Bouwstenen voor het huwelijk

Voorheen beperkte de huwelijksvoorbereiding vanuit de kerk zich voor het bruidspaar tot een tweetal contacten. Een afspraak om elkaar te leren kennen en gegevens vast te leggen en vervolgens het huwelijksgesprek, dat hooguit anderhalf tot twee uur duurde, met daarin hoofdzakelijk een eenrichting-communicatie. Dat was het.
Je hoopte als predikant dan maar dat het huwelijk lang stand zou houden. Maar wie zich verdiept in de teloorgang van het huwelijk in de laatste decennia, kan niet anders dan erkennen dat deze problematiek aan kerkelijk bevestigde huwelijken niet voorbijgaat. En wie – na vele jaren – de lange lijst van bevestigde huwelijken doorneemt, zal moeten erkennen dat verschillende van deze huwelijken al gestrand zijn.
De kerk heeft ook hierin de roeping om met aanstaande. bruidsparen de Schrift te openen en te laten zien hoe het huwelijk als gave en instelling van God te doordenken is. Zo zien we in meer en meer gemeenten naast de gebruikelijke gesprekken ook een serie avonden met huwelijksvoorbereiding ontstaan. Ds. P. van der Kraan schreef onder de titel In trouw verbonden een boek voor allen die zich op het huwelijk voorbereiden, een boek bedoeld voor huwelijkscatechese.
Bovendien werd in samenwerking met dhr. A. Pals, verbonden aan de CHE, een DVD ontwikkeld met daarop tien presentaties. Met behulp daarvan kan degene die deze avonden leidt, zelf keuzes maken.

Gave en opgave
Het mag gezegd worden dat aan het boek (ook aan de DVD) een gedegen voorbereiding is voorafgegaan. Er worden maar niet wat algemene kreten geroepen, zoals ‘het gaat niet goed met het huwelijk’. De eerste hoofdstukken bergen een analyse van de situatie rondom het huwelijk in zich, aan de hand van alarmbellen die door anderen gerinkeld worden.
In de terugblik op het ontstaan van het huwelijksformulier zien we hoe het huwelijk behoort tot de scheppingsinstellingen van God. Dit is ook in het vervolg van het boek steeds het uitgangspunt om tot het besef te komen dat door de zondeval dwars door elk huwelijk de breuk van de zonde loopt. Bovendien is het niet alleen de vraag: hoe is de onderlinge relatie? Maar klinkt telkens weer: hoe is de relatie met God? Ook de gedachte aan en de waarde van de verloving komt hierbij duidelijk naar voren. Zij die aan de hand van dit boekje een huwelijkscatechese willen opzetten, dienen zich wel duidelijk te bezinnen: wat willen we? Het boek trekt na de inleiding en de behandeling van het huwelijksformulier een tweetal lijnen: het huwelijk als gave (twee hoofdstukken) en als opgave (zes hoofdstukken). Ook op de DVD vinden we tien hoofdstukken parallel aan het boek, hoewel de nummering niet helemaal gelijk loopt.
Tien avonden huwelijkscatechese lijkt me echter wel een zware opgaaf voor bruidsparen die in de aanloop naar de huwelijksdag (of er kort na) vaak druk bezet zijn met alle voorbereidingen en de inrichting van het huis. Persoonlijk pleit ik voor een serie van hooguit vier of vijf avonden. Dan moeten er keuzes gemaakt worden.

Samenwonen
De eerste lijn laat zien hoe het huwelijk door God gewild is als een exclusieve eenheid, die meer is dan alleen de seksuele eenheid. Daarbij komt aan de orde hoeveel er wordt prijsgegeven als mensen zonder enige rechtsvorm bij elkaar intrekken en gaan samenwonen. Ook de betekenis van het door Gods hand bijeengebracht zijn, wordt uitvoerig besproken onder de titel: In de hemel gesloten? Dit eerste gedeelte van het boek is erg theologisch en pittig. Mijns inziens. voor veel bruidsparen, die over de geestelijke dingen vaak wat oppervlakkig denken, te hoog gegrepen. Maar de inleider kan er zijn voordeel mee doen en vanuit dit gedeelte en met behulp van de DVD een goed gesprek op gang brengen.
Minder gelukkig ben ik ermee om in de huwelijkscatechese aan de orde te stellen of men wel op de juiste wijze aan elkaar gekomen is. Of men niet veel meer met zichzelf dan met God gerekend heeft. Op zich wel een reële vraag, maar deze zou ik eerder op de gewone catechese aan de orde stellen – niet op het moment dat men al besloten heeft met elkaar te trouwen, alsof er gevraagd wordt of men maar breken moet met elkaar!

Huwelijk als opgave
In de tweede lijn – huwelijk als opgave – komen de praktische zaken aan de orde, zoals de trouw, de plaats van man en vrouw, seksualiteit, gezinsvorming, communicatie en conflictbeheersing. Met behulp van de presentatie kunnen er zo levendige gesprekken ontstaan. Zo worden er bij het onderwerp 'trouw' uitvoerige theologische lijnen getrokken. De wijze waarop God aan Zijn verbond trouw blijft, is de bedding van het huwelijksleven. Het is zaak met bruidsparen uitvoerig bij dit punt te blijven stilstaan. Zelf zou ik het hoofdstuk ‘communicatie’, dat nu het een na laatste is, vóór of na het hoofdstuk over de trouw bespreken, omdat juist de communicatieproblematiek een van de grote oorzaken van alle echtscheidingen is. Ook daarin gaat de Heere ons voor: Hij communiceert voortdurend over Zijn verbond en Zijn trouw door middel van de profeten. Israëls ontrouw wordt meer en meer zichtbaar, naarmate het minder naar Gods stem luistert.
In het hoofdstuk over de plaats van man en vrouw in het huwelijk wordt op een prachtige wijze uitgelegd hoe deze tekst uit Genesis gelezen moet worden: tot uw man zal uw begeerte zijn. Binnen het klassieke huwelijksformulier komt dit altijd over alsof het een (nieuw) gebod van de Heere is, terwijl de Heere juist wijst op de gevolgen van de zondeval. Overigens worden in het boekje voortdurend gedeelten uit het huwelijksformulier overgenomen, met daarnaast een eigen hertaling. Waarom hier niet de door de Gereformeerde Bond opgestelde hertaling is gebruikt, ontgaat me. Twee onder ons gebruikelijke lezingen zou meer voor de hand liggen.
De hoofdstukken over seksualiteit en gezinsvorming mogen in het geheel van de huwelijkscatechese natuurlijk niet ontbreken. Er ligt heel veel stof tot nadenken in het boek. Bezinning in het licht van de huidige cultuur is broodnodig. Ik constateerde met verbazing dat er in het boek geen woord gerept wordt over de wijze waarop men in de tijd vóór het huwelijk met het thema seksualiteit bezig is. Alsof alle bruidsparen het vanzelfsprekend vinden dat dit uitsluitend binnen het huwelijk plaats zal vinden. Natuurlijk zou hier ook in de gewone catechese reeds aandacht aan besteed zijn, maar bruidsparen die op weg zijn naar het huwelijk, mogen een stuk bezinning op de weg die zij gaan niet ontlopen.
Op de DVD worden overigens in dit verband wel enkele lijnen getrokken. Het valt me ook op dat in het hoofdstuk over de seksualiteit er voor praktische dingen verwezen wordt naar andere lectuur, terwijl in het hoofdstuk over gezinsvorming hier tot in detail wordt ingegaan op alle mogelijkheden.

Hypotheek
Al met al biedt het boekje een overvloed aan stof. Wanneer bruidsparen dit aanschaffen en het maar deels op de huwelijkscatechese gebruikt zou worden, dan heeft men nog waardevolle leesstof om samen op de weg van het huwelijk te overdenken. In het hoofdstuk over communicatie wordt ook aangestipt dat men eens nadenken moet over meta-communicatie, dat wil zeggen erover praten hoe je met elkaar communiceert. Zo kun je na verloop van tijd ook met elkaar terugkijken hoe je bepaalde dingen in het huwelijk beleeft. Het laatste hoofdstuk – over conflictbeheersing – kun je ook na 25 of 40 jaar nog lezen en overdenken.
Het mag de bede zijn dat predikanten en kerkenraden zich meer en meer gaan bezinnen op de waarde van de huwelijksvoorbereiding. Het zou goed zijn eens na te gaan hoeveel tijd de bruidsparen hebben besteed aan de aankoop en onderbouwing van de hypotheek van hun huis en daarnaast aan de vastheid van hun huwelijk. We zouden weleens kunnen schrikken als we werkelijk ontdekten hoeveel tijd in het ene of in het andere gestoken was. Waar we belijden dat het huwelijk door God is ingesteld, moeten we onze bruidsparen die weg, de Weg in Christus, wijzen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen