. Je hebt de neiging om verschillende kernachtige zinnen te citeren, maar schaf dit deel zelf aan en lees wat hier te berde wordt gebracht over de bijbelse preek die per definitie bevindelijk is. Calvijn blijkt voor de schrijver een goede leermeester te zijn.
Wat verder over de bevinding in het pastoraat en de catechese gezegd wordt, is zeer lezenswaardig. In het pastoraat pleit de schrijver zelfs voor de herinvoering van de biecht. Bij de catechese is merkbaar dat de pastor van Alblasserdam wil staan in de gezonde spanning wat betreft het zicht op de kinderen van het verbond. Geen verbondsautomatisme, maar ook geen uitgeholde doopopvatting.
In het laatste hoofdstuk wordt gesproken over de manier waarop groei in de spiritualiteit kan plaatshebben. Er wordt aandacht gegeven aan het belang van de kerkdienst, de bediening van de sacramenten en de waarde van het gebed in het beleven van een gezonde bevinding en de groei daarin.
En passant geeft collega Baas aan dat hij in de kerkdienst naast de Psalmen graag aandacht zou willen hebben voor bijbelliederen. De beleving van de heilsfeiten zou dat ten goede komen en dus ook de groei in de bevinding.

Werfkracht
Uit de literatuurlijst aan het eind blijkt dat ds. Baas een leerling is van ds. K. Exalto. Zijn naam komt nadrukkelijk naar voren. Met recht heeft deze kenner van het gereformeerde belijden waardevolle dingen geschreven over de bevinding. Wat hier in dit deel naar voren komt, is daar een rijpe vrucht van.
Al met al heeft collega Baas ons een lezenswaardig boek geleverd, dat het waard is om gelezen en besproken te worden. Hij schrijft in zijn Woord vooraf dat de juiste beleving van de bevinding werfkracht mag hebben tegenover de secularisatie. We hopen dat dit geschrift daar dienstbaar aan mag zijn. Want, zoals de titel van dit boek al zegt, geloven is een hele belevenis. Wie de ervaring van deze belevenis eenmaal heeft meegemaakt, krijgt er nooit genoeg van.

N
.a.v. Geloven, een hele belevenis.
Geloofsbevinding, gewerkt door de Heilige Geest.
Uitg. Kok, Kampen. Serie Geref. Belijden, deel  9; 112 blz. € 10,50.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 26 mei 2005

De Waarheidsvriend | 16 Pagina's

Ervaring van het Woord

Bekijk de hele uitgave van donderdag 26 mei 2005

De Waarheidsvriend | 16 Pagina's