Globaal bekeken

Ironie en politiek.
In Wapenveld stond een vraaggesprek met Hans Goslinga, politiek commentator van Trouw. Een fragment!

'Wiegel beheerst het hele repertoire van theatrale stijlfiguren, van ironie en zelfspot. Dat verklaart ook zijn succes. Hij geeft ermee aan dat hij de meester is van de situatie. Ironie is een heel simpel middel om weer in contact te komen met de burgers.
Je moet een relativerende omgang met macht hebben, je moet het nastreven en er tegelijk afstand van nemen. Er ontstaan problemen als machtsbehoud de overhand heeft. Iemand als Van Mierlo kon en lonken naar macht en macht bekritiseren. Dat moet je als goed politicus beheersen. Daarin ligt de essentie van ironie: dat je laat zien dat je jezelf niet te serieus neemt, waarmee je impliciet weer aangeeft dat je dat juist wel doet. Dat is ook het grappige ervan.'
Volgens Goslinga is naast Wiegel Van Agt een van de meest ironische politici die Nederland kende. Hij wendde in de jaren zeventig de ironie aan om duidelijk te maken dat hij niet tot Den Haag behoorde. Dat werd hem niet altijd in dank afgenomen. "Hij riep inderdaad veel weerstand op met zijn anti-Den Haag-houding, vooral onder politici. Zijn eigen volk vond het prachtig, bij hen raakte hij gevoelige snaren.
Toen er in Den Haag een belangrijke vergadering was tijdens de formatie van 1977, loste hij het startschot voor de Ronde van Boxmeer. Dat liet hij nog opzichtig weten ook. Socialisten als Den Uyl en Van Thijn zaten ondertussen tandenknarsend aan het Binnenhof.'
'Na 2001 is de ironie in Nederland op de achtergrond geraakt en is een enorme verbetenheid ontstaan', zegt Goslinga. "Er is weinig ruimte tot relativering. Het is leerzaam om te zien hoe de Londenaren reageerden op de aanslagen.
Daar zat ondanks de omstandigheden meteen weer een zekere ironie in. Dat heeft iets met volksaard te maken, waar veel meer theater in zit. Dat zie je ook terug in de Engelse politiek, waar retoriek hoog in het vaandel staat. Die politieke cultuur is ook mogelijk omdat Groot-Brittannië een tweepartijenstelsel kent. De Nederlandse politieke cultuur wordt sterk bepaald door het feit dat er coalitiekabinetten gevormd moeten worden. Tegenstellingen kunnen nooit al te heftig zijn omdat de oppositie van vandaag morgen weer moet regeren. Daarom is het debat hier vrij gematigd en gaat kritiek allemaal per onsje.'
In Den Haag vindt men bijna geen ironische politici. Op de vraag of Goslinga er toch een paar noemen kan, blijft het lang stil. 'De beste die we hadden gehad was Wiegel. Maar nu ...' Hij denkt lang na. 'Nou, moeilijk te zeggen.'
Weer even stil. 'Je zou ze bijna zoeken in de hoek waar je ze niet zou verwachten. Van der Vlies en Rouvoet zijn voorbeelden. Die zorgen vaak voor een ontnuchterende verklaring in een spannend debat. Ze kunnen dat ook omdat ze zich meer in de marge van de politiek bevinden. Daardoor hebben ze meer afstand van de macht en kunnen ze een net iets meer relativerende rol spelen.'

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen