Boekbespreking

Dr. O.W. Dubois en Krijn de  Jong;
Aan de minste van mijn broeders;
Uitgave Barnabas, Amsterda, 355 pag., € 14,50.
Dit boek verscheen bij het 150-jarig bestaan van de Vereeniging tot Heil des Volks, die in 1855 door de bekende dichter-dominee Jan de Liefde werd opgericht. In 1849 was De Liefde al met christelijk-sociaal werk in de Amsterdamse Jordaan begonnen. Hij zocht de armen op met onder zijn ene arm een turf en onder zijn andere arm een Bijbel. Uit zijn initiatief volgde een hele reeks van initiatieven: scholen, zondagsscholen, armenzorg, naaischolen, evangelisatiewerk. Zijn werk staat tegen de achtergrond van het Reveil, waaraan dan ook het eerste hoofdstuk is gewijd. Daarna volgt een biografische schets van Jan de Liefde, die aanvankelijk doopsgezind predikant in Woudsend was maar na een radicale bekering, na lezing van een opwekkingsgeschrift van de Engelse predikant John Angell Jones, met de vrijzinnige doopsgezinde gemeenschap brak. Fel heeft hij zich geuit over de Hervormde Kerk, die naar zijn oordeel enerzijds werd geplaagd door ‘dode en tot lijdelijkheid voerende rechtzinnigheid die de zaligheid tot de uitverkorenen beperkte’ en anderzijds ‘door een vrijzinnigheid die de fundamentele christelijke begrippen van zonde, verlossing en genade ontkrachtte en het essentiële dogma van de godheid van Christus verwierp’. Deze ‘antikerkelijkheid’ bracht hem in conflict met de Christelijke Vrienden, die ondanks kritiek de Hervormde Kerk trouw bleven, terwijl hij van ‘streng orthodoxe’ zijde onder kritiek stond vanwege zijn verkondiging van ‘algemene verzoening’. Hij schreef Gedachten over het verband tussen de verkiezing en de algemene verzoening. Die visie bracht hem intussen wel tot een gepassioneerde oproep tot bekering, een bekering die voor alle mensen mogelijk is op grond van het offer van Christus, die ‘niet alleen voor de uitverkorenen maar voor alle mensen is gestorven’, waarmee echter niet alle mensen automatisch gered zijn. Daarbij bekommerde De Liefde zich niet om ‘rang en stand’: ‘Hij ging met Groen van Prinsterer en andere deftige Reveilvrienden even vrijmoedig om als met de visvrouw uit de Jordaan.’ Hij dichtte zelfs: ‘Een man op klompen, in bedelaarslompen, is dikwijls meer, dan al die heertjes met mooie kleertjes, bij God den Heer.’ Heel boeiend is dit historische gedeelte van de hand van de historicus Dubois (zie ook Globaal bekeken vorige week). Aan dit boek werkte ook mee Krijn de Jonge, die al jaren hulpverlener is van het Heil. Het boek geeft een heldere doorkijk door het mooie sociale en evangelisatiewerk van de Amsterdamse vereniging. In 1967 werd Johan Frinsel directeur, die een nieuwe reeks initiatieven ter hand nam op het gebied van verslavingszorg, jeugdtoerisme en werk onder prostituees.
Met groot respect voor het werk dat Tot Heil des Volks anderhalve eeuw lang tot de dag van vandaag heeft verricht, lazen we dit boek. Op een gereformeerd-dogmatische snijtafel kan men wel eens wat snoeien, en in leerstellig opzicht hangt er wel eens een schilderij scheef, maar de passie voor het verlorene, de bewogenheid om wie geen verlossing kennen, en de presentie bij mensen in de marge van de samenleving doet de waardering overheersen. Mensen die ten dode wankelen vonden en vinden bij het Heil heul, heil en ondersteuning. De schrijvers legden een boeiend boek op tafel, voorzien van dertig pagina’s noten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen