Wegen rond Schriftbeschouwing uiteen

Wij danken collega B.H. Weegink voor zijn reactie op onze artikelen. Daarbij kunnen we misschien enkele dingen rechtzetten, die mogelijk misverstand zouden kunnen geven. De ethische vaderen durfden inderdaad het gesprek met de modernen en de buitenkerkelijken aan en waren godvrezende en vrome mensen. Het past dan ook zeker niet om hen als de 'halven' te betitelen (zoals Abraham Kuyper deed), terwijl wij er zelf met de benaming 'heelen' vandoor gaan. Dat riekt naar zelfoverschatting en hoogmoed.
De gereformeerde spiritualiteit zal zeker iets kunnen leren van de 'ethische vaderen' en op dat punt kunnen wij dr. A. van Brummelen wel begrijpen in zijn sympathie voor de zogenaamde 'gereformeerd-ethischen'. Wij geloven vast dat het hen ging om een levend geloof in de Christus der Schriften (dat is bij Gunning jr. in ieder geval heel duidelijk!). Zij zijn meer dan eens door gereformeerden onheus bejegend en verdacht gemaakt, maar waar het ons om gaat, is hun Schriftbeschouwing. Op dat punt gaan de wegen van de ethischen en de gereformeerden toch echt uiteen. Niet voor niets heeft Bavinck zich zeer intensief met hun Schriftstandpunt beziggehouden. De dissertatie van dr. J. Veenhof maakt in dat opzicht heel duidelijk dat het gereformeerde geluid op dat punt beduidend anders klinkt.

Kern en rand
De 'ethischen' hangen ten diepste een dynamische inspiratieleer aan, met afwijzing van het formeel Schriftgezag. Met dat standpunt hebben ze geen verweer gehad tegen de historisch-kritische bijbelwetenschap en zijn ze - onbedoeld - steeds verder van de confessie verwijderd geraakt. Collega Weegink signaleert zelf dat de ethische richting als zodanig na de Tweede Wereldoorlog is verdwenen. Hun geloofsgoed verbleekte en verdampte. Bepaalde segmenten bleven bewaard in de kringen van de vrienden van Kohlbrugge, de confessionelen en de bonders. Laat dat niet zien dat het ontbreken van een duidelijk Schriftprincipe de verdamping in de hand werkt? Waar Bavinck 'nee' zegt tegen de ethische theologie, bewerkt ons inziens de omslag bij de latere Berkouwer de terugtocht in de richting van de ethische theologie.
De ontwikkeling die na 1950 op gang gekomen is in de Gereformeerde Kerken lijkt als twee druppels water op wat in de VS is gebeurd na de Tweede Wereldoorlog. De vroegere 'evangelicalen' kwamen dicht in de buurt van de gereformeerde Schriftbeschouwing. De neo-evangelicalen namen onder invloed van Karl Barth en de latere Berkouwer daar afstand van. Zij hebben vrijwel dezelfde argumenten op tafel gelegd tegen de 'oudere' evangelicalen als de ethischen tegenover Bavinck cum suis Dat geeft wel te denken!
De kritiek van de ethischen is steeds weer dat de gereformeerde Schriftopvatting te rationeel is. Dat er geen recht gedaan wordt aan het verschil tussen kern en rand. Er zou te weinig rekening gehouden worden met de scopus van de Schrift: de levende Persoon Jezus Christus. Ondertussen zien we in de praktijk bij de ethischen en neo-evangelicalen dat de kern steeds meer van zijn schil wordt ontdaan of vervangen door een nieuwe schil, die naadloos aansluit bij de geest van de tijd. Dit is met name het geval op het gebied van de ethiek.

Bavinck-symposium?
Het is steeds meer onze indruk dat aan de andere zijde van de oceaan meer gedaan wordt om de erfenis van Bavinck cum suis te bewaren en uit te bouwen dan in ons land. Bij ons leeft vaak de idee dat wat daar vandaan komt, alleen maar 'fundamentalistisch' is, terwijl men in de bijbelwetenschap daar juist probeert de onfeilbaarheid van de Schrift te respecteren, zoals de leerlingen van Bavinck dat ook in ons land altijd hebben gedaan (denk bv. aan de Korte Verklaring, etc.)! We zouden onszelf tekort doen, als we daar geen notitie van nemen.
Zou de ethische theologiebeoefening de gereformeerde theologie kunnen redden? Ons dunkt zeer zeker niet! Het gaat ons met collega Weegink om een levend geloof in Christus (met hart en hoofd!). Maar het is wel, om met Bavinck te spreken, alleen via de Schriften dat wij Christus hartelijk kunnen leren kennen. Wanneer de Schriften vervagen (door een niet-gereformeerde hermeneutiek), vervaagt ook de Christus-prediking en ook de christelijke ethiek. Zou het niet nuttig kunnen zijn dat er vanuit reformatorische zijde eens een Bavinck-symposium georganiseerd zou worden rondom het Schriftgezag?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen